پیام فارس - دنیای اقتصاد / متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
در یک گام مهم دیپلماتیک، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه روز پنج‌شنبه (2مردادماه) قصد کشورش را برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین اعلام کرد. مکرون این تصمیم را بخشی از «تعهد تاریخی فرانسه به صلح پایدار و عادلانه در خاورمیانه» خواند و افزود که این موضوع به‌طور رسمی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ماه سپتامبر (اواسط شهریور) در نیویورک اعلام خواهد شد. این موضع که پس از ماه‌ها گمانه‌زنی و تردید در ایکس منتشر شد، واکنش‌های متفاوتی را در پی داشته است. اظهارات مکرون در بحبوحه خشم فزاینده جهانی از ادامه حملات اسرائیل به غزه و وخامت اوضاع انسانی در آنجا مطرح شد.
مکرون تاکید کرد: «امروز فوری‌ترین چیز این است که جنگ در غزه متوقف و به جمعیت غیرنظامی کمک شود.» فرانسه نخستین کشور از «گروه 7» (شامل ایالات متحده، بریتانیا، کانادا، آلمان، ژاپن و ایتالیا) است که کشور فلسطین را به رسمیت می‌شناسد. این تصمیم می‌تواند دولت ترامپ را که حامی اصلی اسرائیل است، به‌شدت خشمگین کند. مکرون مانند بسیاری از رهبران جهان، از امتناع نتانیاهو برای پایان دادن به جنگ غزه، با وجود ویرانی گسترده و تلفات ده‌ها هزار نفری، خشمگین است. عدم ارائه هرگونه برنامه‌ای برای حکومت، امنیت و بازسازی غزه پس از جنگ، نیز به این نارضایتی‌ها افزوده است.
مکرون در پیامی نوشت: «اعتماد، شفافیت و تعامل. ما در صلح پیروز خواهیم شد.» این سخنان نشان‌دهنده اعتقاد او به امکان راه‌حل دو کشوری است، هرچند دستیابی به آن هر روز دورتر به نظر می‌رسد. از سوی دیگر، توسعه شهرک‌های اسرائیلی در کرانه باختری اشغالی ادامه دارد و این امر پیوسته قلمرویی را که هسته اصلی یک کشور فلسطینی محسوب می‌شود، از بین می‌برد. نتانیاهو نیز زندگی سیاسی خود را وقف جلوگیری از ظهور کشور فلسطینی کرده است.
واکنش‌های بین‌المللی
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل بلافاصله به این تصمیم واکنش شدید نشان داد و در بیانیه‌ای گفت: «ما تصمیم مکرون برای به رسمیت شناختن یک کشور فلسطینی در کنار تل‌آویو را به‌شدت محکوم می‌کنیم.» او افزود که یک کشور فلسطینی می‌تواند به «سکوی پرتابی برای نابودی اسرائیل» تبدیل شود. اسرائیل این اقدام را پاداشی برای حماس می‌خواند و مکرون را به رهبری «جنگ صلیبی علیه دولت یهود» متهم کرده است. این تحولات نشان‌دهنده تیرگی بیشتر روابط بین دو طرف است. ایالات متحده نیز شدیدا مخالف اقدام مکرون است. مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، در شبکه ایکس اعلام کرد که «این تصمیم نامحتاطانه فقط در خدمت پروپاگاندای حماس بوده و صلح را به عقب می‌اندازد.»
از سوی دیگر، هاله ابوحصیره، سفیر فلسطین در فرانسه از تصمیم مکرون استقبال کرد و در مصاحبه‌ای تلویزیونی گفت که این تصمیم نشان‌دهنده فرانسه‌ای است که «به تاریخ خود، به سیاست‌های خود و به قوانین بین‌المللی وفادار است.» او افزود که پیام به اسرائیل و ایالات متحده واضح است: «نمی‌توان به تحمیل حقایق بر روی زمین ادامه داد، حقایقی که راه‌حل دو دولتی را غیرممکن می‌کند.» الجزیره در گزارش 28ژوئیه2024 اعلام کرده بود که کشورهای اروپایی دیگری از جمله اسپانیا، ایرلند و نروژ نیز کشور فلسطین را به رسمیت شناختند. با این حال، تصمیم فرانسه اهمیت متفاوتی دارد؛ فرانسه نه تنها دارای بزرگ‌ترین جمعیت یهودی و مسلمان در اروپای غربی است، بلکه تنها قدرت هسته‌ای و عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل در اتحادیه اروپا محسوب می‌شود.
تحرکات احتمالی در اروپا
به گزارش الجزیره، دولت بریتانیا نیز اعلام کرد که کر استارمر، نخست‌وزیر این کشور دیروز جمعه در تماسی فوری با متحدانش، فرانسه و آلمان، در مورد وضعیت نوار غزه و هماهنگی مواضع بود. استارمر گفت که آتش‌بس در غزه «ما را در مسیر به رسمیت شناختن یک کشور فلسطینی و یک راه‌حل دو دو دولتی قرار می‌دهد که صلح و امنیت را برای طرفین تضمین می‌کند.»
در عین حال 125 نماینده مجلس عوام به طور رسمی از دولت استارمر خواستند که برای به رسمیت شناختن دولت مستقل فلسطینی آماده شود.سی‌ان‌ان نیز دو نکته کلیدی را از بیانیه مکرون استخراج کرده است:
- نیاز فوری به اقدام: مکرون احساس می‌کند اکنون زمان اقدام است. تصاویر دلخراش از مردم گرسنه غزه، یادآور تاریک‌ترین زوایای قرن بیست و یکم است و خشم غرب را برانگیخته است.
- هموار کردن راه برای دیگران: تصمیم مکرون جسورانه است و راه را برای پیوستن دیگر قدرت‌های بزرگ بین‌المللی هموار می‌کند. یک مقام ارشد ریاست‌جمهوری فرانسه به سی‌ان‌ان گفت: «مطمئن هستم که ما تنها کسانی نخواهیم بود که فلسطین را در سپتامبر به رسمیت خواهیم شناخت.» اکنون نگاه‌ها احتمالا به بریتانیا و شاید آلمان معطوف خواهد شد، اگرچه پیوستن ایالات متحده، حتی بدون ریاست‌جمهوری ترامپ، ناممکن به نظر می‌رسد.
واکنش حماس
این اقدام از سوی حماس به‌عنوان «گامی مثبت» مورد استقبال قرار گرفت. به گزارش «میدل ایست‌آی»، مکرون ابتدا قصد داشت طرح به رسمیت شناختن راه‌حل دو کشوری را در ماه ژوئن در سازمان ملل متحد و همراه با عربستان سعودی اجرا کند، اما پس از آغاز حملات اسرائیل به ایران، این طرح‌ها را به تعلیق درآورد. یاریو لوین، معاون نخست‌وزیر و وزیر دادگستری اسرائیل اقدام فرانسه را «یک لکه سیاه بر تاریخ فرانسه» خواند و گفت که «تصمیم شرم‌آور» فرانسه به این معنی است که اکنون «زمان اعمال حاکمیت اسرائیل» بر کرانه باختری اشغالی فرا رسیده است؛ سرزمینی که اسرائیل از سال 1967 به‌طور غیرقانونی آن را اشغال کرده است.
مکرون اظهار کرد که یک کشور فلسطینی «با دوام» باید به همزیستی با اسرائیل روی آورد و به امنیت کلی منطقه کمک کند. او تاکید کرد: «هیچ جایگزینی وجود ندارد». با این حال، به گزارش رویترز، ایالات متحده در ماه ژوئن در یک تلگراف دیپلماتیک اعلام کرده بود که با اقدامات یک‌جانبه برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین مخالف است و حتی آن را مغایر با منافع سیاست خارجی آمریکا دانسته بود. دونالد ترامپ نیز تردیدهایی را درمورد راه‌حل دو کشوری ابراز کرده و در ماه فوریه پیشنهاد کرده بود که آمریکا کنترل غزه را به دست بگیرد و از «ریویرا»ی خاورمیانه سخن گفته بود؛ پیشنهادی که از سوی گروه‌های حقوق بشری و بسیاری از کشورها به‌عنوان طرح «پاک‌سازی قومی» محکوم شد.
فرانسه از دیرباز موضعی همدلانه به آرمان فلسطینی داشته و بعید است این اقدام در داخل فرانسه جنجال‌برانگیز شود. پس از جنگ 1967، شارل دوگل از حقوق فلسطینیان حمایت کرد و پاریس دهه‌ها با سازمان آزادی‌بخش فلسطین تعامل داشت؛ حتی زمانی که حملاتی با نام این گروه در خاک فرانسه صورت گرفت. در سال 2014، پارلمان فرانسه از دولت خواست کشور فلسطین را به رسمیت بشناسد. دولت نیز از این خواسته در شورای امنیت سازمان ملل حمایت کرد، اما تلاش برای ایجاد کشور فلسطینی تا سال 2017 ناکام ماند. فرانسه مدت‌ها است از راه‌حل دو‌کشوری مبتنی بر مرزهای 1967 حمایت می‌کند، اگرچه مکرون در سخنان اخیرش به تعیین مرزها اشاره‌ای نکرده است.
مکرون ابتدا از واکنش نظامی اسرائیل به حملات 7 اکتبر حمایت کرد، اما با گذشت زمان، انتقاد‌هایش از عملکرد نتانیاهو شدت پیدا کرد. او به‌ویژه نگران است که این درگیری به داخل فرانسه کشیده شود؛ کشوری که بزرگ‌ترین جوامع یهودی و مسلمان اروپا را در خود جای داده است. با افزایش تلفات در غزه، فرانسه مواضعش را سخت‌گیرانه‌تر کرد؛ صادرات تسلیحات به اسرائیل را متوقف و کمک‌های بشردوستانه ارسال کرد و بارها خواستار آتش‌بس و دسترسی رسانه‌ها و نهادهای امدادی به غزه شده است. با به رسمیت شناختن کشور فلسطین پیش از سایر همتایان اروپایی، کاخ الیزه بی‌تردید امیدوار است که این اقدام به آغاز دومینویی در غرب منجر شود.
بازار ![]()