پیام فارس - شیراز-حجاب، در قاموس فرهنگ و اجتماع ایرانی، از مرزهای یک مسئله صرفاً فقهی عبور کرده و به محوری برای گفتمان‌های عمیق‌تر در باب هویت، اصالت، سبک زندگی و ساختار اجتماعی بدل شده است.
خبرگزاری مهر ، گروه استان‌ها: در بستر تاریخی و فرهنگی ایران، پوشش زن نه تنها یک الزام، بلکه یک قرارداد اجتماعی ناظر بر حفظ کرامت و تعیین حدود تعاملات است.
برای اکثریت جامعه، حجاب کامل نماد تداوم سنت‌ها و پاسداشت بنیان خانواده و عاملی است که به طور ناخودآگاه، نظم روانی محیط عمومی را تأمین می‌کند. این دیدگاه، حجاب را نه یک عامل محدودکننده، بلکه چارچوبی می‌داند که به زن امکان می‌دهد تا در زمینه‌هایی غیر از ظاهر بیرونی، مورد ارزیابی قرار گیرد.
یکی از محورهای اصلی در گفتمان فعلی، نارضایتی آشکار از بروز گسترده آنچه بدحجابی یا خروج از عرف پذیرفته‌شده اجتماعی خوانده می‌شود، است. این نارضایتی، در میان اقشار مختلف جامعه، از جوانان تا میان‌سالان، قابل مشاهده است و ریشه در نگرانی‌هایی عمیق‌تر از ظاهر دارد؛ نگرانی از گسست فرهنگی و تضعیف پایه‌های اخلاقی جامعه.
عباس احمدی، 38 ساله بعنوان بک شهروند در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: مسئله اینجاست که موضوع حجاب فقط به خود فرد برنمی‌گردد. این یک مسئله محیطی است. من متوجه می‌شوم که تمرکز در محیط کار مختل شده است. وقتی یک نفر مرزهای پوشش را زیر پا می‌گذارد، ناخودآگاه توجه‌ها را از کار اصلی منحرف می‌کند. مشکل اصلی من این است که این رفتارها بویژه در محیط‌های مختلط، نوعی پرخاشگری بصری و اصرار بر شکستن قوانین نانوشته جامعه است. این موضوع آرامش روانی محیط کار را بر هم می‌زند و بسیاری از افراد از آن غافل‌اند.
اختیار واقعی، توانایی کنترل چارچوب‌ها است
سمیه کاظمی 42 ساله نیز به خبرنگار مهر گفت: عده‌ای آزادی را در برداشتن پوشش می‌بینند، اما در عمل، خود را تسلیم نگاه عمومی قرار داده‌اند. اختیار واقعی، توانایی کنترل چارچوب‌هایی است که دیگران با آن تو را می‌سنجند. وقتی حجاب رعایت می‌شود، زن به طور خودکار کنترل تعاملات را در دست دارد و به دیگران اجازه نمی‌دهد پا را فراتر از حدود خود بگذارند.
وی ادامه داد: حجاب به دیگران می‌فهماند که من را بر اساس افکارم بسنجید، نه فرم بدن و لباسم. اما بی‌حجابی، این کنترل را رها می‌کند.
کاظمی با تصریح اینکه بی‌حجابی تعطیلی اختیار خویش است، تصریح کرد: به عنوان یک زن در جامعه بی‌حجاب احساس امنیت نمی‌کنم و دغدغه‌های ذهنی بیشتری پیدا کرده‌ام.
اثر حجاب در ناهنجاری‌های اجتماعی خود را نشان می‌دهد
حجت الاسلام والمسلمین محمدباقر ولدان، مدیرکل سازمان تبلیغات اسلامی فارس در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص اثر حجاب بر مسائل اجتماعی گفت: حجاب به‌عنوان یک عامل فرهنگی، تنظیم‌کننده روابط اجتماعی است و در نگاه جامعه‌شناسی، یکی از سازوکارهای کنترل تعاملات اجتماعی محسوب می‌شود، یعنی حریم میان دو جنس را تا حدی حفظ می‌کند و از ایجاد ارتباط‌های خارج از چارچوب خانوادگی یا اخلاقی جلوگیری خواهد کرد.
وی افزود: وقتی مرزهای حجاب از بین نرفته باشد، احتمال رابطه‌های ناسالم و خیانت زناشویی کاهش پیدا می‌کند. نگاه‌ها و روابط در محیط‌های اجتماعی مثل محل کار یا دانشگاه متعادل‌تر می‌شوند و به صورت غیرمستقیم، استحکام خانواده‌ها بیشتر و زمینه طلاق کمتر می‌شود.
حجت‌الاسلام ولدان ادامه داد: حجاب می‌تواند حس امنیت روانی و احترام متقابل را در جامعه تقویت کند. وقتی زنان و مردان مرزهای رفتار را بهتر درک می‌کنند، ارتباط‌ها بر پایه شخصیت و ارزش‌گذاری اخلاقی شکل می‌گیرد، نه جذابیت ظاهری. این نوع نگاه باعث بالا رفتن اعتماد و احساس امنیت در روابط خانوادگی می‌شود.
مدیرکل سازمان تبلیغات اسلامی استان فارس با استناد به پژوهش‌های مختلف به‌ویژه در جوامع غربی و برخی کشورهای غرب آسیا بیان کرد: وقتی ارزش‌هایی مانند حجاب و عفاف کمرنگ می‌شوند، تأثیر مستقیم بر شاخص‌هایی مثل خیانت، فروپاشی خانواده و طلاق دیده می‌شود، زیرا تحریک بصری دائم روابط سالم را دشوار می‌کند و مقایسه ظاهری و میل تنوع‌طلبی تقویت می‌شود، در نهایت تعهد زناشویی کاهش یافته و طلاق افزایش پیدا می‌کند.
حجت‌الاسلام ولدان تصریح کرد: از دیدگاه اسلامی، حجاب فقط پوشش نیست، بلکه ارتباط اجتماعی و اخلاق را نظم می‌دهد. به همین دلیل بسیاری از علمای اسلام، حفظ حجاب را یکی از سپرهای مهم در برابر فساد اخلاقی و فروپاشی خانواده‌ها می‌دانند. با این حال، طلاق فقط به مسئله پوشش محدود نیست. عوامل بسیاری مانند مشکلات اقتصادی، ضعف مهارت‌های ارتباطی، فشارهای روانی و اجتماعی، تغییر ارزش‌های نسلی نیز در آن دخیل‌اند، اما در کنار این‌ها، رعایت حدود اخلاقی از جمله حجاب نقش پیشگیرانه مهمی دارد که بستر طلاق را کاهش می‌دهد.
منافات بی‌حجابی با فرهنگ ایرانی
حجت‌الاسلام ولدان ریشه پوشیدگی را در فرهنگ ایرانی از دوران پیش از اسلام دانست و افزود: در فرهنگ ایرانی، از دوران پیش از اسلام تا امروز، پوشیدگی و آراستگی در لباس همیشه نشانه وقار، احترام و منزلت اجتماعی بوده است.
وی نمونه‌هایی از دوره هخامنشی و اشکانی را که در آن زنان و مردان لباس‌های بلند و پوشیده می‌پوشیدند و این حجاب، نه به‌معنای حجاب شرعی، بلکه برای حفظ حرمت و نجابت بود را ذکر کرد و سپس افزود: در نگاره‌ها و آثار تاریخی مانند تخت جمشید، تصویری از بدن برهنه دیده نمی‌شود. این یعنی پوشش همواره بخشی از زیبایی‌شناسی ایرانی بوده است.
مدیرکل سازمان تبلیغات اسلامی استان فارس ادامه داد: از دید فرهنگی، پوشیدگی نشانه‌ای از اصالت و احترام به خود و دیگران بوده و بی‌حجابی یا برهنگی گسترده با روح این فرهنگ سازگار نیست. پس از ورود اسلام، ارزش دینی حجاب، عفاف و کرامت زن به فرهنگ ایرانی افزوده شد. ایرانیان نه تنها این مفهوم را پذیرفتند، بلکه آن را با ذوق و هنر خود تلفیق کردند. شکل‌گیری چادر ایرانی، مانتو، روسری‌های رنگارنگ و سبک‌های محجبه اصیل نشانه همین ترکیب است. در واقع حجاب در ایران از اجبار تاریخی یا سیاسی فراتر رفت و بخشی از فرهنگ بومی شد.
وی بیان کرد: بی‌حجابی امروزه بیش از آن‌که یک موضوع صرفاً دینی باشد، یک پدیده فرهنگی و اجتماعی مدرن است. اما اگر معیار فرهنگ ایرانی اصیل را ملاک قرار دهیم، بی‌حجابی با آن منافات دارد، چون ارزش سنتی حیا و متانت را کمرنگ می‌کند که بر خلاف روح هنری ایرانی است که زشتی را با ظرافت می‌پوشاند، نه آشکار می‌سازد.
حجت‌الاسلام ولدان با بیان اینکه بی‌حجابی موجب گسست نسلی از ریشه‌های تاریخی و نمادهای هویت می‌شود، افزود: بی‌حجابی با فرهنگ ایرانی در تضاد است، زیرا پوشش در ایران همیشه نشانه عزت، حیا، و زیبایی درونی بوده است. تغییرات در نگرش نسل جوان، بیشتر حاصل جهانی‌شدن و رسانه است تا بخشی از فرهنگ اصیل ایرانی.
حجاب امری اجتماعی است نه یک امر شخصی
مدیرکل تبلیغات اسلامی استان فارس بر ماهیت حجاب تأکید کرد و گفت: حجاب امر دینی است و اکثر مردم ما خود را متدین می‌دانند. باید به افراد فهماند مساله حجاب ربطی به حکومت ندارد. حجاب امری است که از 1400 سال پیش حتی زمانی که حکومتی نبوده مردم رعایت می‌کردند و حکم ابدی اسلام است.
وی تصریح کردند: حجاب امری اجتماعی است نه یک امر شخصی. اگر مسائل را باز کنیم متوجه تبعات و آسیب‌های حجاب اختیاری می‌شویم.
حجت‌الاسلام ولدان افزود: با استناد به شواهد بیرونی می‌توان به آسیب‌های حجاب اختیاری پی برد. کشورهای غربی آزادی دارند اما آیا رخدادهایی که در روایات پیش بینی شده بود در این جوامع رخ داده است؟ آیا کسی می‌تواند ثابت کند که آن‌ها آزادی را آوردند و در عین حال بدون هیچ مشکل و مفسده‌ای زندگی می‌کنند؟ آمار تخلفات، جرایم و ناهنجاری‌های جنسی این موضوع را به صورت کامل نشان می‌دهد و جای بحث باقی نمی‌گذارد.
اصلاح بدحجابی نیازمند آگاهی‌بخشی است
حجت‌الاسلام والمسلمین احمد چوگانی، مدیر مرکز تخصصی فقه و حقوق امام حسین ( ع) شیراز، در سخنانی بر اهمیت و جایگاه بنیادین حجاب در اسلام و جامعه تأکید کرد و آن را فراتر از یک رفتار ظاهری، مسئله‌ای عمیقاً اعتقادی و فرهنگی دانست.
حجت‌الاسلام چوگانی معتقد است بخش قابل توجهی از رفتارهای نادرست در حوزه حجاب، ناشی از نادانی و جهل نسبت به اهمیت حیا و عفت است و با آگاهی‌بخشی و آموزش صحیح، امکان تغییر مثبت در این زمینه وجود دارد.
نقش خانواده و پرهیز از اجبار در دین‌داری
وی در ادامه سخنان خود بر نقش محوری خانواده در تربیت تأکید کرد و یادآور شد: پدران و مادران وظیفه دارند ارزش‌های حیا و عفت را به فرزندان خود آموزش دهند. دین اسلام، دینی متین است و نباید عبادت خداوند با زور و اجبار تحمیل شود؛ چرا که اکراه و فشار نتیجه‌ای معکوس داشته و اثرات منفی بر جای خواهد گذاشت و باید با ملایمت و مدارا رفتار کرد.
مدیر مرکز تخصصی فقه و حقوق امام حسین ( ع) شیراز در ادامه سخنان خود به ارزش حیای زنانه اشاره کرد و آن را نه عقب‌ماندگی، بلکه نوعی تدبیر دانست که در نهایت به حفظ شخصیت و هویت زن کمک می‌کند.
وی تاریخ غرب را به عنوان شاهدی بر این مدعا مثال زد و گفت: در ابتدا در غرب نیز زنان دارای حیا و عفت بودند، اما با ظهور صنعت و نیازهای اقتصادی، زنان به عنوان نیروی کار ارزان و قابل بهره‌برداری مورد استثمار قرار گرفتند.
حجت‌الاسلام چوگانی هشدار داد که غرب امروز تحت شعارهای آزادی و حقوق زنان، در صدد است تا ارزش‌های اسلامی و حیا را از زنان مسلمان بگیرد و آن‌ها را به سمت بی‌حیایی و بی‌شرمی سوق دهد تا بتواند به اهداف سوءخود دست یابد.
مدیر مرکز تخصصی فقه و حقوق امام حسین ( ع) شیراز بر ضرورت رویکرد فرهنگ‌سازی، منطق و تدبیر در مقابله با بدحجابی و همچنین خنثی‌سازی هجمه‌های فرهنگی دشمنان تأکید کرد و گفت: مسئولان کشور تلاش کنند با مدیریت صحیح و حسن تدبیر، قادر به حل این مسائل باشند.