بزرگنمايي:

پیام فارس - روزنامه جوان /متن پیش رو در جوان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
پنجمین دور مذاکرات ایران و امریکا در عمان با انتشار گزارش‌های غیر رسمی درباره اختلافات بین ایران و امریکا بر سر غنی‌سازی تمام شد. هرچند در پایان این مذاکرات، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران مذاکرات را رو به جلو ارزیابی کرد و تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا هم روز سه‌شنبه به خبرنگاران گفت که دور پنجم مذاکرات با ایران نیز سازنده بود. در حالی که تواتر موضع‌گیری‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا درباره استفاده از قوای نظامی در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات کمتر شده، انتشار مجدد گزارش‌های غیررسمی درباره تدارک نظامی رژیم صهیونیستی برای اقدام نظامی علیه ایران در کنار گزارش‌های جسته‌وگریخته درباره تحرکات مجدد امریکا در دیه‌گوگارسیا، حدس‌ها درباره تلاش امریکا برای امتیاز‌گیری پای میز مذاکره را افزایش داده است. 
به گزارش «جوان»، نیوزویک روز سه‌شنبه نوشت که تصاویر ماهواره‌ای تازه نشان می‌دهد که ایالات متحده در حال افزایش توان هوایی خود در پایگاه دیه‌گوگارسیا در اقیانوس هند است؛ پایگاهی راهبردی که به نوشته نیوزویک، می‌تواند به‌عنوان سکوی حمله احتمالی به ایران عمل کند. این اطلاعات را یک تحلیلگر اطلاعاتی متنِ‌باز به نام‌ام. تی آندرسون (MT Anderson) منتشر کرده و وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) هم از اظهارنظر در مورد این تحرکات خودداری کرده، اما انتشار این گزارش در بحبوحه مذاکرات هسته‌ای و در شرایطی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا تهدید کرده در صورت شکست دیپلماسی، از گزینه نظامی استفاده خواهد کرد، معنا و مفهومی خاص دارد. همزمان، نیویورک‌تایمز و تایمز اسرائیل فاش کردند که بنیامین نتانیاهو تهدید کرده است که در صورت مهار نشدن چیزی که او آن را جاه‌طلبی‌های هسته‌ای ایران می‌خواند، مذاکرات را به هم خواهد زد و حملات نظامی علیه اهداف ایرانی را مطرح کرده است. گفته می‌شود دونالد ترامپ، نتانیاهو را از انجام اقدامات نظامی یکجانبه که ممکن است مذاکرات را به هم بزند، برحذر داشته و گفت‌وگوی هفته قبل دو طرف با تنش لفظی همراه بوده است. هرچند دفتر نتانیاهو دیروز گزارش‌های مربوط به تنش با ترامپ را هم نادرست خواند ولی همزمان شدن انتشار این گزارش‌ها با رسیدن مذاکرات ایران و امریکا به مرحله پیچیده در دور پنجم، در سیاست خارجی امریکا چندان غیرمعمول نیست. تاریخ امریکا مملو از تزریق اطلاعات جهت‌دار به رسانه‌ها برای رسیدن به اهداف سیاست خارجی خاص است. سیا در طول جنگ سرد تلاش کرد رسانه‌های داخلی و بین‌المللی را برای انتشار اطلاعات مطابق با اهداف جنگ سرد امریکا تحت تأثیر قرار دهد، دولت بوش از گزارش‌های اطلاعاتی درباره برنامه‌های فعال تسلیحات کشتار جمعی عراق استفاده کرد تا حمایت برای حمله نظامی 2003 را جلب کند و در سال 2015، به‌ویژه در دوره‌های اوباما، مقامات امریکا از نشست‌های خبری محرمانه برای رسانه‌ها استفاده می‌کردند تا احتمال اقدام نظامی یا خطوط قرمز دیپلماتیک در مورد برنامه هسته‌ای ایران را منتقل کنند از جمله گزارش‌های رسانه‌ای مانند نیویورک‌تایمز که از قول مقامات ناشناس می‌گفت «همه گزینه‌ها روی میز است.» 
عبور از لفاظی ترامپ
در حالی که استیو ویتکاف، نماینده ویژه امریکا در مذاکرات هسته‌ای با ایران و مارکو روبیو، وزیر خارجه امریکا طی هفته‌های اخیر تأکید کرده‌اند که غنی‌سازی ایران را نخواهند پذیرفت و دونالد ترامپ با اشاره به منابع نفت و گاز قابل‌توجه ایران، منطق غنی‌سازی را به پرسش کشیده، ولی مقام‌های ایرانی قبل و بعد از دور پنجم مذاکرات بار‌ها گفته‌اند که در صورت ادامه اصرار امریکا بر غنی‌سازی صفر، مذاکرات به نتیجه نخواهد رسید. تازه‌ترین موضع، مربوط به اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران است که روز چهارشنبه برای چندمین بار با رد کامل شایعات مرتبط به انعطاف ایران در رابطه با موضوع غنی‌سازی، گفت: «ادامه غنی‌سازی در ایران به‌عنوان بخش لاینفک صنعت هسته‌ای کشور، یک اصل بنیادین برای جمهوری اسلامی ایران است و هر پیشنهاد یا ابتکاری که مغایر این اصل بوده یا زمینه‌ساز تضییع این حق باشد مورد پذیرش نیست.» تقریباً همزمان با موضع بقایی، محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در اظهارنظری کم‌سابقه، گفت که اگر توافق شود احتمال دارد به بازرسان امریکایی هم از طریق آژانس اجازه بازرسی از تأسیسات هسته‌ای را بدهیم، انعطافی کم‌سابقه که به نظر می‌رسد مقام‌های ایرانی با نشان دادن آن، میزان انعطاف خود را در مذکرات نشان داده و هزینه‌های هرگونه شکست در مذاکرات برسر غنی‌سازی را متوجه امریکا کنند. 
تحت چنین شرایطی که به نظر می‌رسد لفاظی‌های مکرر دونالد ترامپ درباره «توافق یا بمباران» کارایی کمتری در مذاکرات پیدا کرده، به نظر می‌رسد امریکا می‌کوشد با یک رویکرد جایگزین، از طریق ایجاد تهدید معتبر غیرمستقیم، روند مذاکرات را تحت تأثیر قرار دهد. مایکل سینگ، مقام سابق وزارت خارجه امریکا و کارشناس ارشد سیاست امریکا در امور ایران می‌گوید: «امریکا به طور تاریخی از تهدیدات نظامی معتبر برای فشار بر ایران جهت گرفتن امتیاز استفاده کرده است.» سینگ تأکید می‌کند: «این روش یک معضل روانی برای ایران ایجاد می‌کند تا با ترس از تشدید نظامی، تهران را به پذیرش شرایط واشینگتن وادارد.»
تهران واکنش مثبت نشان خواهد داد؟
آیا ایران به این تهدید واکنش مثبت نشان خواهد داد؟ در حالی که برخی ناظران می‌گویند که ایالات متحده راهبردی ترکیبی از دیپلماسی سخت و سیگنال‌دهی نظامی در پیش گرفته، کارشناسان بعید می‌دانند که این راهبرد، مقام‌های ایرانی را متقاعد کند که از غنی‌سازی چشم‌پوشی کنند، برنامه‌ای که بیش از دو دهه بر سر آن هزینه کرده‌اند. سرگئی شویگو، دبیر شورای امنیت روسیه دیروز در سخنانی در آیین آغاز به کار اجلاس مقام‌های بلندپایه امنیتی در مسکو با ابراز امیدواری به ثمربخشی مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشینگتن گفت: پذیرش حق غنی‌سازی ایران در چارچوب استفاده صلح‌آمیز این کشور از برنامه‌هسته‌ای، اصلی کلیدی است. علی واعظ، تحلیلگر ارشد گروه بحران بین‌المللی می‌گوید: «برای ایران، غنی‌سازی اورانیوم نماد افتخار ملی و خودکفایی است. تلاش برای گرفتن این حق، از نظر سیاسی غیرقابل قبول است و می‌تواند کل فرایند مذاکره را بی‌ثبات کند.» مایکل سینگ پا از این هم پیش‌تر گذاشته و دربار نتیجه معکوس این تاکیتک امریکا هشدار می‌دهد: «اگرچه نمایش قدرت نظامی می‌تواند ابزار مؤثری در مذاکره باشد، باید با دقت اجرا شود. اگر ایران تهدیدی وجودی ببیند، ممکن است به جای تسلیم شدن، بر برنامه هسته‌ای خود اصرار ورزد.» وندی شرمن، مذاکره‌کننده امریکایی در دوره اوباما اخیراً به‌صراحت هشدار داد که حتی در صورت حمله نظامی به سایت‌های هسته‌ای ایران، این کشور به شکل مخفیانه و زیرزمینی راه خود را ادامه خواهد داد. شرمن هشدار می‌دهد که فشار بیشتر، ایران را به سوی گزینه‌های رادیکال سوق می‌دهد؛ جایی که حتی طرف‌های غربی نیز دیگر ابزاری برای مهار آن نخواهند داشت.
بازار