پیام فارس - شرق /متن پیش رو در شرق منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
بهناز توحیدی| بازار لوازم دیجیتال تهران روزهای آرام و بیرمقی را میگذراند؛ جایی که فروشندگان با اولین پرسش، پاسخ تکراری میدهند: «بازار افتضاح و خراب است». در قلب خیابان جمهوری، برخلاف شلوغی پیادهروها و مغازههای جانبی، پاساژهای معروف فروش لپتاپ و موبایل مانند چارسو، علاءالدین و بزرگمهر خلوت و خاموشاند. تابلوهای «خرید اقساطی» و «معاوضه با آکبند» در کنار پرچمهای دیجیپی، تصویر تازهای از بازار کساد این روزها ساختهاند. در گفتوگو با فروشندهها متوجه شدم این روزها بهویژه بعد از جنگ 12روزه و فعالشدن مکانیسم ماشه، در بازار موبایل، فروش گوشیهای دست دوم افزایش پیدا کرده است و مردم همچنین ترجیح میدهند ابتدا گوشیهای خود را تعمیر کنند و اگر گوشی قابل تعمیر نبود، به سمت خرید گوشیهای میانرده یا پایینرده بروند. در واقع، اولویتها عوض شده و نیازهای اساسی مانند خوراک، پوشاک، هزینه خانه و درمان مهمتر از بهروزرسانی گوشی شده است. در بازار لپتاپ هم خرید دستگاه دست دوم و اقساطی رونق پیدا کرده است.
بازار تعمیرات موبایل پررونقتر است
ساعت پنج بعدازظهر و اوج ترافیک است، اما برخلاف خیابانها، پاساژهای سمت جمهوری آرام و بیهیاهو هستند. در پاساژ بزرگمهر که کنار پاساژ علاءالدین قرار دارد هم اوضاع تعریف خاصی ندارد. آقای «سین» که در این پاساژ مغازه تعمیر تخصصی و خرید و فروش گوشیهای موبایل دارد، درمورد وضعیت بازار به « فنزی» میگوید: «بعد از شروع جنگ و مطرحشدن مکانیسم ماشه، مردم بیشتر در جهت حفظ سرمایه پیش رفتند. به دلیل نوسان شدید نرخ دلار و کاهش واردات، قیمت گوشیها بهطور محسوسی بالا رفت و قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرد. همین باعث شد که تقاضا از گوشیهای بالارده به سمت میانردهها و حتی پایینردهها برود». به گفته این فروشنده، خریداران گوشیهای مدلبالا ترجیح میدهند گوشیای خریداری کنند که هم نیاز آنها را برطرف کند و هم ارزش پولشان حفظ شود؛ نه اینکه سرمایهشان در کالایی گرانقیمت قفل شود. او ادامه میدهد: «آنهایی که قبلا به دنبال گوشیهای پرچمدار بودند، الان بیشتر سراغ میانردهها رفتند و خریداران میانرده هم به سمت مدلهای پایینرده تمایل پیدا کردند. بهطور کلی، خرید گوشیهای پرچمدار خیلی محدود شده، چون با افزایش قیمت دلار، فاصله قیمتی بین مدلها زیاد شده و قدرت خرید مصرفکننده پایین آمده است». آقای «سین» با بیان اینکه الان بازار موبایل در حالت رکود قرار گرفته، میگوید: «مردم به جایی رسیدند که دیگر گوشیای که همیشه میگفتند از نان شب واجبتر است، جزء اولویتهای اصلیشان نیست. بیشتر خریداران فقط به فکر هزینههای واجب زندگی هستند و خرید یا تعویض موبایل در این دوران را به تعویق میاندازند. در واقع، اولویتها عوض شده و نیازهای اساسی مثل خوراک، اجاره و درمان برای خیلیها مهمتر از بهروزرسانی گوشی شده است». این روزها تعمیر موبایل بیشتر از خرید آن رونق گرفته است. آقای «سین» در این مورد میگوید: «بازار موبایل نسبت به گذشته خیلی آرامتر شده و فقط خریدهای ضروری یا تعویضهای اجباری انجام میشود. الان بیشتر مردم ترجیح میدهند گوشی خود را تعمیر کنند تا اینکه یک گوشی جدید بخرند. بسیاری وقتی سراغ خرید میروند که گوشی واقعا کار نکند یا قطعهاش پیدا نشود. وقتی گوشی خراب میشود، اول از من میپرسند میارزد تعمیرش کنم؟ در کل بازار تعمیرات رونق بهتری نسبت به فروش گوشی آکبند گرفته است و کالای دست دوم میانرده هم باز رونق بیشتری نسبت به گوشی آکبند دارد». البته تعمیرات هم با اما و اگرهای بسیاری همراه است. به گفته این فروشنده با بالارفتن قیمت دلار، هزینه قطعات مخصوصا السیدی افزایش پیدا کرده است: «بعضی وقتها تعمیر گوشی کارکرده آن هم فقط تعویض السیدی تا 70 درصد قیمت خود گوشی خرج دارد. به همین خاطر، بعضیها تصمیم میگیرند پول تعمیرات را با مقدار پولی که پسانداز کردهاند، جمع کنند و یک گوشی میانرده بخرند یا مجبور میشوند از قطعات غیراصلی و کیفیت پایینتر استفاده کنند تا از پس هزینه تعمیرات گوشی برآیند». پاساژ چارسو هم حال و روزی مشابه دیگر پاساژها دارد. در میانه گشتوگذار در طبقه اول چارسو، رنگ نارنجی آیفون 17 در مرکز فروش محصولات اپل جذبم میکند. مدیر این فروشگاه هم میگوید: «خرید گوشی خیلی کم شده است، چون قیمتها ثبات ندارند و هر دقیقه عوض میشوند. آیفون 17 فروش دارد، اما اگر قبلا روزی صد عدد گوشی میفروختیم، امروز این عدد به 10 گوشی رسیده است. فروش گوشی آیفون دست دوم وضعیت بهتری دارد. ما گوشی 16 کارکرده مشتری را میخریم و آیفون 17 به او میدهیم. گوشی کارکرده 16 هم مشتری دارد و مردم از ما میخرند».
خریداران ناامید
وضعیت بازار روی فروش لوازم جانبی مانند ساعت اپل هم تأثیر گذاشته است. او در این مورد میگوید: «خرید لوازم جانبی مثل ساعت و هندزفری هم افت کرده است و اگر سال پیش روزی 30 تا 40 عدد ساعت میفروختیم، امروز این عدد به روزی پنج تا شش عدد رسیده است. ساعت سال پیش 10 تومان بود و امروز 40 تومان شده است. فروش به این صورت باعث میشود هزینه اجاره مغازه هم نتوانیم بپردازیم». پرسوجوی من به فروشندگان ختم نشد و از بعضی از خریداران هم سؤال کردم که تا چه اندازه خرید گوشی در اولویت آنها قرار دارد. یکی از آنها که چند روز پیش برای مادرش هدیه تولد گوشی خریده بود، میگوید: «شاید سالهای پیش میتوانستم با پسانداز گوشی حتی رده متوسط بخرم، اما الان مجبور شدیم پنج نفر پول را جمع کنیم تا بتوانیم برای تولد مادرم گوشی میانرده خریداری کنیم. در این روزها وقتی میتوان گوشی خرید که واقعا آن گوشی را نتوان تعمیر کرد و مدل خیلی قدیمی باشد و دیگر کارایی نداشته باشد. وگرنه الان باید با همان گوشیهای خودمان کار کنیم». در کنار فروشگاههای فیزیکی، فروش اینترنتی گوشی هم به سمت اقساطی رفته است. تکنولایف، فروشگاه اینترنتی موبایل و تکنولوژی بهتازگی گزارش عملکرد 1403 منتشر کرده که براساس آن، فروش اقساطی این مجموعه در مقایسه با سال گذشته 3.2 برابر شده است. براساس این گزارش، این فروشگاه سال 1403 با لندتکهایی مانند اسنپپی، دیجیپی و تارا همکاریهایی داشته است. کاربران علاوه بر این لندتکها همچنین میتوانند از طریق تکنوپی به صورت اقساطی از تکنولایف خرید کنند. تکنوپی، پلتفرم وامدهی آنلاین تکنوگروپ است که سال 1403 راهاندازی شد. آنطورکه در این گزارش آمده، پرفروشترین محصولات اقساطی خریداریشده از طریق تکنوپی گوشیهای آیفون، سامسونگ و شیائومی بوده است.
رونق لپتاپ دست دوم و اقساطی
ساعت یازده صبح است. اگر در طبقات همکف و بالایی چارسو اندک آدمی در رفتوآمد باشد، در طبقه منفی یک (محل فروش لپتاپها) دیگر تقریبا کسی دیده نمیشود. در این طبقه مغازهها به دو دسته تقسیم میشوند؛ آنهایی که فروش قسطی و دست دوم دارند و بعضی دیگر هم فقط لپتاپهای نو میفروشند. یکی از فروشندگانی که شرایط اقساطی ندارد، به «فنزی» میگوید: «ما کلی برای مشتری درمورد لپتاپ توضیح میدهیم، در پایان میپرسند شرایط اقساطی دارید و چون چنین شرایطی نداریم هم کسی از ما خرید نمیکند. بنابراین فروش لپتاپ هم کاهش پیدا کرده است». فروشنده دیگری هم با تأکید بر اینکه بیشتر مردم به دنبال خرید قسطی هستند، درمورد وضعیت فروش خود میگوید: «اگر پارسال مردم روزی 10 لپتاپ ارزان و پنج، شش تا لپتاپ گران میخریدند، بعد از جنگ این تعداد پنجاه پنجاه شد و با وضع اقتصادی کنونی همهچیز برعکس شده است و الان بیشتر مردم به سمت لپتاپهای ارزانقیمت رفتند».
به گفته او در کنار خرید لپتاپ ارزانقیمت، مردم به خاطر قیمت لپتاپها مجبورند قسطی خریداری کنند و متأسفانه فروشندهها هم شرایط قسطی سختی را در نظر گرفتهاند و مردم هم مجبورند زیر بار این شرایط بروند. یکی از مغازهها که لپتاپ دست دوم و قسطی میفروشد، درمورد وضعیت بازار فروش لپتاپ میگوید: «بازار دست دوم رونق دارد. این روزها روزی چهار، پنج تا لپتاپ قسطی میفروشم. در مقابل در هفته دو،سه تا لپتاپ گران میفروشیم». تا لحظه نگارش این گزارش، حدود سه ماه از فعالشدن مکانیسم ماشه گذشته است. وضعیت اقتصادی کشور نهتنها بهبود نیافته، بلکه هر روز بدتر هم شده است. حتی از صحبتهای روزمره مسئولان میتوان این برداشت را داشت که فعلا خبری از اقدامات جدی و مؤثر برای بهبود وضعیت اقتصادی نیست. این شرایط میتواند تبعات جدی برای بازار کالاهای دیجیتال داشته باشد: خرید گوشی و لپتاپ ممکن است بیش از پیش کاهش یابد و مغازهداران نیز در تأمین هزینهها با مشکل روبهرو شوند. در نهایت پاساژها ممکن است با موجی از تخلیه مغازهها مواجه شوند و بخشهایی از بازار حضوری بهشدت خلوت شود.
بازار ![]()