پیام فارس - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
آرمین منتظری| اسرائیل به احتمال زیاد در ماه‌های آینده حمله نظامی دیگری علیه حوثی‌ها آغاز خواهد کرد. در صورت وقوع این رخداد، حوثی‌ها هم به‌طور طبیعی حملات خود را به اسرائیل و کشتیرانی در دریای سرخ از سر خواهند گرفت و حتی این درگیری ممکن است جنگ داخلی در یمن و حملات بعدی حوثی‌ها به برخی اهداف در حاشیه خلیج‌فارس را نیز موجب شود.
در صورت شدت یافتن فضای بی‌ثباتی و ناامنی، خلأهای امنیتی ایجادشده ممکن است شرایط را برای سوءاستفاده القاعده در یمن مهیا کند. سرلشکر یوسف حسن‌المدنی، فرمانده نظامی حوثی‌ها، در نامه‌ای که اخیراً خطاب به حماس نوشته، اعلام کرد که حوثی‌های یمن حملات خود را به اسرائیل و کشتیرانی در دریای سرخ متوقف کرده‌اند. البته او تهدید کرد که در صورت از سرگرفته شدن حملات اسرائیل به غزه، حوثی‌ها نیز عملیات خود را در دریای سرخ و حملات موشکی و پهپادی خود به اسرائیل را از سر خواهند گرفت.
این موضع در حالی اعلام شده که اسرائیل و جنبش حوثی‌های یمن در هفته‌های اخیر مجموعه‌ای از تهدیدهای تلافی‌جویانه مبنی بر رویارویی نظامی را علیه یکدیگر مطرح کرده‌اند. شدت این تهدیدها نشان می‌دهد که احتمال وقوع رویارویی به صورت واقعی وجود دارد. از همه مهم‌تر اینکه، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در روز دوم نوامبر هشدار داد که اسرائیل در حال آماده شدن برای اقدام نظامی بیشتر علیه حوثی‌ها است و ادعا کرد که اسرائیل هنوز هم حوثی‌ها را یک تهدید مهم برای امنیت خود می‌داند و نیاز است که این تهدید به‌طور کامل خنثی شود.
دو روز بعد، عبدالملک‌الحوثی، رهبر حوثی‌ها، اعلام کرد که این گروه وقوع یک رویارویی نظامی دیگر به عنوان بخشی از «مبارزه‌اش علیه اسرائیل» را بعید نمی‌داند. برخی دیگر از مقامات حوثی‌ها نیز که اکثراً نظامی بودند، چنین موضعی را تکرار کرده‌اند. به موازات این اظهارات، نیروهای ضدحوثی در یمن ادعا کردند که اخیراً چندین محموله سلاح ایرانی را که برای حوثی‌ها ارسال شده بود، رهگیری کرده‌اند. درصورتی‌که این ادعا ادامه یابد، اسرائیل میتواند از این اتهامات به عنوان توجیهی برای حملات خود استفاده کرده و اعلام کند که ایران همچنان به تلاش برای تجهیز متحد کلیدی خود در شبه‌جزیره عربستان ادامه می‌دهد.
حوثی‌ها و آتش‌بس در غزه
حوثی‌ها پس از آتش‌بس اسرائیل و حماس در 8 اکتبر، حملات خود را در دریای سرخ و حملات موشکی و پهپادی خود به اسرائیل را متوقف کرده‌اند. آنها پس از آتش‌بس ژانویه 2025 در غزه نیز این کار را کرده بودند اما این گروه رسماً تعلیق مبارزات خود علیه اسرائیل را تأیید نکرده است. تحلیلگران و منابع اطلاعاتی محلی در یمن خاطرنشان کرده‌اند که در چند هفته گذشته، بسیج قبایل طرفدار حوثی در سراسر شمال یمن افزایش یافته است.
علاوه بر این تونل‌هایی در کوه‌ها حفر شده است که میتواند به عنوان مخفیگاه و انبار سلاح استفاده شود. در روز 23 اکتبر، نیروهای شورای رهبری ریاست‌جمهوری که ائتلاف اصلی حاکم ضدحوثی در یمن است و مورد حمایت عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز هست، عملیات مشترکی را به اجرا گذاشته‌اند که به ادعاهای آنها طی آن یک کشتی ایرانی حامل سلاح و قطعات پهپاد که به مقصد مناطق تحت کنترل حوثی‌ها در حرکت بود، توقیف شد.
حوثی‌ها با وجود درگیری‌های نظامی مکرر با اسرائیل و ایالات متحده، همچنان فعال‌ترین متحد ایران هستند. در عین حال، وضعیت جنگ داخلی یمن، حتی در میانه بسیج نیروهای حوثی و مخالفان‌شان، تا حد زیادی تثبیت شده است. پس از حملات حماس در 7 اکتبر 2023 و حمله بعدی اسرائیل به غزه، جنبش حوثی‌ها - که بخش بزرگی از شمال یمن را در کنترل دارند - شروع به هدف قرار دادن خطوط کشتیرانی دریای سرخ و پرتاب موشک و پهپاد به سمت اسرائیل کردند.
این گروه این عملیات را در طول جنگ دوساله غزه، در مقیاس‌های کوچک و بزرگ، ادامه داد تا فشار بر اسرائیل را برای پذیرفتن آتش‌بس افزایش داده و از «محور مقاومت» حمایت کند. اسرائیل نیز در واکنش به حملات حوثی‌ها، چندین موج حمله هوایی به مواضع نظامی، رهبران و زیرساخت‌های حیاتی حوثی‌ها مانند بندر الحدیده انجام داد. حملات اسرائیل منجر به تشدید گسترده‌تر درگیری‌ها شد و در نهایت در نوامبر 2023 پای ایالات متحده را به این درگیری‌ها باز کرد.
در میانه حملات مداوم حوثی‌ها، ایالات متحده در اوایل سال 2025 عملیات گسترده‌تری را علیه این گروه آغاز کرد که شامل حملات هوایی به اهداف حوثی‌ها در یمن بود. در نهایت واشنگتن پس از دستیابی به آتش‌بس با حوثی‌ها، در ماه مه به این عملیات پایان داد. هرچند این آتش‌بس شامل تعهدی از سوی حوثی‌ها برای توقف حملات‌شان به اسرائیل نبود و حتی پس از آتش‌بس به آمریکا نیز حوثی‌ها حملاتی پراکنده به اسرائیل انجام دادند.
غیر از اینکه اقدامات حوثی‌ها آمد و شد خطوط کشتیرانی را در دریای سرخ مختل کرده، رویارویی‌شان با اسرائیل، چشم‌انداز ثبات و امنیت داخلی در یمن را نیز متزلزل کرده و یمن را در آستانه آغاز دوباره جنگ داخلی قرار داده است. نکته قابل توجه این است که مذاکرات صلح بین حوثی‌ها و دولت به رسمیت شناخته‌شده بین‌المللی در عدن متوقف شده است. این مذاکرات بود که در سال به آتش‌بس مورد حمایت سازمان ملل در یمن انجامید و جنگ را متوقف کرده و مانع از وخیم‌تر شدن بحران انسانی در یمن شد.
در دو سال گذشته همچنین شاهد بسیج نیروی گسترده حوثی‌ها و درگیری‌ها در امتداد خطوط تماس با جناح‌های تحت حمایت امارات متحده عربی در استان مارب بوده‌ایم. امارات به‌رغم اینکه از سال‌ها پیش خیلی زود از ائتلاف تحت حمایت عربستان سعودی علیه یمن خارج شد، اما همچنان حضورش را در یمن حفظ کرده است.
امارات متحده عربی اخیراً روند مسلح کردن جناح‌های ضدحوثی در یمن، از جمله تیپ‌های موسوم به غول‌ها - بخشی از نیروهای مقاومت ملی ضدحوثی (NRF) که استان‌های خط مقدم شبوه و مارب را کنترل می‌کنند - را شدت بخشیده است. اما با وجود این تنش‌ها و تشدید درگیری‌ها، هیچ طرفی حمله بزرگی را آغاز نکرده است و آتش‌بس سال 2022 همچنان پابرجا اما شکننده است.
اردوگاه ضدحوثی‌ها در یمن شامل ائتلافی سست از جناح‌های تحت فرماندهی شورای رهبری ریاست‌جمهوری (PLC) است که شامل واحدهای ارتش یمن و شبه‌نظامیان قبیله‌ای تحت حمایت عربستان سعودی، نیروهای مستقر در جنوب تحت حمایت امارات متحده عربی مانند شورای انتقالی جنوب، تیپ غول‌ها، نیروهای دفاعی شبوه و حضرموت و نیروهای مقاومت ملی است که همگی اسماً علیه حوثی‌ها متحد هستند اما به دلیل رقابت میان خود بر سر منافع در یمن، در درون نیز با هم اختلافاتی دارند.
حوثی‌ها در طول دو سال رویارویی نظامی با اسرائیل، دائماً تهدید می‌کردند که در صورت مداخله عربستان سعودی و امارات متحده عربی در حمایت از اسرائیل یا سوءاستفاده از این درگیری برای آغاز حمله علیه حوثی‌ها در یمن، به آنها حمله خواهند کرد اما این تهدیدات هرگز عملی نشد. نخستین دلیل این بود که عربستان سعودی برای بهبود روابط با ایران و فاصله گرفتن از رویارویی میان حوثی‌ها و اسرائیل تلاش می‌کرد و هدفش جلوگیری از وقوع درگیری دیگری بود که باعث حمله حوثی‌ها به خاکش شود.
آخرین حمله بزرگ حوثی‌ها به اهدافی در خلیج فارس در ژانویه 2022 رخ داد. در آن زمان حوثی‌ها یک حمله پهپادی و موشکی به ابوظبی انجام دادند و تأسیسات ذخیره سوخت در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی امارات آسیب دید و سه نفر کشته شدند. این اولین حمله موفقیت‌آمیز حوثی‌ها به خاک امارات بود. امارات متحده عربی، به‌رغم آتش‌بس در یمن، در حمایت و تسلیح جناح‌های ضدحوثی در یمن، تهاجمی‌تر از عربستان سعودی عمل کرده است. در مقابل، عربستان سعودی برای جلوگیری از درگیری جدیدی که میتواند به خاک این کشور سرایت کند، خواستار ادامه مذاکرات تحت چارچوب آتش‌بس 2022 شده است.
وال استریت ژورنال در ماه آوریل 2025 گزارش داده بود که جناح‌های ضدحوثی - با حمایت امارات متحده عربی، عربستان سعودی، ایالات متحده و اسرائیل - در حال آماده‌سازی یک حمله هماهنگ برای بازپس‌گیری قلمرو حوثی‌ها در شمال یمن هستند. البته سعودی‌ها و اماراتی‌ها این گزارش را رد کردند.
استراتژی اسرائیل در یمن
اسرائیل به احتمال زیاد در ماه‌های آینده، اگر نه زودتر، حمله نظامی جدیدی علیه حوثی‌ها آغاز خواهد کرد که باعث تلافی حوثی‌ها علیه اسرائیل و کشتی‌ها در داخل و اطراف دریای سرخ خواهد شد. با توجه به دکترین امنیتی پیشگیرانه اسرائیل و تهدیدات اخیری که مقامات اسرائیلی علیه حوثی‌ها مطرح کرده‌اند، حمله اسرائیل علیه حوثی‌ها در ماه‌های آینده، احتمالاً قبل از پایان سال جاری میلادی، بسیار محتمل است.
این حمله احتمالاً پس از یک دور جمع‌آوری اطلاعات فشرده در یمن برای مهیا کردن مقدمات جهت انجام عملیات‌های هدفمند ترور شخصیت‌های ارشد سیاسی و نظامی حوثی‌ها انجام خواهد شد. اسرائیل پیش‌تر نیز عملیات‌های ترور در یمن انجام داده و در آخرین مورد این عملیات‌ها منجر به ترور موفق نخست‌وزیر و رئیس ستاد ارتش حوثی‌ها شد.
اسرائیل علاوه بر حملات به رهبران ارشد حوثی‌ها و انبارهای سلاح این گروه، احتمالاً حملات شدیدی را نیز با هدف خنثی کردن قابلیت‌های حوثی‌ها برای حمله به اسرائیل یا کشتی‌ها در دریای سرخ انجام خواهد داد. با این حال، قابلیت‌های اطلاعاتی اسرائیل در یمن در مقایسه با عملیات‌های اطلاعاتی طولانی‌مدتی که در مکان‌هایی مانند لبنان و سوریه انجام داده، همچنان محدود است. علاوه بر این، فاصله جغرافیایی یمن از اسرائیل احتمالاً مانع از وقوع یک کمپین پایدار و چند ماهه خواهد شد.
خصوصاً اینکه اسرائیل مجبور است در جبهه‌های دیگر درگیری نیز مراقب تهدیدات احتمالی از سوی ایران و یا گروه‌های مسلح در عراق و لبنان نیز باشد. در پاسخ به اقدامات احتمالی اسرائیل، احتمالاً حوثی‌ها حملات موشکی و پهپادی گاه به گاه علیه شهرهای اسرائیل انجام خواهند داد. این اقدامی است که حوثی‌ها در طول دو سال گذشته نیز انجام داده‌اند.
البته سیستم‌های دفاع هوایی پیشرفته و چندلایه اسرائیل احتمالاً آسیب این حملات را محدود می‌کنند، اما حوثی‌ها احتمالاً با حمله به کشتی‌های تجاری که عازم اسرائیل هستند و یا مرتبط با اسرائیل هستند و همچنین محاصره دوباره دریای سرخ، نه‌تنها بر اسرائیل، بلکه بر ایالات متحده و کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز فشار وارد خواهند کرد تا اسرائیل را وادار کنند تا حملاتش به یمن را متوقف کند. محاصره مجدد مسیرهای کشتیرانی در دریای سرخ، مسیرهای حیاتی تدارکات به مقصد اروپا، ایالات متحده و کشورهای حاشیه خلیج فارس و از مبدأ این کشورها را دوباره مختل خواهد کرد.
این وضعیت خطرات ایمنی برای خدمه کشتی‌ها را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد، بنابراین حق بیمه کشتی‌ها نیز افزایش خواهد یافت و کشتی‌ها مجبور خواهند شد به دنبال مسیرهای جایگزین در اطراف جنوب آفریقا باشند و مجموعه این عوامل، ترافیک دریایی و عبور و مرور کشتی‌ها را زمان‌بر و کُند خواهد کرد.
این یعنی آسیب به تجارت بین‌المللی و افزایش قیمت کالاهایی که حمل می‌شوند. اداره کانال سوئز اعلام کرده است که 229 کشتی در ماه اکتبر دوباره عبور از این کانال را آغاز کرده‌اند که بالاترین رقم ماهانه از زمان آغاز حملات حوثی‌ها علیه کشتیرانی دریای سرخ است. با این حال، روند بهبود وضعیت همچنان شکننده است.
در 12 نوامبر، سه خط کشتیرانی بزرگ جهان - CMA CGM، MSC و Maersk - همگی مجدداً تأکید کردند که به دلیل نگرانی‌های امنیتی، همچنان تا آینده قابل پیش‌بینی از عبور از دریای سرخ اجتناب خواهند کرد. در این شرایط، حملات مجدد حوثی‌ها به کشتی‌های تجاری در منطقه احتمالاً باعث میشود که شرکت‌های حمل و نقل دریایی به تغییر مسیر خود در اطراف دماغه امید نیک ادامه دهند؛ که این امر جریان تجارت جهانی را دوباره مختل کرده و هزینه‌های حمل و نقل را افزایش می‌دهد.
در هفته‌های اخیر، حملات حوثی‌ها به دفاتر سازمان ملل و سازمان‌های بشردوستانه در صنعا، پایتخت یمن، افزایش یافته است. این حملات منجر به دستگیری ده‌ها کارمند شده که متهم به جاسوسی برای اسرائیل شده‌اند. این حملات همزمان با حملات اسرائیل در 16 اکتبر انجام شد. در آن روز اسرائیل با یک سلسه‌حملات هدفمند، سرلشکر محمد عبدالکریم الغماری، رئیس ستاد فرماندهی حوثی‌ها را ترور کرد. پیش‌تر حملات اسرائیل که در روز 28 آگوست انجام شده بود نیز احمد الرهاوی، نخست‌وزیر حوثی‌ها را ترور کرده بود.
بعید است حملات اسرائیل حوثی‌ها را به طور قابل توجهی تضعیف کند، اما اگر چنین اتفاقی رخ دهد، آنگاه این احتمال وجود دارد که گروه‌های تحت حمایت امارات و عربستان سعودی در یمن نیز حملات خود را علیه این گروه آغاز کنند و این امر جنگ داخلی در یمن را دوباره کلید خواهد زد و زیرساخت‌های انرژی خلیج فارس را در معرض حملات تلافی‌جویانه حوثی‌ها قرار خواهد داد.
با وجود اینکه مذکرات میان طرف‌های درگیر در یمن متوقف شده اما آتش‌بس سال 2022 همچنان تا حد زیادی برقرار است. امارات متحده عربی اخیراً حمایت نظامی خود را از نیروهای ضدحوثی در یمن افزایش داده است. به طور خاص، اماراتی‌ها سرعت تحویل سلاح به شورای رهبری ریاست‌جمهوری (PLC)، که شامل نیروهای مقاومت ملی (NRF) نیز میشود، افزایش داده‌اند و همچنین شروع به ارائه سلاح‌های پیشرفته‌تر کرده‌اند. این تسلیحات احتمالاً در درجه اول دفاعی هستند و برای تحکیم کنترل ارضی بر ضد حوثی‌ها و پیشگیری از حملات حوثی‌ها در امتداد خطوط تماس موجود در نظر گرفته شده‌اند.
با این حال، اگر حملات اسرائیل موجب آسیب قابل توجه به توانایی‌های حوثی‌ها، افزایش جدایی قبایل و بدتر شدن شرایط زندگی در مناطق تحت کنترل حوثی‌ها در یمن شود و آنها را بیشتر تضعیف کند، امارات متحده عربی به احتمال زیاد از حمله علیه حوثی‌ها حمایت خواهد کرد. با توجه به توانایی‌های متنوع حوثی‌ها و پنهان بودن قدرتمندترین دارایی‌های نظامی و رهبران آنها در غارهای کوهستانی، وقوع این سناریو در حال حاضر بعید است اما اگر این اتفاق بیفتد، حوثی‌ها احتمالاً حملات تلافی‌جویانه پراکنده‌ای را به زیرساخت‌های نفت و گاز امارات متحده عربی برای مختل کردن تولید جهانی و همچنین حملاتی به فرودگاه‌های امارات متحده عربی برای مختل کردن سفرهای بین‌المللی و افزایش نگرانی‌های ایمنی برای مسافران انجام خواهند داد.
البته عربستان سعودی احتمالاً به موضع کمتر جنگ‌طلبانه خود در یمن ادامه خواهد داد و به جای تشدید تنش با حوثی‌ها، از گفت‌وگو و اجرای نقشه راه حمایت خواهد کرد. در ابتدا، جناح‌های تحت حمایت عربستان سعودی در دولت به رسمیت شناخته‌شده بین‌المللی یمن (IRG) در عدن ممکن است از پیوستن مجدد به جنگ داخلی خودداری کنند تا از انتقام حوثی‌ها علیه عربستان سعودی جلوگیری کنند.
با این حال، توانایی‌های قابل توجه حوثی‌ها در نهایت این جناح‌ها را به مداخله ترغیب خواهد کرد. این امر نیز، خطر حملات حوثی‌ها به زیرساخت‌های انرژی عربستان سعودی، بنادری مانند جده و حتی فرودگاه بین‌المللی ملک فهد را افزایش می‌دهد.
رویکرد عربستان و امارات
تصاویر ماهواره‌ای که توسط آسوشیتدپرس در اکتبر 2025 تجزیه و تحلیل شدند، نشان دادند که در حال حاضر یک باند فرودگاه در جزیره زقر در دریای سرخ، در حال ساخت است. زقر جزیره‌ای است که از نظر استراتژیک تقریباً در 88 کیلومتری جنوب بندر الحدیده که تحت کنترل حوثی‌ها است واقع شده. برخی منابع خبری مدعی شده‌اند که این باند فرودگاه با مشارکت اسرائیل و امارات در حال ساخت است.
اگرچه هیچ طرفی رسماً ادعایی در مورد مالکیت این پروژه نکرده اما حتی آسوشیتدپرس نیز گزارش می‌دهد که این پروژه احتمالاً توسط امارات متحده عربی با هماهنگی و کمک نیروهای ضدحوثی در حال ساخت است. این جزیره میتواند به عنوان سکوی پرتابی برای عملیات رهگیری کشتی‌هایی که عازم مناطق تحت کنترل حوثی‌ها هستند و همچنین گسترش نظارت بر فعالیت حوثی‌ها در امتداد سواحل یمن و دریای سرخ مورد استفاده قرار گیرند.
اگر جناح‌های تحت حمایت عربستان سعودی در دولت به رسمیت شناخته‌شده بین‌المللی یمن، در حاشیه جنگ داخلی جدید باقی بمانند، حوثی‌ها ممکن است خویشتن‌داری عربستان سعودی را به عنوان نشانه‌ای از ضعف تفسیر کنند و در خصوص حمله به منافع عربستان سعودی دست به اقدام بزنند تا ریاض را برای پایان دادن به جنگ با شرایطی که به نفع حوثی‌ها است، تحت فشار قرار دهند. اما با توجه به اینکه حوثی‌ها و سعودی‌ها به‌طور غیرمستقیم برای حفظ آتش‌بس یمن در ارتباط بوده‌اند، این امر بسیار بعید است.
اگر جنگ داخلی یمن دوباره شعله‌ور شود، خلأهای امنیتی ناشی از آن میتواند القاعده را قادر سازد تا نیروهای خود را بازسازی کرده و حملات خود را در یمن تشدید کند. القاعده در ماه‌های اخیر از کانال‌های رسانه‌ای خود برای تبلیغ جهت بسیج نیروهای جهادی و هوادار برای حملات منطقه‌ای و جهانی استفاده کرده است.
فراخوان‌ها برای حملات به منافع ایالات متحده و اسرائیل انجام شده که واکنشی به نقش آنها در جنگ غزه در دو سال گذشته است. علاوه بر این، القاعده‌ی شبه‌جزیره عربستان در سال‌های اخیر حملات پراکنده اما مرگبار خود را در سراسر یمن – به‌ویژه در استان‌های شبوه و حضرموت، مناطق بیابانی که توسط شورای انتقالی جنوب تحت حمایت امارات متحده عربی کنترل می‌شوند و به عنوان پایگاه‌های عملیاتی تثبیت‌شده برای سلول‌های القاعده عمل می‌کنند - افزایش داده است.
در صورت از سرگیری جنگ داخلی در یمن، خلأهای امنیتی ناشی از آن و تشدید بحران‌های انسانی، زمینه مساعدی برای القاعده در شبه‌جزیره عربستان فراهم میشود تا به طور قابل توجهی استخدام جنگجویان را افزایش دهد، جابه‌جایی آنها را به داخل و خارج از یمن تسهیل کند و حملاتی را برنامه‌ریزی کند که فراتر از مرزهای یمن، به‌ویژه به کشورهای همسایه مانند عمان و امارات متحده عربی، گسترش می‌یابد.
با وجود این، یک حمله بزرگتر و با تلفات گسترده توسط این گروه همچنان یک خطر کوچک اما تأثیرگذار خواهد بود اما نگرانی‌های ایمنی را برای مسافران و کسب و کارهای غربی در منطقه افزایش می‌دهد، زیرا القاعده احتمالاً هدف قرار دادن این اهداف را در اولویت قرار خواهد داد.
القاعده یمن با وجود تضعیف شدن به واسطه از دست دادن سرزمین و چندین تغییر در کادر رهبری، همچنان مقاوم است و همچنان در یمن فعالیت می‌کند و از خلأهای امنیتی ناشی از حکمرانی ضعیف و چندپاره در یمن سوءاستفاده می‌کند. در سال‌های اخیر، تقریباً 3 تا 4 هزار جنگجوی این گروه در یک شبکه غیرمتمرکز از واحدهای محلی، عمدتاً در استان‌های شرقی یمن، مارب، شبوه و حضرموت، فعالیت داشته‌اند.
بازار ![]()