پیام فارس - اکو ایران /متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
به‌طور گسترده باور بر این است که متمم بیست‌ودوم صراحتاً هرگونه تلاش رئیس‌جمهور برای دور سوم را منع می‌کند. اما برخی از حامیان محافظه‌کار ترامپ به تفاوت واژگان اشاره می‌کنند: قانون اساسی رؤسای‌جمهور را از «انتخاب شدن» برای دور سوم منع کرده، نه لزوماً از «خدمت کردن» در آن.
بازار ![]()
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، بار دیگر به ایده تمدید حضور خود در کاخ سفید اشاره کرده است. در تاریخ 27 اکتبر، زمانی که در هواپیمای ریاست‌جمهوری (ایرفورس وان) با خبرنگاران صحبت می‌کرد و از او درباره احتمال نامزدی برای دور سوم ریاست‌جمهوری پرسیده شد، ترامپ پاسخ داد: «خیلی دوست دارم این کار را بکنم.»
سومین نامزدی؟
وقتی خبرنگاری از او پرسید که آیا رسماً احتمال نامزدی دور سوم را رد می‌کند یا نه، گفت: «آیا رد نمی‌کنم؟ نمی‌دانم، باید خودتان به من بگویید.» در پاسخ به اینکه آیا حاضر است در دادگاه برای مشروعیت تلاش برای دور سوم بجنگد، او گفت: «واقعاً به آن فکر نکرده‌ام.»
بر اساس گزارش رویترز، ترامپ در طول سال‌های گذشته بارها در گردهمایی‌های انتخاباتی خود با این ایده شوخی کرده است و هر بار با تشویق پرشور هوادارانش روبه‌رو شده. در گذشته تشخیص اینکه آیا این حرف‌ها جدی هستند یا نه دشوار بود، اما در مصاحبه‌ای در 30 مارس با «کریستن ولکر» از شبکه ان‌بی‌سی، ترامپ گفت درباره این موضوع «شوخی نمی‌کند». او گفت: «راه‌هایی وجود دارد که می‌شود این کار را کرد. خیلی‌ها می‌خواهند من دوباره این کار را بکنم.»
متمم بیست و دوم
با این حال، هر تلاش ترامپ برای نامزدی در دور سوم، محدودیت‌های متمم بیست‌ودوم قانون اساسی آمریکا را به چالش می‌کشد؛ متممی که صراحتاً می‌گوید هیچ رئیس‌جمهوری نمی‌تواند بیش از دو بار انتخاب شود. متمم بیست‌ودوم قانون اساسی ایالات متحده می‌گوید: «هیچ شخصی بیش از دو بار نباید به مقام ریاست‌جمهوری انتخاب شود.» این متمم همچنین مقرر می‌کند که فردی که بیش از دو سال از دوره ریاست‌جمهوری شخص دیگری را در نتیجه جانشینی (مثلاً معاون رئیس‌جمهوری در شرایط اضطراری) بر عهده داشته است، تنها می‌تواند یک بار انتخاب شود.
فقط «فرانکلین دلانو روزولت» در تاریخ ایالات متحده بیش از دو دوره رئیس‌جمهور بوده است. پس از پیروزی او در انتخابات سال 1944 (چهارمین پیروزی متوالی‌اش)، کنگره در سال 1947 متمم بیست‌ودوم را تصویب کرد. پیش از آن، جورج واشنگتن، نخستین رئیس‌جمهور آمریکا، پس از پایان دوره دومش در سال 1797 از نامزدی دوباره خودداری کرد، و این رفتار تا 150 سال بعد به‌صورت سنتی غیررسمی ادامه داشت.
تغییر متمم بیست‌ودوم نیازمند تصویب یک متمم جدید در قانون اساسی است. در ژانویه، اندی اوگلز، نماینده جمهوری‌خواه، پیشنهادی برای اصلاح قانون اساسی ارائه کرد که به رئیس‌جمهوری سابق اجازه می‌دهد برای سومین بار انتخاب شود، البته فقط اگر دو دوره قبلی‌اش غیرپیوسته باشند. این اصلاحیه عملاً فقط برای ترامپ کاربرد دارد و سایر رؤسای‌جمهور دو‌دوره‌ای را شامل نمی‌شود.
ترامپ با این حال ابراز تمایل کرده است که در صورت تغییر قانون، دوباره در برابر باراک اوباما، آخرین رئیس‌جمهور دو‌دوره‌ای دموکرات، رقابت کند. او گفت: «خیلی دوست دارم این اتفاق بیفتد. رقابت خوبی خواهد بود. از این اتفاق خوشم می‌آید.» با این حال، یافتن حمایت کافی از سوی دموکرات‌ها در سنا برای تصویب چنین اصلاحیه‌ای تقریباً غیرممکن است. تصویب متمم‌های جدید قانون اساسی در ایالات متحده بسیار نادر شده است؛ آخرین متمم مربوط به ساختار پرداخت حقوق اعضای کنگره در سال 1992 تصویب شد.
چالش حقوقی
به‌طور گسترده باور بر این است که متمم بیست‌ودوم صراحتاً هرگونه تلاش رئیس‌جمهور برای دور سوم را منع می‌کند. اما برخی از حامیان محافظه‌کار ترامپ به تفاوت واژگان اشاره می‌کنند: قانون اساسی رؤسای‌جمهور را از «انتخاب شدن» برای دور سوم منع کرده، نه لزوماً از «خدمت کردن» در آن.
آن‌ها استدلال می‌کنند که این خلأ احتمالی، که تاکنون در دادگاه آزمایش نشده، شاید اجازه دهد یک رئیس‌جمهور دو‌دوره‌ای به‌عنوان معاون در کنار یک نامزد دیگر در انتخابات شرکت کند. اگر آن نامزد پیروز شود و سپس استعفا دهد، طبق قانون، معاون (یعنی ترامپ) رئیس‌جمهور خواهد شد.
ترامپ در مصاحبه 30 مارس خود تأیید کرد که از این «روش» آگاه است و گفت که حضور به‌عنوان معاون در کنار معاون فعلی‌اش، جی‌دی ونس، ممکن است راهی برای بازگشتش به قدرت باشد. با این حال، در اظهاراتش در 27 اکتبر، ترامپ گفت که این مسیر را دنبال نخواهد کرد و افزود: «خیلی حیله‌گرانه است. فکر نمی‌کنم مردم از آن خوششان بیاید. کار درستی نیست.»
کارشناسان حقوقی می‌گویند ترامپ حتی از نامزدی برای معاونت نیز منع شده است، زیرا فردی که از نظر قانون اساسی واجد شرایط ریاست‌جمهوری نیست، نمی‌تواند معاون رئیس‌جمهور شود. متمم دوازدهم قانون اساسی آمریکا تصریح می‌کند: «هیچ فردی که از نظر قانون اساسی واجد شرایط احراز مقام ریاست‌جمهوری نباشد، واجد شرایط احراز سمت معاونت ریاست‌جمهوری ایالات متحده نیست.»
میشل گودوین، استاد حقوق اساسی در دانشگاه جورج‌تاون، می‌گوید متمم بیست‌ودوم از زمان تصویبش تاکنون عملاً در دادگاه‌ها به‌طور جدی آزموده نشده است. او با اینکه باور ندارد این متمم مانع از آن شود که یک رئیس‌جمهور پیشین به‌عنوان معاون رئیس‌جمهور خدمت کند، پیش‌بینی می‌کند که نظام حقوقی آمریکا اجازه نخواهد داد یک رئیس‌جمهور دو‌دوره‌ای حتی در صورت استعفای رئیس‌جمهور فعلی، دوباره قدرت را در دست گیرد. او این نظریه را «مفهومی فاسد» خواند که «روح پشت متمم قانون اساسی» را نقض می‌کند.
مسیر احتمالی دیگر برای رسیدن به ریاست‌جمهوری می‌تواند از طریق تصدی مقام رئیس مجلس نمایندگان باشد. طبق قانون اساسی، برای این سمت الزامی نیست که فرد از اعضای کنگره باشد (هرچند تاکنون هیچ فرد غیرعضوی چنین سمتی نداشته است). برای انتخاب شدن به‌عنوان رئیس مجلس، کافی است فردی از سوی یکی از نمایندگان نامزد شود و اکثریت اعضای مجلس به او رأی دهند. رئیس مجلس در رده دوم جانشینی ریاست‌جمهوری قرار دارد؛ یعنی اگر رئیس‌جمهور و معاون او هر دو استعفا دهند، آن فرد غیرمنتخب می‌تواند رئیس‌جمهور ایالات متحده شود.
سن ترامپ
یکی از عوامل در هر سناریو، سن ترامپ است. او در 79 سالگی یکی از مسن‌ترین رؤسای‌جمهور تاریخ آمریکاست. رئیس‌جمهور پیشین، جو بایدن، پس از عملکرد فاجعه‌بارش در مناظره با ترامپ و بالا رفتن نگرانی‌ها درباره سن و توانایی‌اش برای اداره کشور، در سن 81 سالگی از رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2024 کنار رفت.
البته با وجود سن بالا، ترامپ همچنان برنامه کاری فشرده‌ای دارد و حتی در سفرهای طولانی بین‌المللی مرتب با خبرنگاران گفت‌وگو می‌کند؛ که نشانه‌ای از انرژی و حضور فعالش در وظایف روزانه ریاست‌جمهوری است.
به گزارش بلومبرگ، ترامپ روز دوشنبه همچنین از معاونش، جی‌دی ونس، و وزیر خارجه‌اش، مارکو روبیو، تمجید کرد و گفت هر دو می‌توانند در سال 2028 برای ریاست‌جمهوری نامزد شوند. او گفت: «فکر می‌کنم اگر این دو نفر با هم کار کنند، غیرقابل‌توقف خواهند بود. واقعاً باور دارم.» روبیو که در کابین هواپیما پشت سر ترامپ ایستاده بود، با خجالت لبخند زد و سرش را پایین انداخت، در حالی که ترامپ آینده سیاسی درخشانی برای او و ونس پیش‌بینی می‌کرد.
اظهارات ترامپ درباره احتمال دور سوم، آینده حزب جمهوری‌خواه را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است؛ زیرا در حالی که برخی چهره‌های نزدیک به او خواهان ماندنش در قدرت هستند، رقابت میان جانشینان احتمالی‌اش درون حزب آغاز شده است.
استیو بنن، پادکستر طرفدار ترامپ و مشاور ارشد سابق او در کاخ سفید، هفته گذشته در گفت‌وگویی با نشریه اکونومیست، گفت که «برنامه‌ای برای دور زدن متمم بیست‌ودوم» وجود دارد و خودش در طراحی آن مشارکت دارد. او گفت: «ترامپ در سال 2028 رئیس‌جمهور خواهد بود، و مردم باید خودشان را با این واقعیت وفق دهند. در زمان مناسب، جزئیات برنامه را اعلام خواهیم کرد. اما این برنامه وجود دارد.» بنن همچنین افزود که ترامپ «ابزاری در دستان اراده الهی» است، عبارتی که خود ترامپ نیز گاه برای توصیف مأموریتش به کار برده است.