پیام فارس - جماران /متن پیش رو در جماران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
محمد خواجویی تحلیلگر مسائل لبنان به جماران گفت: اکنون شیعیان نگران اند که خلع سلاح حزب‌الله منجر به بی‌دفاع‌شدن آنان در برابر اسرائیل و تروریسم تکفیری شود. لذا اعتراضات مردمی در لبنان نسبت به خلع سلاح حزب‌الله که عمدتا هم در مناطق شیعه‌‌نشین شکل گرفته، الزاما توسط حزب‌الله ساماندهی نشده و بسیاری از آن‌ها توسط مردم عادی شیعه صورت گرفته که احساس تهدید وجودی می‌کنند.
یک تحلیلگر مسائل لبنان با بیان اینکه احتمال شکل‌گیری شورش داخلی در لبنان بسیار بالاست، عنوان کرد: تمام گروه‌های لبنانی می‌دانند که در تقابل خیابانی با حزب‌الله بازنده اند، زیرا این گروه هم توان نظامی بالاتری دارد و هم از تجربیات عملیاتی و چریکی زیادی برخوردار است.
محمد خواجویی در گفت‌وگو با خبرنگار جماران، با اشاره به سخنرانی اخیر دبیرکل حزب‌الله مبنی بر آمادگی این گروه برای یک نبرد کربلایی در صورت پافشاری دولت لبنان بر خلع سلاح، اظهار کرد: اگرچه این سخنرانی تند و رادیکال محسوب می‌شود، اما این جنجال‌ها پیامد تصمیم یکجانبه دولت نسبت به خلع سلاح حزب‌الله تا پایان سال جاری است. طبق میثاق ملی لبنان که در سال 1943 مورد توافق تمام گروه‌های سیاسی و طوایف مذهبی این کشور قرار گرفت و سنگ‌بنای نظام کنونی لبنان است، مسائل مورد اختلاف در این کشور باید از صرفا طریق گفت‌وگو و اجماع ملی حل شود.
وی با اشاره به تعدد احزاب سیاسی و طوایف دینی در لبنان، افزود: حفظ ثبات در این کشور همواره در گرو شکل‌گیری توافق جمعی بین گروه‌ها بوده است. امروز خلع سلاح حزب‌الله موضوعی بسیار حساس‌تر از سایر مسائل لبنان است، زیرا طی دو دهه اخیر و به طور مشخص پس از جنگ 33 روزه در سال 2006، این موضوع مورد مناقشه بوده و بخشی از فضای سیاسی لبنان، خواهان انحصار سلاح در دست دولت است. در مقابل اما گروه‌هایی دیگر تاکید داشتند که چون سلاح حزب‌الله برای مقابله با اشغالگری و دفاع از لبنان است، نقطه قوتی برای این کشور محسوب می‌شود و نباید آن را از دست داد.
این تحلیلگر مسائل لبنان ادامه داد: بنابراین، حل چنین مناقشه‌ای با یک مصوبه دولت ممکن نیست و بر اساس سنت سیاسی لبنان، حتما باید میز گفت‌وگویی شکل گیرد تا تمام طرفین به توافی برسند. دولت لبنان اما تحت تأثیر فشارهای آمریکا دست به تصویب خلع سلاح حزب‌الله زد. در چنین شرایطی، حزب‌الله و طرفدارانش احساس تهدید کردند و تصمیم گرفتند در مقابل این طرح بایستند و سخنرانی اخیر شیخ نعیم قاسم و پیش از آن، شعار «یا مرگ یا سلاح» که توسط دیگر مقامات حزب‌الله مطرح می‌شد، همگی در واکنش به این تهدیدات است تا نشان دهند حزب‌الله بر سر موضع خود باقی مانده تا شاید نگرانی از بروز جنگ داخلی در لبنان، دولت را وادار به تشکیل یک میز گفت‌وگو برای بحثی همه‌جانبه بر سر خلع سلاح کند.
خواجویی اضافه کرد: اکنون اگر دولت بر مصوبه خود پافشاری کند و ارتش علی‌رغم مخالفت‌های حزب‌الله، سلاح را از آن بگیرد، لبنان دچار جنگ داخلی خواهد شد. مگر اینکه نگرانی‌ها از بروز چنین وضعیتی، باعث خودداری ارتش از رویارویی با حزب‌الله شود تا یا این وضعیت شکننده کنونی همچنان ادامه یابد یا تمام گروه‌ها به گفت‌وگو در این خصوص بپردازند و به یک توافق مرضی‌الطرفین برسند. سناریوی ممکن دیگر نیز این است که اسرائیل دست به یک اقدام نظامی گسترده‌تر علیه حزب‌الله بزند تا این گروه را تحت فشار بیشتری قرار دهد.
وی با اشاره به وجود حساسیت‌های شدید طایفه‌ای در لبنان، بیان کرد: حزب‌الله تا کنون علاوه بر مبارزه با اشغالگری اسرائیل، با تروریسم تکفیری نیز مقابله می‌کرده و اکنون این گروه نگران است که در صورت از دست دادن سلاح خود، تهدیدات بیرونی علیه کیان و تمامیت ارضی لبنان شدیدتر شود. به علاوه، بخش دیگری از نگرانی‌های حزب‌الله به مسائل طایفه‌ای برمی‌گردد؛ به هر حال این گروه یک جنبش شیعی است و شیعیان به عنوان اکثریت ساکنین جنوب لبنان، بیشترین مواجهه را با رژیم صهیونیستی داشته‌اند. اکنون شیعیان نگران اند که خلع سلاح حزب‌الله منجر به بی‌دفاع‌شدن آنان در برابر اسرائیل و تروریسم تکفیری شود. لذا اعتراضات مردمی در لبنان نسبت به خلع سلاح حزب‌الله که عمدتا هم در مناطق شیعه‌‌نشین شکل گرفته، الزاما توسط حزب‌الله ساماندهی نشده و بسیاری از آن‌ها توسط مردم عادی شیعه صورت گرفته که احساس تهدید وجودی می‌کنند.
این تحلیلگر مسائل لبنان با تأکید بر اینکه بازگشت به استراتژی دفاع ملی بهترین اقدام ممکن در شرایط فعلی است، گفت: این طرح توسط میشل سلیمان، رئیس‌جمهور لبنان در سال‌های 2008 تا 2014، مطرح شد. سلیمان در فضای پس از جنگ 33 روزه به قدرت رسید و در آن زمان، مخالفین حزب‌الله بر خلع سلاح آن اصرار می‌کردند و در مقابل، حزب‌الله و طرفدارانش تاکید داشتند که سلاح‌شان برای دفاع از لبنان ضروری است. چنین مناقشه‌ای، مبنای پیشنهادی تحت عنوان «استراتژی دفاع ملی لبنان» شد که بر اساس آن، لبنان می‌بایست در چهارچوب یک استراتژی، هم بتواند از ظرفیت سلاح مقاومت برای تقویت قدرت ملی در مقابل دشمنان استفاده کند و هم این سلاح را تحت کنترل دولت قرار دهد.
خواجویی ادامه داد: اکنون نیز اگر مجددا این استراتژی مورد بحث قرار گیرد و گروه‌ها بر سر آن گفت‌وگو کنند، می‌توانند به توافق برسند. حزب‌الله نیز تا کنون هیچ گاه با استراتژی دفاع ملی مخالفت نکرده و همواره گفته که از آن استقبال می‌کند. ایران نیز می‌تواند بازگشت به این استراتژی را به عنوان پیشنهاد خود مطرح کند، زیرا جمهوری اسلامی مخالفت قدرت دولت و حاکمیت ملی لبنان نیست. اما چالش اصلی این است که ما اکنون شاهد یک فشار بی‌سابقه از سمت آمریکا و اسرائیل برای خلع سلاح حزب‌الله هستیم که عملا تعادل سیاسی نیروهای داخل لبنان را بر هم زده و مصوبه دولت برای خلع سلاح نیز ناشی از همین عدم تعادل است.
وی اضافه کرد: بنابراین، تا زمانی که این فشارها ادامه یابد و دولت لبنان هم به آن تن دهد، نمی‌توان انتظار تشکیل یک میز گفت‌وگو و حل‌وفصل این جنجال را داشت. اما اگر دولت لبنان با انجام رایزنی با آمریکا و کشورهای منطقه بتواند آنان را اقناع کند که خلع سلاح حزب‌الله به این شکل یک‌طرفه ممکن نیست و گروه‌های داخل لبنان به سمت گفت‌وگو و توافق حرکت کنند، آنگاه می‌توان نسبت به حل این جنجال امیدوار بود. البته که من شخصا چندان خوش‌بین نیستم، زیرا معتقدم آمریکا و خصوصا اسرائیل، به هیچ وجه حاضر به حفظ قدرت سلاح مقاومت نیستند، زیرا نگرانی‌های بلندمدتی دارند و در همین چهارچوب، از تغییر نظم منطقه‌ای صحبت می‌کنند.
این تحلیلگر مسائل لبنان افزود: لذا حتی اگر گفت‌وگوی ملی در لبنان شکل بگیرد نیز احتمال مداخله رژیم صهیونیستی برای بر هم زدن شرایط وجود دارد؛ کما اینکه اکنون نیز می‌بینیم از پس از امضای آتش‌بس در نوامبر سال گذشته، همچنان 5 نقطه از جنوب لبنان در اشغال اسرائیل قرار دارد و به علاوه رژیم صهیونیستی هر روز به لبنان حمله می‌کند و تا کنون بیش از 260 نفر در جریان این حملات کشته شده‌اند که رقمی قابل تأمل در شرایط آتش‌بس است. بنابراین، چون ما با طرفی رو به رو هستیم که به هیچ کدام از قواعد بین‌المللی تن نمی‌دهد، نمی‌توانیم نسبت به حل‌وفصل این مسأله از طریق گفت‌وگو و اجماع امیدوار باشیم.
خواجویی با بیان اینکه بنابراین احتمال شکل‌گیری شورش داخلی در لبنان بسیار بالاست، عنوان کرد: البته تمام گروه‌های لبنانی می‌دانند که در تقابل خیابانی با حزب‌الله بازنده اند، زیرا این گروه هم توان نظامی بالاتری دارد و هم از تجربیات عملیاتی و چریکی زیادی برخوردار است. حتی ارتش لبنان توان لازم برای مجبور کردن حزب‌الله به تحویل سلاح را ندارد. تنها چیزی که می‌تواند این فضا را تغییر دهد و مخالفین حزب‌الله هم به همین امید دارند، اقدامات آتی اسرائیل علیه حزب‌الله است؛ کما اینکه اساسا حملات گسترده رژیم صهیونیستی به حزب‌الله و تضعیف شدید آن باعث شده اکنون طرح خلع سلاح مطرح باشد. اکنون نیز مخالفین حزب‌الله امیدوارند که اقدامات اسرائیل باعث تضعیف بیشتر حزب‌الله شود تا آنان بتوانند در عرصه داخلی، طرح خلع سلاح را به پیش ببرند.
بازار ![]()