بزرگنمايي:

پیام فارس - آرمان ملی / «انتخابات تناسبی زیر ذره‌بین» عنوان یادداشت روز در روزنامه آرمان ملی به قلم علی محمد نمازی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
انتخابات تناسبی، در هفته‌های اخیر در فضای رسانه‌ای و سیاسی کشور پرتکرار شده و آن طور که از سخنان مسئولان برمی‌آید، در صورت تصویب نهایی مصوبه مجلس، در انتخابات اسفندماه امسال شاهد برگزاری این نوع انتخابات جدید در تهران خواهیم بود.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی طرح «اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی» مصوب کردند که شمارش آرا در این انتخابات در شهر‌های بزرگ به شیوه تناسبی انجام شود؛ شیوه‌ای که در آن احزاب و تشکل‌های سیاسی فعال بر اساس سهمی که از کل آرای اخذ شده در انتخابات کسب می‌کنند، کرسی‌های پارلمان را تصاحب می‌کنند. بر اساس آنچه در مجلس به تصویب رسید، در حوزه انتخابیه تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس، هر داوطلب تعیین صلاحیت شده، می‌تواند منفرد یا به عنوان عضوی از صرفاً یک فهرست، نامزد شرکت در انتخابات شود. دستورالعمل نحوه شکل گیری، زمان‌بندی آغاز فعالیت، انحلال و جابه‌جایی نامزد‌ها بین فهرست‌ها و انصراف آنها از فهرست در هر دوره از انتخابات حداقل یک ماه قبل از زمان آزادی تبلیغات توسط هیأت اجرایی مرکزی انتخابات تهیه، به روز شده و پس از تأیید هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات توسط وزیر کشور ابلاغ می‌شود. بنابراین، در صورت عضویت هر نامزد در بیش از یک فهرست، آرای ایشان در تعیین سهم فهرست‌های دارای عضویت محاسبه نمی‌شود و آرایی که یکجا به فهرست‌های ایشان داده شده، به آرای این نامزد اضافه نمی‌شود و با ایشان شبیه یک نامزد منفرد برخورد می‌شود. رأی دهندگان حوزه انتخابیه می‌توانند گزینه‌های مدنظر خود را با ترکیب‌های مختلف از میان نامزد‌های منفرد و فهرستی تا سقف کرسی‌های حوزه انتخابیه انتخاب کنند. منتخبان منفرد و فهرستی در حوزه انتخابیه به ترتیب زیر انتخاب می‌شوند؛ 1- پس از شمارش آرای کل نامزد‌ها به ترتیب بیش‌ترین آرا، رتبه‌بندی می‌شوند. 2- سقف سهم کرسی‌های افراد منفرد از کل کرسی‌های حوزه از طریق تقسیم مجموع آرای صحیح مأخوذه افراد منفرد بر کل آرای صحیح مأخوذه به دست می‌آید. 3- نامزد‌های منفرد غیرفهرستی که رتبه‌ای کمتر یا مساوی با تعداد کرسی‌های حوزه دارد تا سقف سهم تعداد کرسی‌های افراد منفرد به عنوان منتخب حوزه معرفی می‌شوند. 4- پس از کسر کرسی‌های اختصاص داده شده به منتخبان منفرد غیرفهرستی، کرسی‌های باقی مانده به منتخبان غیرفهرستی اختصاص داده می‌شود. 5- تعداد منتخبان هر فهرست بر اساس نسبت، درصدی از آرای صحیح مأخوذه آن فهرست به کل آرای صحیح مأخوذه همه فهرست‌ها ضرب در تعداد کرسی‌های اختصاص داده شده به فهرست‌ها به عنوان سهم آن فهرست تعیین می‌شود. 6- منتخبان هر فهرست از بین نامزد‌های آن فهرست به ترتیب بیش‌ترین رأی در آن فهرست انتخاب می‌شوند. تبصره 1- در صورتی که سهم یک فهرست از کرسی‌ها بیش از تعداد اعضای آن فهرست باشد، فقط به اندازه تعداد اعضا به آن فهرست کرسی تعلق می‌گیرد. در این حالت سهم سایر فهرست‌ها از تعداد کرسی‌های باقی مانده مجدداً محاسبه می‌شود. تبصره 2- در صورتی که سهم فهرست‌ها اعشاری باشد، در ابتدا سهم در فهرست از کرسی‌ها برابر با ارقام صحیح آن فهرست لحاظ می‌شود و کرسی‌های باقی مانده به ترتیب به فهرست‌های با سهم بالاترین اعشار، بدون در نظر گرفتن رقم صحیح اختصاص می‌یابد. در صورت برابری هم ارقام و اعشار دو یا چند فهرست، در جلسه مشترک هیأت‌های اجرایی و نظارت حوزه انتخابیه با انجام قرعه منتخب و یا منتخبان باقی مانده به فهرست یا فهرست‌های برنده قرعه اختصاص داده می‌شود. نامزد‌های ذینفع عضو فهرست‌ها و یا نمایندگان آنها می‌توانند در مراسم قرعه‌کشی باشند. تبصره 3- در صورت فوت، استعفا یا به هر دلیل دیگری اگر تعداد نمایندگان خارج شده از مجلس در طول دوره در حوزه تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس کمتر از پنج نفر باشند، انتخابات میان دوره‌ای در این حوزه مانند سایر حوزه‌ها برگزار، در غیر این صورت انتخابات در این حوزه به روش انتخابات ابتدای دوره برگزار می‌شود.
آنچه که از مصوبه مجلس شورای اسلامی که هم‌اکنون در مرحله مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار دارد و توضیحات طراح اصلی آن بر می‌آید، هدف اصلی بر طرف کردن خلأ اصلی انتخابات که کارکرد حزبی و انتخابات آزاد و هدفمند باشد، نیست. بلکه عدم تکرار انتخاب دربست لیست و یا فهرست مورد حمایت شخصیت‌های طراز اول مانند خاتمی و هاشمی رفسنجانی بود، تکرار نشود و لیست به اصطلاح مقابل اصلاح‌طلبان نیز تا حدودی منتخب داشته باشد. توجه داشته باشید اگر با توجه به میانگین آرای کسب شده، نسبت آرا بین دو لیست ارایه شده دو به یک باشد، 20 کرسی اول تهران به لیست اول و 10 کرسی باقی مانده به لیست دوم می‌رسد. به این ترتیب 20 نفر از لیست اول یک جریان سیاسی که بیش‌ترین رای را آورده‌اند به مجلس راه می‌یابند و از لیست دوم هم 10 نفر اول راهی بهارستان می‌شوند و دیگر اینطور نیست که هرکس حائز اکثریت آرا در تهران شد، راهی مجلس شود؛ بدان معنا که ممکن است از لحاظ عددی یک نفر در لیست اول در رده 21 قرار گرفته و آرای بیشتری کسب کرده باشد، اما چون نسبت لیست‌ها بر اساس میانگین آرا، دو به یک است، به مجلس راه نمی‌یابد و نفر اول لیست دوم - حتی با وجود آرای کمتر، منتخب مردم خواهد شد. اما اشکالات اصلی انتخابات تناسبی را می‌توان در موارد پیش‌رو دید. نخست اینکه ؛ اگر به قانون انتخابات دور اول تا سوم مجلس نگاه شود قانون پیشرفته‌ای بوده و با عنایت به جمله تاریخی آیت‌ا... شهید بهشتی که فرمود «حزب معبد من است» چنانچه اصلاحات واقعی ادامه می‌یافت قطعا از دوره ششم به بعد ملت شاهد انتخابات با کارکرد حزبی در مجلس و بقیه انتخابات بودند. اما متاسفانه با هر تغییر قانون انتخابات عرصه رقابت بر انتخاب شوندگان و انتخاب کنندگان تنگ‌تر شد و به ویژه با اعمال تفسیر نظارت استصوابی از اصل 99 قانون اساسی کلا انتخابات از شکل ذاتی خود خارج و فاصله گرفت و همین تناسبی کردن انتخابات نیز ادامه همان روند اما با ظاهری تقریبا موجه است. دوم؛ متن مصوبه خیلی مبه‌هم است به خصوص اگر تعیین تکلیف بعضی کرسی‌ها به مرحله دوم برسد. سوم؛ به دنبال رفع ایراد اصلی انتخابات که نبود کارد حزبی و برگزاری انتخابات آزاد، رقابتی و هدفمند است نیست. بلکه تقریبا به دنبال سهمیه بندی و جلوگیری از پیروزی قاطع اصلاح‌طلبان با ائتلاف مستقلین است. چهارم؛ احزاب ابزار اعمال دموکراسی و اداره دموکراتیک کشورند و نظام دموکراتیک و وجود احزاب لازم و ملزوم یکدیگرند و تا عیار مردم سالاری نظام ارتقا نیابد حزب فراگیر پا نخواهد گرفت. به یک مثال عینی توجه کنیم: وقتی کاندیداهای اصلی یک حزب صددرصد با نظارت استصوابی رد صلاحیت شوند آن حزب توسط کدام کاندیدا در عرصه‌ای به نام انتخابات ورود نموده و رقابت نماید؟ از سوی دیگر در نظام‌های دموکراتیک و با کارکرد حزبی موضوع بررسی صلاحیت کاندیداها توسط حاکمیت منتفی است. لذا به جای اینگونه وصل و پینه‌ها و معطلی خود و ملت از تجربه‌های موفق و فراوان در سطح کشورهای پیشرفته و در راستای آرمان بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی که در فرمایشات قبل و پیروزی پس از انقلاب وجود دارد با اصلاح جدی قانون اساسی توسط مجلس موسسانی با نمایندگان باسواد، آگاه که در یک انتخابات آزاد و با مشارکت اکثریت ملت ایران برگزیده می‌شوند جامه عمل پوشاند. با عنایت به آیه 106 سوره بقره- هر آیه‌ای را که [محتوی حکم یا احکامی است وقتی بر پایه مصلحت یا اقتضای زمان] از میان برداریم یا به تأخیر اندازیم، بهتر از آن یا مانندش را می‌آوریم. آیا ندانسته‌ای که خدا بر هر کاری تواناست. لذا چون تغییر مورد اشاره تبدیل به احسن نمی‌شود پس بهتر است تغییر صورت نگیرد.