پیام فارس - کیهان /متن پیش رو در کیهان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
رئیس اسبق میز ایران در اطلاعات ارتش اسرائیل با اذعان به گسترش نفوذ رسانه‌ای ایران در جهان تاکید کرد ایران با ایجاد شبکه‌هایی به بیش از 30 زبان زنده دنیا، توانسته روایت فرهنگی و سیاسی خود را در سطح جهانی گسترش دهد.
دنی سیترینوویچ، که اکنون به عنوان استاد دانشگاه رایشمن و پژوهشگر ارشد در مؤسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل فعالیت می‌کند، در یادداشتی تحلیلی درباره گستره، عمق و اثرگذاری جهانی شبکه رسانه‌ای ایران نوشت: شبکه‌های برون‌مرزی صداوسیما یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. سه شبکه پرس‌تی‌وی؛ با تأثیرگذاری بر افکار عمومی اروپا، هیسپان‌تی‌وی فعال در آمریکای‌لاتین، و هوسا‌تی‌وی با اثرگذاری در آفریقا، هم‌سنگ رسانه‌های جهانی چون «آرتی» روسی و «CGTN» چینی فعالیت می‌کنند. ایرانف همانند قدرت‌های بزرگ از رسانه برای بازتعریف نظم اطلاعاتی جهان بهره می‌گیرد و روایت‌های جایگزین در برابر جریان مسلط غرب ارائه می‌کند.
بازار ![]()
در یادداشت سیتیرینوویچ آمده است: گزارش‌های اخیر از انگلیس و ایتالیا درباره نقش شبکه تلویزیونی PressTV در عملیات تأثیرگذاری پیچیده در این کشورها، سندی بر تلاش مداوم شبکه تبلیغاتی ایران است که زیر نظر سازمان صداوسیما(IRIB) برای تضعیف روایت کشورهای غربی و گسترش روایت ایرانی اداره می‌شود. توانایی مهار نفوذ جهانی ایران تا حد زیادی به ظرفیت مختل کردن این سامانه پیچیده بستگی دارد که ایران با دقت پرورانده تا رویکرد خود را در سطح جهانی گسترش دهد.
حمله هوائی نیروی هوائی اسرائیل به مقر سازمان صداوسیما، در اصل با هدف لطمه زدن به توان ایران برای برقراری ارتباط با مردم خود انجام شد تا ثبات را متزلزل کند. همزمان، این حمله نقش مهم دیگر سازمان صداوسیما در تهران را نیز آشکار کرد: گسترش تبلیغات و پیام‌های ایران در سراسر جهان. صداوسیما، ده‌ها شبکه تلویزیونی و رادیویی را در بیش از 30 زبان مختلف از جمله انگلیسی، اسپانیایی، عربی، زبان‌های آفریقایی و آذری اداره می‌کند. این شبکه‌ها که بخشی از سامانه «قدرت نرم» ایران به‌شمار می‌روند؛ همچنین شامل «عملیات نفوذ» از طریق رسانه‌های اجتماعی، سازمان‌ها و نهادهای مذهبی، مؤسسات دانشگاهی، سازمان‌های غیردولتی و نیز بدنه دیپلماسی ایران است. تمامی این اجزا به‌صورت هماهنگ عمل می‌کنند تا نفوذ ایران را گسترش دهند.
نمونه‌ای از هم‌افزایی میان اجزای مختلف قدرت نرم ایران آن است که برخی از مفسران برجسته در شبکه‌های تلویزیونی ایران، مانند HispanTV، همان امامان جماعتی هستند که مراکز دینی بزرگ در آمریکای‌لاتین را اداره می‌کنند. این افراد در مؤسساتی تحصیل کرده‌اند که به شبکه دانشگاهی- مذهبی ایران به‌ویژه دانشگاه المصطفی وابسته‌اند. ده‌ها هزار دانشجو از سراسر جهان در این دانشگاه مشغول تحصیل هستند.
با وجود این تصور رایج که اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، اهمیت تلویزیون را کاهش داده، گزارش‌های تازه از انگلیس و ایتالیا نشان می‌دهد که ایران همچنان با موفقیت از ساختار پخش رسانه‌ای خود برای پیشبرد اهداف راهبردی در این کشورها استفاده می‌کند. مقامات بریتانیایی و ایتالیایی ایران را متهم کرده‌اند که از PressTV برای انجام عملیات نفوذ هدفمند بهره می‌برد. نمونه‌هایی از این اقدامات شامل ترویج استقلال اسکاتلند است. این تلاش‌ها در کنار کوشش برای تأثیرگذاری بر انتخابات 2024 آمریکا قرار می‌گیرند که نشان می‌دهد تهران چگونه از بستر رسانه‌ای برای تضعیف کشورهای تهدید‌کننده استفاده می‌کند. اما PressTV تنها ابزار ایران نیست. شبکه خواهر آن، HispanTV که به زبان اسپانیایی پخش می‌کند، نقش محوری در گسترش نفوذ ایران در آمریکای‌لاتین دارد و به تهران امکانی می‌دهد تا دولت‌هایی را که با اسرائیل روابط دارند مورد انتقاد یا بی‌اعتبارسازی قرار دهد.
ایران همچنین سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در افزایش نفوذ سیاسی، اقتصادی و امنیتی خود در قاره آفریقا انجام داده است. در این زمینه، شبکه HausaTV که در نیجریه پخش می‌شود، نقش برجسته‌ای دارد. این شبکه اساساً از فعالیت‌های شیخ ابراهیم زکزاکی، رهبر «جنبش اسلامی نیجریه»، حمایت می‌کند. زکزاکی به‌عنوان نماینده رهبر ایران در آفریقا شناخته می‌شود. برای ایجاد پوشش و جلوگیری از تعطیلی یا اختلال در پخش، این شبکه‌ها در بسترهای گوناگون و شبکه‌های اجتماعی، از جمله تلگرام و یوتیوب، فعالیت می‌کنند.
این اقدام واکنشی است به اقدامات محدودکننده دولت آمریکا که با هدف مهار گسترش رسانه‌های ایرانی، از جمله تحریم صداوسیما و وابستگان آن، صورت گرفته است. با این حال، اکثر این شبکه‌ها همچنان با شدت بیشتری به کار خود ادامه می‌دهند. در برابر چالش‌های قابل توجه این شبکه‌ها، لازم است راهبردی هماهنگ تدوین شود که بتواند توانایی انتشار پیام‌ها در سطح جهانی را مختل کند. از جمله؛ اقدام دیپلماتیک برای آگاهی کشورها از خطر این شبکه‌ها، بستن یا مسدودسازی این کانال‌ها در پلتفرم‌های بین‌المللی، به‌ویژه شبکه‌هایی مانند یوتیوب، و لغو مجوز رسانه‌ای یا توقیف تجهیزات روزنامه‌نگارانی که با این شبکه‌ها همکاری می‌کنند.
برای محدود کردن نفوذ جهانی آن، باید یک کمپین ترکیبی تشکیل شود که بتواند پخش شبکه‌های ایران را تضعیف و یا متوقف کند. این باید همراه با اقدامات علیه دیگر اجزای سامانه قدرت نرم ایران، به‌ویژه کنترل مراکز دینی و شبکه‌های علمی جهانی باشد تا دامنه نفوذ جهانی ایران را کاهش دهد.