پیام فارس - خراسان /با اوج‌گیری تورم ماهانه به 5 درصد و جهش قیمت خوراکی‌ها، مجلس دیروز میزبان وزرای رفاه و کشاورزی بود تا درباره کمبود نهاده‌های دامی و تأخیر در اجرای کالابرگ پاسخ بشنود.
در شرایطی که قیمت ها در مهرماه با جهش 5 درصدی روبه رو شده که در 2.5 سال اخیر بی سابقه است و همچنین خوراکی ها با تورم 6.4 درصدی روبه رو شده اند، نشست دیروز مجلس، واقعیات این موضوع را آشکار کرد. کمیسیون کشاورزی مجلس هشدار سفت و سختی نسبت به کمبود نهاده ها و سامانه ناکارآمد بازارگاه داد. کمیسیون اجتماعی نیز در گزارش نظارتی خود، به چالش شناسایی نیازمندان و سامانه ناکارآمد طراحی شده برای اعلام دهک بندی و اعتراض نسبت به آن خبر داد. در سوی مقابل، وزیر جهاد کشاورزی قول تامین نهاده ها تا چند روز آینده را داد و گفت که برنامه ریزی برای تامین نهاده ها تا تیر سال آینده انجام شده است. وزیر رفاه نیز دشواری دریافت اطلاعات اسکان افراد را یادآور شد و تاکید کرد آنچه که ما احتیاج داریم ثبات در قیمت هاست که باید برای آن برنامه ریزی کنیم اما برای حذف یارانه دهک ها اطلاعات کافی وجود دارد.
1.5 برابر شدن قیمت ها در یک سال!
به گزارش خراسان، تابستان تمام شد اما داغی آن بر قیمت های مهر باقی مانده است. تازه ترین داده های مرکز آمار ایران نشان می دهد در مهرماه، قیمت ها به طور متوسط 5 درصد نسبت به شهریور افزایش یافته و این موضوع در بیش از دو سال و نیم گذشته، بی سابقه بوده است. به این ترتیب کارگران که معمولاً در نیمه دوم سال با مشکل روبه رو هستند، متحمل شوک این رکورد تورمی شده اند.
بازار ![]()
طبق این داده ها، بیشتر بار تورم در مهر، متوجه خوراکی ها بوده است. کالاهای خوراکی در یک ماه، 6.4 درصد افزایش قیمت یافته اند که بیشترین میزان تورم ماهانه در 8 ماه اخیر است. همچنین این در حالی است که اقلام مهمی از این سبد، در ماه های اخیر تحت تاثیر کمبود مواد و نهاده های اولیه در مرحله تولید قرار گرفته اند. کالاهای غیر خوراکی نیز به طور متوسط رشد 4.2 درصدی را تجربه کرده اند.
همزمان با این جهش قیمت ها در مهر، تورم نقطه به نقطه به 48.6 درصد و تورم سالانه به 38.9 درصد رسیده است.
در مهر ماه، علاوه بر آموزش که به طور معمول تورم ماهانه آن در مهر جهش می یابد، سبزیجات و حبوبات، انواع گوشت، میوه و نان در صدر فهرست تورم بوده و لبنیات و تخم مرغ نیز رشدی بیش از تورم ماهانه داشته اند. به این ترتیب اقلام مهم خوراکی که با ارز ترجیحی مرتبط هستند، با جهش قیمتی در مهرماه روبه رو شده اند.
به صف شدن دولتی ها در روز داغ مجلس
در شرایطی که تورم خوراکی ها در ماه های اخیر به شدت امنیت غذایی و سفره و معیشت مردم را تهدید کرده است، دیروز نشست علنی مجلس با حضور سه عضو کابینه یعنی نوری قزلچه وزیر کشاورزی، میدری وزیر رفاه و پورمحمدی رئیس سازمان برنامه و بودجه برگزارشد.
گزارش مجلس از کسری عظیم تامین خوراک دام در نیمه نخست سال
در نشست علنی دیروز مجلس، گزارش کمیسیون کشاورزی از وضعیت بحرانی خوراک دام قرائت شد. این گزارش نشان می‌داد که بازار کالاهای اساسی در ظاهر باثبات، اما در عمل با چالش‌های جدی تأمین نهاده‌ها، نوسان ارزی و کمبود نقدینگی تولیدکنندگان روبه‌روست. افزایش قیمت نهاده‌های دامی از جمله ذرت و جوجه یک‌روزه و خالی بودن انبارهای سامانه بازارگاه، به گفته نمایندگان نشانه‌ای از بحران بالقوه در تأمین پروتئین کشور است. کمیسیون هشدار داد در صورت تداوم وضعیت موجود، خطر کشتار دام‌های مولد و قاچاق دام افزایش خواهد یافت.
وعده تأمین نهاده‌ها در 3 روز آینده
وزیر جهاد کشاورزی در پاسخ، با اشاره به کمبود ارز و بدهی معوق 6 میلیارد دلاری واردکنندگان گفت: امسال در بودجه، 12 میلیارد یورو برای واردات کالاهای اساسی پیشنهاد شد اما تنها 8 میلیارد یورو تصویب شد؛ در حالی که سال گذشته این رقم 11.5 میلیارد یورو بود. او تأکید کرد که خشکسالی شدید، نیاز ارزی را افزایش داده اما پرداخت‌ها به‌دلیل بدهی‌های گذشته به تأخیر افتاده است.
به گفته او، در دو ماه اخیر وقفه در تأمین ارز موجب دپوی کالا در بنادر شده، اما از روز گذشته مسیر تأمین باز شده و با پرداخت 100 میلیون دلار از معوقات، 6 کشتی حامل نهاده‌ها در حال تخلیه هستند. همچنین 200 میلیون دلار دیگر نیز تزریق خواهد شد تا نهاده‌ها در سراسر کشور توزیع شود.
وزیر جهاد وعده داد حداکثر تا سه روز آینده نیاز تولیدکنندگان تأمین می‌شود و اصلاح سامانه‌های فسادزا و ناکارآمد نیز در دستور کار است.
قالیباف: ارز یارانه‌ای به هدف نمی‌رسد
رئیس مجلس در واکنش به گزارش وزیر جهاد گفت: در حالی که نهاده در بازار آزاد به‌وفور و با قیمت دو برابر نرخ یارانه‌ای وجود دارد، کمبود آن در شبکه رسمی نشان‌دهنده اشکال جدی در نظام توزیع است. او افزود: واردات نهاده‌ها با ارز ترجیحی 28500 تومانی انجام می‌شود، اما مرغ در بازار با نرخ 160 تا 170 هزار تومان فروخته می‌شود؛ بنابراین باید مشخص شود ارز تخصیصی به کجا می‌رود.
قالیباف همچنین اعلام کرد که اجرای قانون تثبیت قیمت کالاهای اساسی در دستور کار است و قیمت‌ها در طول سال تنها یک‌بار متناسب با تورم قابل افزایش خواهند بود. به گفته او، اجرای کالابرگ الکترونیکی از ماه جاری آغاز می‌شود و زنجیره تأمین و مصرف باید به‌صورت یکپارچه مدیریت شود.
چالش‌های کالابرگ و ایرادهای آزمون وسع
در ادامه، گزارش کمیسیون اجتماعی مجلس درباره اجرای کالابرگ الکترونیکی قرائت شد. این گزارش نشان می‌داد طرح با دو دسته چالش تأمین مالی و اجرایی مواجه است. ناپایداری منابع مالی، تأخیر در تسویه حساب فروشگاه‌های مشارکت‌کننده و ضعف سرمایه در گردش از جمله مشکلات عنوان‌شده بود.
در بُعد اجرایی نیز اتکای کامل به «آزمون وسع» برای شناسایی مشمولان، به دلیل نواقص داده‌ها از جمله ثبت‌نشدن اطلاعات مسکن یا نوسانات درآمدی، مورد انتقاد قرار گرفت. نمایندگان هشدار دادند این روش نمی‌تواند نیازمندان واقعی را به‌درستی شناسایی کند و در عین حال زمینه تخلفاتی مانند خرید خارج از سبد خوراکی تعیین‌شده را فراهم کرده است.
کمیسیون تأکید کرد تضمین «سبد کالایی مبنا» به معنی ثابت ماندن قیمت‌ها نیست و بخشی از افزایش قیمت‌ها همچنان بر دوش مصرف‌کننده خواهد بود.
وزیر رفاه: حذف یارانه 7 میلیون نفر بر اساس داده‌های شفاف
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پاسخ به انتقادها گفت: در دولت چهاردهم، یارانه حدود 7 میلیون نفر حذف شده و اکنون 75 میلیون نفر یارانه می‌گیرند. بر اساس معیارهای مرکز آمار، خانوار سه‌نفره با درآمد 30 میلیون تومان (در صورت مالک‌بودن مسکن) یا 42 میلیون تومان (در صورت اجاره‌نشینی) در دهک هشتم قرار می‌گیرد و یارانه آن حذف می‌شود.
او تأکید کرد یارانه معلولان، ایثارگران و بیماران خاص قطع نشده و شاخص‌ها شفاف است. وزیر رفاه افزود که اطلاعات مربوط به بیمه، بانک، بورس و درآمدها به‌صورت کامل در سامانه رفاه ایرانیان تجمیع شده، هرچند داده‌های مربوط به مسکن هنوز ناقص است.
به گفته او، هدف طرح کالابرگ صرفاً حمایت از اقشار ضعیف نیست، بلکه حمایت از تولید داخلی نیز هست و در حال حاضر جامعه‌ای به معنای واقعی مرفه وجود ندارد که بتوان آن را از حمایت‌ها حذف کرد.
وی آمار جالب توجهی ارائه کرد. به این صورت که کسانی که در کشور لامبورگینی دارند 4 نفر هستند و افرادی که از محصولات کرمان موتور استفاده می کنند 56 هزار نفر هستند و طبق توصیه دستگاه ها ما باید سطح پرداخت یارانه را به همین شکل موجود حفظ کنیم.
وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی تاکید کرد: آنچه که ما احتیاج داریم ثبات در قیمت هاست که باید برای آن برنامه ریزی کنیم اما برای حذف یارانه دهک ها اطلاعات کافی وجود دارد.
تأکید مجلس بر به‌روزرسانی سامانه و شفافیت دهک‌بندی
قالیباف در ادامه خطاب به وزیر رفاه گفت: وزارت تعاون باید با دقت، 7 دهک مشمول کالابرگ را مشخص کند و نسبت به به‌روزرسانی اطلاعات سامانه رفاه ایرانیان مسئول است. او تأکید کرد داده‌های سامانه نباید با تأخیر یک‌ساله اصلاح شود و دسترسی مردم برای مشاهده وضعیت دهک‌بندی باید شفاف باشد.
وی افزود: هدف مجلس در برنامه هفتم، شناسایی دهک‌های پایین و کاهش فقر مطلق از طریق آزمون وسع و پرداخت کالابرگ مازاد بر یارانه‌های نقدی است تا حداقل 2100 کالری در روز برای خانوارهای کم‌درآمد تضمین شود.
پیچیدگی سازوکار توزیع و بوروکراسی حاصل از ارز ترجیحی
رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز در این نشست ضمن تشریح وضعیت ارزی کشور گفت: با وجود اختصاص چهار مرحله کالابرگ به دهک‌های پایین، پیچیدگی نظام توزیع و بوروکراسی ناشی از ارز ترجیحی مانع از رسیدن کالاهای اساسی به مردم شده است. او تصریح کرد دولت با وجود پرداخت ارز 28500 تومانی برای واردات کالاها، در عمل با کمبود منابع و استقراض سالانه 2 تا 2.5 میلیارد دلاری برای جبران کسری مواجه است.
پورمحمدی تأکید کرد: ارز برای برنج با نرخ 28.500 تومان می‌دهیم که به قیمت نهایی 60 تا 70 هزار تومان به دست مردم برسد اما به 150 تا 200 تومان می‌رسد. دولت پولش را داده اما به نرخ چند برابری به دست مردم می‌رسد. این نشان‌دهنده اشکال جدی در سازوکار موجود است.
پورمحمدی اظهار کرد: براساس استانداردها، از هر 1.4 کیلوگرم نهاده، باید یک کیلوگرم گوشت یا مرغ تولید شود اما اکنون به دلیل بوروکراسی در ارز ترجیحی، این نسبت حدود 1.9 کیلوگرم نهاده برای تولید یک کیلوگرم گوشت می‌شود. همین اتفاق درباره نفت و فرایندهای انتقال ارز و تجارت نیز رخ می‌دهد زیرا در هر مرحله، بخشی از منابع از دست می‌رود.
وی در ادامه گفت: بنابراین روش فعلی ناکارآمد است. با وجود این که دولت بار اصلی تأمین ارز را بر دوش دارد اما در نهایت مردم ناراضی هستند؛ این روش ما را به جایی نمی‌رساند و باید تغییرات ایجاد شود به طوری که ارز 28.500 می‌دهیم اما کالا به قیمت بازار آزاد به دست مردم می‌رسد. باید دولت و مجلس روش را عوض کنند.
رئیس سازمان برنامه و بودجه توضیح داد: برای بهبود این وضعیت، باید روش، ساختار، تامین ارز و نحوه وصول پول عوض شود؛ در این راستا دو برنامه مناسب یعنی کالابرگ الکترونیکی و مقابله با فقر چندبعدی وجود دارد.
معاون رئیس جمهور همچنین بر ضرورت حفظ قیمت ها برای کالاهای اساسی که قرار است به مردم داده شود، تاکید و اظهارکرد: این اطمینان باید به مردم داده شود که قیمت اقلام اساسی برای یک بازه زمانی شش ماهه یا یک ساله تغییر نکند.
خبر مرتبط
قوه قضاییه: انحصار واردات نهاده های دامی باید شکسته شود
فارس-سخنگوی قوه قضاییه اعلام کرد بررسی‌ها نشان می‌دهد در برخی موارد نظارت کافی بر تأمین، واردات و توزیع نهاده‌های دامی و کالاهای اساسی انجام نشده است. جهانگیر افزود: انحصار واردات کالا به ویژه نهاده‌های دامی باید شکسته شود، چراکه در زمان انحصار نظارت لازم بر واردات وجود ندارد. سازمان بازرسی از ابتدا، مشکلات مربوط به تأمین، ثبت سفارش، واردات، توزیع و ارز کالاها را شناسایی و راهکارهای لازم را به وزارتخانه‌های مرتبط ارائه کرده است.برخی از این مشکلات رفع شده، اما در برخی موارد توجه لازم انجام نشده و پرونده‌هایی برای مسئولان مربوطه تشکیل شده است. تاکنون، بر اساس آخرین گزارش، 15 نامه هشداری به مراجع و مسئولان ذی‌ربط ارسال شده است.درخصوص شرکت‌های واردکننده و توزیع‌کننده کالاهای اساسی که گران‌فروشی کلان داشته‌اند، پرونده‌های قضایی تشکیل شده و اقدامات قانونی در جریان است.