پیام فارس - خراسان / «پشتِ‌صحنه آتش‌بس» عنوان یادداشت روز در روزنامه خراسان به قلم سید ناصر نعمتی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
رسانه‌های بین المللی آتش‌بسِ غزه را چطور روایت کردند؟
پس از اعلام آتش‌بس میان رژیم صهیونیستی و حماس، رسانه‌ها به‌عنوان ابزاری راهبردی برای تعریف چشم‌انداز صلح وارد عمل شدند. با نگاه به تیترها و پوشش رسانه‌ای می‌توانیم ببینیم هر رسانه چه تصویری از توافق آتش‌بس ارائه می‌کند و به دنبال انتقال چه پیامی است.
لحظه‌ای که رسانه‌ها گزارش دادند که رژیم صهیونیستی و حماس آتش‌بس را پذیرفتند، فضای رسانه‌ای با دو پیام هم‌زمان روبه رو شد: جشن آتش‌بس؛ و البته تأکید بر این که هنوز بسیاری از گره‌ها باز نشده است. تیتر «Historic Moment» در رسانه تایم نه فقط واکنش این رسانه بلکه روایت اغلب رسانه‌های اروپایی و آمریکایی به توافق و آتش‌بس غزه بود. همین تیتر شروع یک روایت پنهان هم به شمار می رود و تاکید بر لحظه‌ای بودن آن است، در حالی که پیچیدگی و اهمیت دستیابی به آن را هم در تیتر جای داده است.
بسیاری از رسانه‌ها بلافاصله زنگ هشدار را به صدا درآوردند؛ به عنوان مثال گاردین نوشت: «توافق آتش‌بس غزه می‌تواند بزرگ ترین دستاورد دیپلماتیک ترامپ باشد؛ اما جزئیات آن مبهم است!» از همان لحظات نخست رسانه‌ها از گزارش صرف عبور و هر کدام تحلیل خود را با ترجمه‌های مختلف به خبر ضمیمه کردند.
بازار ![]()
در بازتاب این توافق انتخاب واژه‌ها بار معنایی تعیین‌کننده‌ای دارد. رسانه‌هایی چون الجزیره از «اسرائیل توافق آتش‌بس غزه را تصویب کرد؛ حماس تضمین آمریکا را به رخ کشید» استفاده کردند، عباراتی که توافق را نه کامل بلکه در مرحله «تأیید» و زیر سایه تضمین آمریکا نشان می‌دهد.
بررسی سایر رسانه‌ها نشان می‌دهد عبارت‌هایی مانند «قدرت میانجی‌گری ترامپ» برای برجسته کردن نقش سیاسی آمریکا در شکل‌دادن به توافق پرکاربرد است و تحلیل ها نیز امیدوارانه اما زیر سایه تردید به روایت این رویداد پرداخته‌اند. هرچند این نکته بدیهی است اما باید تاکید کرد که رسانه‌ها نه تنها گزارش‌دهنده بلکه نحوه دیده شدن توافق را نیز مهندسی می‌کنند.
با این توضیح جالب است بدانید حتی رویترز در تیتر خود بر امضای توافق و معامله گروگان‌ها تمرکز می‌کند و در متن گزارش می‌آورد که هنوز «جزئیات بسیاری نامشخص هستند». یورونیوز نیز که گزارش غالب خود را به واکنش رهبران اروپایی اختصاص داده بود و سعی می کرد امیدواری را گزارش کند، این نکته را ضمن امیدواری مورد تاکید قرار داده است که ناپایداری توافق و دشواری‌های بازسازی می‌تواند شرایط توافق را تهدید کند.
در میان عناوینی همچون «لحظه امیدبخش»، «پیروزی سیاسی» یا «پیمان شکننده» که نشان دهنده ترجمه هر رسانه از آتش‌بس غزه است باید بین پیام رسانه‌ای و واقعیت میدانی تفاوت گذاشت، این مهم ترین آموزه سواد خبری برای مخاطبانی است که می‌خواهند دچار سوءمصرف رسانه‌ای نشوند. نباید فراموش کرد که هر رسانه تصویرِ آتش‌بس را در چارچوب هدف خود، روایت می‌کند و به وسیله آن تلاش می‌کند که اولویت مخاطب را تعیین کند و به او بگوید به چه چیزی بیشتر از سایر مسائل در این رویداد اهمیت بدهد. تاکیدی که اکثر رسانه‌های اروپایی، آمریکایی و حتی عربی در پشت صحنه آتش‌بس سعی کردند نورافکن خود را روی آن بتابانند: جزئیات مبهم توافق و تجربه اسرائیل در آتش‌بس‌های قبلی.