پیام فارس - جماران /متن پیش رو در جماران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
اعلام اخیر ارتش اسرائیل مبنی بر ارسال هوایی مواد غذایی به غزه بیش از آنکه نشانه دگرگونی در سیاست‌ها باشد، نشانه آشکار شکست راهبردی است که در پی دو‌سال محاصره و بمباران، نه تنها به هدف خود برای نابودی حماس نرسیده، بلکه غزه را به آستانه قحطی کشانده است.
اکونومیست نوشت: اعلام اخیر ارتش اسرائیل در واقع اعترافی آشکار به شکست بود. در تاریخ 26 ژوئیه، ارتش اسرائیل اعلام کرد که برای ارسال مواد غذایی به داخل غزه از طریق پرتاب هوایی اقدام خواهد کرد و همچنین در برخی مناطق همچنان خالی از سکنه این نوار ویران‌شده، «وقفه‌های بشردوستانه» روزانه‌ای اجرا خواهد نمود تا زمینه ورود کاروان‌های امدادی سازمان‌های بین‌المللی فراهم شود.
چهار ماه پس از نقض آتش‌بس؛ ناکامی در نابودی حماس و تشدید بحران انسانی
چهار ماه پس از آنکه اسرائیل با بستن گذرگاه‌های مرزی، آتش‌بس در غزه را نقض کرد و حمله نظامی خود را از سر گرفت، و تلاش نمود سیستم بین‌المللی کمک‌رسانی را با یک سازوکار تدارکاتی جایگزین کند، نه تنها موفق به نابودی حماس نشد، بلکه موجب تشدید بحران انسانی شد و با محکومیت گسترده جهانی روبه‌رو گردید. با این حال، فراتر از اقدامات مقطعی برای آرام‌سازی منتقدان بین‌المللی و هم‌زمان جلب رضایت جریان‌های تندرو داخلی، هنوز مشخص نیست که چه راهبردی جایگزین سیاست شکست‌خورده فعلی خواهد شد.
فشار آمریکا و هشدار نهادهای جهانی؛ «سناریوی قحطی» در راه است
تصمیم به افزایش ورود کمک‌ها پس از گزارش‌های فزاینده درباره گرسنگی گسترده در غزه و فشار متحدان اسرائیل — به‌ویژه دولت ترامپ — اتخاذ شد. در تاریخ 29 ژوئیه، سازمان «طبقه‌بندی مرحله‌ای امنیت غذایی یکپارچه» (IPC)، که نهاد جهانی پایش وضعیت امنیت غذایی است، هشدار داد که «بدترین سناریوی قحطی» در غزه در حال وقوع است. این سازمان اعلام کرد که گرسنگی فراگیر، سوءتغذیه و شیوع بیماری‌ها موجب افزایش مرگ‌ومیر ناشی از گرسنگی شده‌اند. از ماه آوریل تاکنون، 20 هزار کودک در غزه به دلیل سوءتغذیه حاد در بیمارستان بستری شده‌اند. همچنین در 28 ژوئیه، دونالد ترامپ اعلام کرد که در غزه «گرسنگی واقعی» وجود دارد.
انکار گرسنگی توسط تل‌آویو؛ سازمان ملل: «جنگ تبلیغاتی» نیست
با این حال، دولت رژیم اسرائیل همچنان وقوع گرسنگی در غزه را انکار می‌کند و این گزارش‌ها را بخشی از «جنگ تبلیغاتی حماس» می‌خواند. این دولت مدعی است که کنترل توزیع کمک‌ها از سوی سازمان‌های امدادی بین‌المللی در دست حماس است؛ ادعایی که سازمان ملل و سایر نهادهای بشردوستانه بارها آن را تکذیب کرده‌اند.
بازار ![]()
بنیاد بشردوستانه یا ماشین مرگ؟ سازوکار فاجعه‌بار توزیع غذا
جایگزینی سیستم پیشین کمک‌رسانی با «بنیاد بشردوستانه غزه» (Gaza Humanitarian Foundation - GHF) ـ نهادی مبهم که از اواخر ماه مه فعالیت خود را آغاز کرده و از طریق چهار مرکز مستقر در مناطق تحت کنترل ارتش اسرائیل و با استفاده از نیروهای مزدور آمریکایی اقدام به توزیع غذا می‌کند ـ نتیجه‌ای فاجعه‌بار به همراه داشته است. جریان ورود کمک‌ها به نوار غزه به‌شدت کاهش یافته و به سطحی بسیار ناچیز رسیده است.
تلفات انسانی در صف‌های غذا
علاوه بر این، صدها فلسطینی یا در مسیر حرکت به‌سوی این مراکز توسط نیروهای ارتش اسرائیل کشته شده‌اند یا در صف‌های ازدحام‌آمیز دریافت غذا زیر دست و پا جان باخته‌اند. فرماندهان نظامی اسرائیل نیز در جلسات خصوصی اذعان کرده‌اند که غزه در آستانه قحطی قرار دارد و از بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر، خواسته‌اند تا اجازه ورود مقادیر بیشتری از مواد غذایی را صادر کند.
کمک‌رسانی نمایشی
با وجود این تغییر سیاست، مقامات امدادی می‌گویند که این اقدام هنوز تأثیر ملموسی در وضعیت میدانی نداشته است. پرتاب‌های هوایی غذا، تأثیر ناچیزی در پاسخ‌گویی به نیازهای دو میلیون ساکن غزه داشته‌اند، چرا که هیچ سازوکاری برای اطمینان از رسیدن مواد غذایی به دست نیازمندان واقعی وجود ندارد. در تاریخ 29 ژوئیه، مقامات اسرائیلی اعلام کردند که روزانه اجازه ورود 200 کامیون به نوار غزه را صادر می‌کنند، که این رقم همچنان بسیار کمتر از 500 تا 600 کامیونی است که به گفته گروه‌های امدادی برای تأمین نیازهای اولیه ضروری است.
به گفته امدادگران، نیمی از کاروان‌های برنامه‌ریزی‌شده همچنان اجازه ورود پیدا نمی‌کنند. شماری از کامیون‌هایی که وارد غزه شده‌اند، در مسیر توسط جمعیت ناامید و گرسنه متوقف شده و مورد غارت قرار گرفته‌اند. تام فلچر، هماهنگ‌کننده امور اضطراری سازمان ملل متحد، می‌گوید برای تأمین گسترده کمک‌های مورد نیاز جهت جلوگیری از قحطی، باید روند صدور مجوزها تسهیل و مسیرهای عبور ایمن‌تر شود.
تناقض در صحبت‌های انگلیسی و عبری نتانیاهو
نتانیاهو در بیانیه‌ای به زبان انگلیسی وعده داد که اسرائیل «به همکاری با نهادهای بین‌المللی ادامه خواهد داد» و «اطمینان خواهد یافت که مقادیر زیادی از کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه وارد شود». اما لحن او در پیام عبری بسیار متفاوت و شدیدتر بود؛ جایی که خطاب به حامیان داخلی خود اعلام کرد: «در غزه، ما به جنگ ادامه می‌دهیم» و تأکید کرد که «ما به هدف خود برای نابودی حماس خواهیم رسید». او همچنین صراحتاً گفت که کمک‌های ورودی به غزه «حداقلی» خواهد بود.
فراتر از کارکرد تبلیغاتی آن، این پیام‌های متناقض، بیانگر نبود شفافیت و انسجام در راهبرد کلی اسرائیل است. بنیامین نتانیاهو، اسرائیل را به نقطه‌ای سوق داده که در آن، نه تنها گزینه‌های پیش‌رو بسیار محدودند، بلکه هیچ استراتژی منسجم و مشخصی نیز وجود ندارد. از زمان شکست مذاکرات غیرمستقیم میان اسرائیل و حماس در 24 ژوئیه، گفت‌وگوهای غیررسمی درباره آتش‌بس همچنان ادامه دارد. ایالات متحده همچنان بر اسرائیل فشار می‌آورد تا به توافقی برای پایان جنگ دست یابد. با توجه به افزایش موج محکومیت‌های بین‌المللی علیه اسرائیل، حماس ممکن است چنین احساس کند که اکنون قادر است شروط سخت‌تری را در مذاکرات مطرح کند. اما از دید اسرائیل، هرگونه توافقی که در آن حماس همچنان حتی در حدی محدود قدرت خود را در غزه حفظ کند، غیرقابل‌پذیرش خواهد بود.
طرح‌های غیرواقعی و بن‌بست سیاسی؛ از شهر بشردوستانه تا محاصره کامل غزه
سایر طرح‌هایی که از سوی دولت نتانیاهو مطرح شده‌اند نیز به همان اندازه غیرواقع‌گرایانه و ناممکن هستند. مخالفت ارتش اسرائیل، مانع از اجرای ایده دولت مبنی بر جابه‌جایی اجباری کل جمعیت غزه به یک «شهر بشردوستانه» کوچک در بخشی از این نوار شده است. الحاق بخش‌هایی از غزه یا محاصره مابقی مناطق مسکونی، نه تنها بحران انسانی موجود را به‌مراتب تشدید خواهد کرد، بلکه خشم جهانی را بیش از پیش برخواهد انگیخت، بدون آنکه به نابودی حماس منتهی شود.
مطرح کردن چنین ایده‌های افراطی، در واقع تلاشی برای راضی نگه داشتن شرکای راست‌افراطی نتانیاهو در ائتلاف حاکم است. با این حال، توانایی این شرکا برای اعمال فشار بر دولت کاهش یافته، زیرا کنست (پارلمان اسرائیل) تا اواسط اکتبر در تعطیلات به سر می‌برد. نتانیاهو می‌تواند از این دوره برای انجام اقداماتی که احتمالاً خشم آن‌ها را برمی‌انگیزد ــ از جمله توافق بر سر آتش‌بس ــ استفاده کند. اما فعلاً، او صرفاً در حال خریدن زمان است. و برای مردم گرسنه غزه، این بدان معناست که هرگونه کمک و امدادی، ممکن است صرفاً موقتی و گذرا باشد.