بزرگنمايي:

پیام فارس - اعتماد /
تنها گزینه، پذیرش شرایطی معقول و متناسب است که در چانه‌زنی‌های کوتاه‌مدت به دست می‌آید
فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین در پاسخ به سوال «اعتماد» در باب اهداف ادعایی دول اروپایی و واشنگتن از تدوین قطعنامه‌ای علیه کشورمان برای ارجاع به شورای امنیت که با انتشار گمانه‌زنی‌ها در باب دستیابی به توافق میان ایران و امریکا همزمانی داشت، گفت: به باور من، سه هدف اصلی از این اقدام دنبال می‌شود. به عبارتی، هم می‌خواهند ایران را تحت فشار قرار دهند، هم در عین حال فعال‌سازی مکانیسم ماشه به‌ صورت جدی مطرح شده و هم در شرایطی قرار داریم که به وضعیت سوم یعنی مرز بین جنگ و صلح نزدیک شده‌ایم. اکنون در نقطه‌ای قرار داریم که هم احتمال رویارویی نظامی وجود دارد و هم احتمال صلح. اروپایی‌ها نیز در همین وضعیت قرار دارند. آنها میلیون‌ها دلار، بلکه صدها میلیون دلار هزینه کرده‌اند و نیروهایی را در پیرامون ایران مستقر کرده‌اند. به باور مجلسی اروپا نیز به‌ شدت نگران ادامه تحریم ایران است، چراکه تداوم این وضعیت به معنای از دست رفتن بازارهای بزرگ این گروه از بازیگران و واگذاری آنها به چین است. از این رو، برای خروج از این وضعیت دو مسیر پیش رویشان است: یا باید با موافقت ایران، یک توافق مسالمت‌آمیز به سرعت حاصل شود، یا باید از طریق گزینه‌ای چون رویارویی نظامی به نتیجه‌ای که مدنظرشان است، برسند. این دیپلمات پیشین همچنین در ادامه با اشاره به فعل و انفعال‌های تل‌آویو تاکید کرد: وضعیت اسراییل هم در این میان حساس‌تر از بقیه بازیگران است. اسراییل تنها رژیمی است که صرفا توانایی مدیریت جنگ‌های کوتاه‌مدت را دارد، از‌جمله جنگ سه‌روزه یا شش‌روزه و درنهایت سی‌روزه. دلیلش هم آن است که جمعیت اندک این بازیگر باعث شده ارتشش نیمه‌حرفه‌ای باشد؛ یعنی نیروهای آن بیرون از شرایط جنگی، شاغل‌اند. یکی پزشک است و دیگری مهندس. به گفته مجلسی اما اکنون، نزدیک به دو سال است که به خاطر بحران غزه، در شرایط همین بازیگر در شرایط نیمه‌تعطیل به سر می‌برند و اقتصادشان به ‌شدت آسیب دیده است. اسراییل تنها 30 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد و 10 میلیون نفر جمعیت؛ یعنی یک‌نهم جمعیت ایران، بنابراین تاب‌آوری‌شان در برابر شوک‌های اقتصادی پایین‌تر است. این دیپلمات پیشین در ادامه به «اعتماد» گفت: ایران نیز در این شرایط تحت تاثیر فعل و انفعال‌های اخیر در لبنان، سوریه، جنگ حماس و حملاتی که به بنادر صنعا و شهرهای یمن صورت گرفت، قرار گرفته است. از این رو، تهران ناگزیر است یا به سمت ترک مخاصمه برود، یا اگر این گزینه را انتخاب نکند، آماده ورود به درگیری احتمالی نظامی خواهد شد. به اعتقاد من، در شرایط صلح‌آمیز، پذیرش طرح‌هایی که پیشنهاد شده که اغلب به نفع ایران هم هست، می‌تواند زمینه را برای دستیابی به توافق قابل قبول هموار کند. مجلسی در ادامه گفت‌وگویش با «اعتماد» خاطرنشان کرد: اکنون ایران دست بالا را دارد، چراکه همان‌‌گونه که گفتم، اسراییل، اروپا، امریکا و حتی کشورهای عربی به دنبال حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات هستند و نه برخورد نظامی. از طرفی اعراب نگرانند که ترکش‌های رویارویی با ایران، ثروت بیکران آنها در منطقه را هدف قرار دهد. اسراییل همزمان نگران است که در مساحت کم خود ضربات مهلکی ببیند. امریکا نیز بیمناک است که مجبور به ورود به جنگی پرهزینه شود، به ‌ویژه اگر جنگ گسترش یابد و بنا بر تعهداتش در حمایت از تل‌آویو وارد عمل شود. مجلسی همچنین تاکید کرد: از این‌رو، مذاکرات پیش رو یک فرصت است که ایران می‌تواند از آن برای رسیدن به توافقی مسالمت‌آمیز بهره ببرد؛ توافقی که در آن حقوق مردم لحاظ شود. نگرانی اصلی این است که اگر این فرصت از دست برود. هیچ‌ یک از مردم ایران خواهان چنین شرایطی نیستند. به باور این دیپلمات پیشین کشورمان بنابراین تنها گزینه، پذیرش شرایطی معقول و متناسب است که در چانه‌زنی‌های کوتاه‌مدت به دست می‌آید، چراکه طرف مقابل به فرآیند مذاکرات طولانی به سبک آقای جلیلی یعنی مذاکره برای مذاکره آگاه است. ما نیز دیگر تاب و تحمل مذاکرات فرسایشی را نداریم. شخصا امیدوارم این مذاکرات به سرعت به نتیجه برسد و تیم مذاکره‌کننده ما با ابزارهایی که دراختیار دارند، بتوانند در مسیر احقاق منافع ملی، چانه‌زنی‌های موفقی داشته باشند. مجلسی در پاسخ به دیگر سوال «اعتماد» در باب واکنش احتمالی ایران در صورت تصویب هر نوع قطعنامه‌ای تاکید کرد: به باور من ایران باید پیش از تصویب قطعنامه از اهرم‌های خود استفاده کند؛ زیرا پس از تصویب قطعنامه، حتی اگر تهران بخواهد از معاهده عدم اشاعه (NPT) خارج شود، این تصمیم در برابر ائتلاف گسترده‌ای که پیرامون کشور شکل گرفته، اثربخشی اندک و تبعات زیادی خواهد داشت، چراکه خروج از ان‌پی‌تی و فعال‌سازی مکانیسم ماشه، عملا به معنای اعلان جنگ و ورود به مرحله‌ای از درگیری نظامی احتمالی است. بنابراین، باید گفت که چنین تصمیمی، درگیری نظامی را تسریع و تقویت خواهد کرد.به باور مجلسی در این میان، سناریوی سوم، واکنش عقلانی ایران است؛ واکنشی که برمبنای آماده‌سازی زیرساخت‌های راهبردی و پذیرش اصل کنسرسیوم منطقه‌ای استوار خواهد بود. بر این اساس، می‌توان منطقه مشخصی برای فرآوری سوخت هسته‌ای تعریف کرد و از کشورهای ذی‌نفع، ازجمله ایران که سرمایه‌گذاری بیشتری انجام داده، برای مشارکت در این طرح دعوت نمود. هر کشور عضو نیز می‌تواند میله‌های سوخت موردنیاز نیروگاه‌های خود را از طریق این سازوکار دریافت کند. مجلسی در ادامه به «اعتماد» گفت: این پیشنهاد، کاملا قابل مذاکره است و می‌تواند با منطق جمهوری اسلامی و در چارچوب نظارت مستقیم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اجرایی شود. چنین ابتکاری نه تنها از هدر رفت سرمایه‌گذاری‌های ایران جلوگیری می‌کند، بلکه اطمینان حاصل می‌شود که کشورهای دیگر، سوءظنی نسبت به اهداف صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران ندارند و در مسیر ساخت سلاح غیرصلح‌آمیز حرکت نکنند. به گفته مجلسی در واقع، ایران بارها تاکید کرده که غنی‌سازی‌اش صرفا صلح‌آمیز است. بنابراین، این هدف می‌تواند از طریق تشکیل کنسرسیوم منطقه‌ای محقق شود. اگر هزینه‌های سرمایه‌گذاری ایران در این ساختار جدید جبران شود و سهم منطقی از آورده خود را داشته باشد، می‌توان این برنامه را به یک موقعیت منطقه‌ای سودآور و پایدار برای ایران تبدیل کرد؛ برنامه‌ای که هم در راستای حقوق ملت است و هم امنیت منطقه را تقویت می‌کند. مجلسی در پاسخ به دیگر سوال «اعتماد» مبنی بر اینکه نوع مراودات میان ایران و اعراب منطقه چگونه ممکن است اجرای تشکیل کنسرسیوم را تحت‌الشعاع قرار دهد، گفت: طرح کنسرسیوم منطقه‌ای که با مشارکت کشورهای عربی نه ‌تنها می‌تواند بدون چالش باشد، بلکه مسیر همکاری منطقه‌ای را نیز هموار سازد. در این چارچوب، حضور کشورهای عربی در کنسرسیوم نه‌تنها چالشی برای ایران ایجاد نمی‌کند، بلکه می‌تواند به تقویت اعتمادسازی و کاهش تنش‌ها منجر شود، چنین مدلی از همکاری، می‌تواند الگویی برای همزیستی هسته‌ای مسالمت‌آمیز در منطقه باشد و از سوءتفاهم‌ها بکاهد. اکنون ایران در شرایطی قرار دارد که پذیرش چنین توافقاتی، اگر به‌ درستی طراحی و مدیریت شود، می‌تواند منافع متقابل ایجاد کند. به باور مجلسی از این رو، موافقت ایران با طرح‌های پیشنهادی تنها در صورتی می‌تواند پایدار باشد که هم به منافع کشور آسیبی نرساند و هم طرف‌های مقابل نیز از آن متنفع شوند، چراکه اگر به ‌جای توافق، درگیری نظامی روی دهد، نه‌ تنها فرصت‌های کنونی ازبین خواهد رفت، بلکه اساسا زیرساخت لازم برای هرگونه تفاهم آینده نیز از بین خواهد رفت.
بازار