بزرگنمايي:

پیام فارس - اکو ایران /متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
عربستان سعودی پیش از سفر رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و هیأت همراهش به این کشور در ماه مه، یک شرط اساسی تعیین کرده است: بحث درباره عادی‌سازی روابط با اسرائیل نباید در دستور کار باشد.
پیامی روشن برای واشنگتن
این پیام را وزیر امور خارجه عربستان، شاهزاده فیصل بن فرحان آل سعود، ماه گذشته در جریان سفرش به واشنگتن دی‌سی برای هماهنگی سفر ترامپ به عربستان، و همچنین در مذاکرات در سطح مقامات عالی‌رتبه، به طرف آمریکایی منتقل کرد.
به گزارش میدل‌ایست‌آی، اگرچه مذاکره بر سر موضوعات مورد بحث پیش از سفر یک رئیس دولت، امری رایج در دیپلماسی است، اما این درخواست عربستان نشان‌دهنده نگرانی این کشور از سبک غیرقابل پیش‌بینی ترامپ است؛ سبکی که می‌تواند لحظه‌ای ناخوشایند و غیرمنتظره در مقابل دوربین‌ها برای ولیعهد محمد بن سلمان ایجاد کند.
ولیعهد عربستان به‌طور علنی اسرائیل را به «نسل‌کشی» در غزه متهم کرده که از خشم مردم کشورش نسبت به حملات اسرائیل به این منطقه نشات گرفته است؛ حملاتی که به گفته مقامات فلسطینی، تاکنون بیش از 52 هزار کشته، که عمدتاً زن و کودک هستند، بر جای گذاشته است. یکی از مقامات عرب گفت: «عربستان کاملاً جدی است که در این سفر فریب هیچ مسئله‌ای درباره اسرائیل را نخورد. این موضوع در واشنگتن به‌وضوح بیان شد.»
شاهزاده فیصل در 9 آوریل در وزارت امور خارجه آمریکا با مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، دیدار کرد. این دیدار علنی بود، اما تاکنون گزارشی درباره شرط‌گذاری عربستان برای جلوگیری از مطرح شدن بحث عادی‌سازی روابط، پیش از سفر ترامپ، منتشر نشده بود.
یک مقام عرب دیگر گفت که فیصل پس از این دیدار، حس کرده که وزارت امور خارجه آمریکا عملاً بی‌اثر و از روند تصمیم‌گیری کنار گذاشته شده است. فیصل به مقامات گفته روبیو و وزارتخانه‌اش کاملاً از فرآیند تصمیم‌گیری توسط ترامپ کنار گذاشته شده‌اند.
روز پنج‌شنبه، روبیو پس از برکناری مایک والتز توسط ترامپ، به‌عنوان «مشاور امنیت ملی موقت» منصوب شد، در حالی که همچنان سمت وزیر امور خارجه را حفظ کرده است. روبیو و والتز هر دو هدف انتقاد وفاداران «اول آمریکا»ی ترامپ بوده‌اند.
ترامپ به‌طور علنی از تصمیم اسرائیل برای خروج از آتش‌بس ژانویه و بازگشت به جنگ در غزه حمایت کرده است. با این حال، پیش از سفرش به خلیج فارس، لحن خود را تا حدی تغییر داده است. ترامپ هفته گذشته گفت: «ما باید نسبت به غزه مهربان باشیم. این مردم رنج می‌کشند.» و افزود که این حرف را به نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، گفته است. روز پنج‌شنبه، تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در پاسخ به پرسشی درباره غزه گفت: «ما می‌خواهیم کمک‌رسانی از سر گرفته شود».
بدون غافلگیری
ولیعهد محمد بن سلمان و ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ روابط نزدیکی داشتند. آن‌ها ظاهراً مشکلی برای هماهنگی با یکدیگر نداشتند.
ولیعهد به دلیل ارتباط مستقیم و «خانوادگی» با ترامپ، موجب حسادت دیپلمات‌های حرفه‌ای شده بود که عادت داشتند بین رهبران در رفت‌وآمد باشند. او با جرد کوشنر، داماد و مشاور پیشین ترامپ، رابطه‌ای صمیمی داشت و مرتباً با او پیام رد و بدل می‌کرد. این بار، استیو ویتکاف به‌عنوان فرستاده ویژه ترامپ ظاهر شده است. عربستان نخستین کشوری بود که ترامپ در سال 2017 به‌عنوان رئیس‌جمهور به آن سفر کرد. 
دو مقام عرب به میدل‌ایست‌آی گفتند که با توجه به جنگ اسرائیل علیه غزه، خطرات برای عربستان سعودی در این سفر بسیار بالاتر است. آن‌ها افزودند ریاض احساس می‌کند لازم است برنامه این سفر را حتی در سطح فنی، به‌دقت مدیریت کند. مقام دوم عرب گفت: «هیچ غافلگیری یا درخواست غیرمنتظره‌ای، چه در ملأ عام و چه در جلسات خصوصی، وجود نخواهد داشت.»
به گفته این منابع، عربستان تلاش دارد سفر ترامپ را با تمرکز بر سه محور مدیریت کند: توافقات نظامی، برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، و اقتصاد.
خبرگزاری رویترز در آوریل گزارش داد که دولت ترامپ در حال بررسی فروش تسلیحاتی 100 میلیارد دلاری به عربستان سعودی است که شامل مذاکراتی درباره فروش جنگنده‌های اف-35 به ریاض نیز می‌شود. پس از آن‌که ولیعهد وعده داد طی چهار سال آینده 600 میلیارد دلار در ایالات متحده سرمایه‌گذاری کند، ترامپ گفت که با سفر به عربستان به‌عنوان نخستین سفر خارجی خود موافقت کرده است.
ترامپ پیش‌تر در دیدارهایش با رهبران جهان، بارها با اتخاذ مواضع شوکه‌کننده و غیرمنتظره، همتایان و ناظران را غافلگیر کرده است. در فوریه، او به همراه معاونش جی‌دی ونس، رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی را به‌طور علنی سرزنش کرد. سپس در دیداری در آوریل در کنار نتانیاهو، از آغاز مذاکرات هسته‌ای با جمهوری اسلامی ایران خبر داد و از رئیس‌جمهور ترکیه، رجب طیب اردوغان، تمجید کرد.
توافق ابراهیم
ترامپ در نشست‌های خبری، بارها درباره گسترش توافق ابراهیم صحبت کرده و گفته که این کار چقدر ساده خواهد بود. در یک نشست در فوریه در کنار نتانیاهو، ترامپ مستقیماً در تضاد با سیاست رسمی عربستان گفت ریاض برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل، ایجاد یک کشور فلسطینی را به‌عنوان شرط مطرح نکرده است. ترامپ گفت: «همه یک چیز می‌خواهند؛ صلح».
او در مصاحبه‌ای با تایم در 22 آوریل هم گفت: «فکر می‌کنم عربستان وارد توافق ابراهیم خواهد شد.» ترامپ توافق ابراهیم 2020 که طی آن اسرائیل روابط دیپلماتیک با امارات، بحرین و مراکش برقرار کرد را یکی از دستاوردهای شاخص سیاست خارجی خود می‌داند.
دولت پیشین بایدن نیز تلاش کرد این توافقات را گسترش دهد تا پس از وعده بایدن برای تبدیل ولیعهد محمد بن سلمان به «منفور» به‌دلیل قتل جمال خاشقجی، روابط با ریاض را بازسازی کند. اما منزوی کردن عربستان پس از آن‌که حمله روسیه به اوکراین باعث افزایش قیمت انرژی شد و مذاکرات هسته‌ای با ایران شکست خورد، برای بایدن نتیجه معکوس داشت.
ایالات متحده تلاش کرد توافقی را تنظیم کند که در آن عربستان در ازای تضمین‌های امنیتی آمریکا، تسریع فروش تسلیحات، و کمک به برنامه هسته‌ای غیرنظامی‌اش، روابط خود را با اسرائیل عادی کند. در طول سال 2023، یک جریان مداوم از افشای اطلاعات در رسانه‌ها نشان می‌داد که آمریکا و عربستان در آستانه یک توافق بزرگ هستند.
لیندزی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه که به واسطه‌ای میان ریاض و دولت بایدن تبدیل شده بود حتی گفت اگر عربستان در سال 2023 یا اوایل 2024 روابطش را با اسرائیل عادی نکند، «این فرصت ممکن است برای همیشه از دست برود.» او توضیح نداد چرا.
برخی تحلیلگران و مقامات عرب می‌گویند یکی از انگیزه‌های حملات حماس در 7 اکتبر 2023 به جنوب اسرائیل، برهم زدن توافق عادی‌سازی میان اسرائیل و عربستان و بازگرداندن مسئله فلسطین به دستور کار عرب‌ها بود.
در جلسه استماع دیوان بین‌المللی دادگستری در روز سه‌شنبه، محمد سعود الناصر، مدیر امور حقوقی وزارت خارجه عربستان، اسرائیل را به «رفتار وحشیانه» در غزه و اعمال «محاصره بی‌رحمانه» علیه این منطقه متهم کرد.
بازار
منیژه موذن