پیام فارس - نگاهش در زیر تیغ آفتاب به سمت درختانی کشیده می شود که حالا به دلیل نابسامانی سیستم آبیاری دچار استرس شده و شکوفه ها قبل از به بار نشستن، طعمه تَش بادهای جنوب می شوند.
می گوید: تمام برگ های درختان با او حرف می زنند، آنقدر که به خوبی حال ناخوش درختانش را می فهمد و ریشه اش را پیدا کرده است.
او نیز می داند که استرس بلای جان شکوفایی این گنجینه سبز شده، با بررسی شاخ و برگ درختان از بیماری و زوال‌شان می گوید، از آفتی که به جان باغ افتاده و کاری از دستش بر نمی آید.
حاصل 22 سال تلاش در جغرافیایی به وسعت 700 هکتار در شهرستان زرین دشت استان فارس او را بعنوان دارنده بزرگترین باغ زیتون یکپارچه کشور معرفی کرده است.
الگوی زیتون کاری علیرضا بهارلو در این منطقه از کشور یک برنامه احیاگرانه خاک بود که حالا منفعتش هم بر سر سفره های مردم، هم به محیط زیست و هم اکوسیستم منطقه رسیده و باعث بالا آمدن تراز آبی در منطقه شده است.
او با تخصیص 700 هکتار از زمین‌های زراعی خود به باغی که بعنوان بزرگترین تولید کننده گندم بذری کشور محسوب می‌شد، توانست با کاشت 200 هزار اصله نهال در منطقه «دشت خاک» شهرستان زرین دشت یک اکوسیستم پایدار را پایه ریزی کند، طرحی که پیشاهنگ رشد و توسعۀ بخش کشاورزی بود و عنوانِ بزرگترین باغ زیتون یکپارچۀ کشور را به نام خود ثبت کرد.
خلاقیّت و هنرمندی این کشاورز متخصص و باغدار استان فارسی در بخش کشاورزی و کارآفرینی موروثی است. او وقتی پاشنه‌های همتش را ورکشید، توانست برای 1200 نفر به‌صورت فصلی و یکصد نفر بصورت مستقیم کارآفرینی کند، با این امید که ایران؛ سربلند و خودکفا و زرین‌دشت رونق و برکت بگیرد.
این مجری طرح زیتون که 72 بهار از زندگی‌اش را پشت سر گذاشته، دارای مدرک دکتری تخصصی اقتصاد کشاورزی از دانشگاه مریلند است، آقای بهارلو عاشقی به تمام معناست که دغدغه‌اش تولید دانش‌بنیان و سلامت محور، ایجاد و رونق اشتغال و ارزش افزوده با رعایت استانداردهای پایداری محیط زیست است.
این باغدار استان فارسی، با اراده‌ای مثال زدنی و با خلاقیت و نوآوری خود توانست شرایط زندگی خانوارهای یک شهرستان را تغییر دهد.
روایت پیوند سرنوشت او با دانه های با برکت زیتون و احداث باغ و کاشت نهال‌های این میوه بهشتی جالب و در عین حال غم انگیز است.
نسخه‌ای سبز برای درمان بیکاری
کسانی که آقای بهارلو را می‌شناسند، می‌گویند؛ با متانت، شمرده و با توکل به خدا صحبت می‌کند، دردِ دل‌ها و پندهایش مشفقانه و پدرانه است. صریح و صادق و بی‌ریاست و همه دانش خود را پای کار کشاورزی و باغداری گذاشته است.
اگرچه؛ مطابق قوانین و مقررات، مصوبات ملی استانی و تأکید مسئولان عالی ارکان حاکمیت انتظار می‌رفت تا طرح یاد شده مورد حمایت جامع مدیران اجرایی استان فارس قرار گیرد، اما چالش‌های پیشِ روی این «طرح ملی» کم نبوده و نیست.
با این حال آقای بهارلو ناامید نشده و تاکید دارد که این چالش‌ها تعمدی و در واقع عقده گشایی شخصی معدود متولیانی است که به رغم تظاهر، نمی‌خواهند این افتخار ملی راهگشای نیازهای کشور عزیزمان باشد.
حرف‌هایش طعم همّت دارد و عزمش به استواری «سیاه کوهی» است که در جنوب باغ رخ‌نمایی می‌کند. سرمایۀ سبزِ آقای بهارلو در قلب شهرستان خشک و محروم زرین دشت یک نسخۀ گیاهی برای پیشگیری و درمان بیکاری منطقه محسوب می‌شود و شتاب‌ دهنده‌ای برای گسترش این جهاد خودکفایی در عرصه سرزمینیِ ایران اسلامی، توسعۀ صدور خدمات فنی و مهندسی و ظرفیت بی نظیریست که در استان فارس مغفول مانده است.
طلای سبز ایران، گرفتار بی تدبیری
حالا این طلای سبز ایران به‌عنوان گنجینه‌ای سبز در جنوب استان فارس در باتلاق مشکلات گیر کرده و گرفتار بی تدبیری متولیان این بخش شده است، طرحی که قرار بود همراه با تولید منحصر به فردش توسعۀ صنایع تبدیلی و تکمیلی زیتون در زرین دشت را در قالب زنجیرۀ ارزشِ آموزش، پژوهش، تولید و تجاری‌سازی محصولات سالم و ارگانیک کشاورزی شتاب بخشد، اما نبود حمایت لازم و کافی از سوی برخی مدیران اجرایی استان (که مسوولیت قانونی مستقیم حمایت را بر عهده داشتند) و متعاقب آن شرایط سخت‌گیرانه برخی دولت‌های خارجی و نوسانات بازار ارز، مانع از احداث صنایع تبدیلی در بزرگترین باغ زیتون یکپارچه کشور شد.
علاوه بر این گزاره‌های تلخ، سیستم فرسودۀ آبیاری این مجموعه عظیم باغ زیتون هم نگذاشت تا آنگونه که شایسته این باغ است، تولید اقتصادی جان بگیرد و بر مدار رونق بچرخد.
سنگ اندازی؛ مانع حقوق قانونی یک طرح سبز
نه تنها واحد فرآوری زیتون و تکمیل زنجیره ارزش در بزرگترین باغ یکپارچه زیتون کشور راه اندازی نشد، بلکه برای حل معضل اصلاح سیستم آبیاری این باغ نیز سنگ‌اندازی‌های زیادی شده تا به حق قانونی خود نرسد و نماد و نشان صلح و سلامت؛ خسته و تشنه از بی‌مهری‌ها در بیابان خشک، دلخوش به سخاوت آسمان باشد.
مطابق قوانین و مقررات ابلاغی؛ توسعه سیستم‌های نوین آبیاری در این باغ از برنامه‌هایی بود که سازمان جهاد کشاورزی فارس قول مساعدت داد تا در حد توان خود انجام دهد، اما آقای بهارلو می‌گوید؛ مساعدتی به این باغ نشده و یارانه دولتی برای تعویض سیستم آبیاری این باغ پرداخت نشده است. این در حالیست که در قانون بودجه سال 1403 در بند (الف) تبصره (7) ماده واحده آمده است: دولت مکلف است معادل هشتاد و پنج درصد (85%) از اعتبار طرح‌های ذیل «برنامه توسعه زیرساخت‌های آب و خاک کشاورزی» مشتمل بر طرح‌های سامانه‌های آبیاری نوین، بازسازی و نوسازی قنوات و احداث سد‌های معیشتی انتقال آب از طریق لوله به مزارع و «برنامه عرضه آب (استانی)» منوط به تأمین باقیمانده به‌صورت نقدی یا تأمین کارگر و مصالح یا کارکرد وسایل راه‌سازی و نقلیه یا تهاتر زمین و یا نصب شمارشگر (کنتور) هوشمند بر روی چاه دارای پروانه بهره‌برداری را به عنوان سهم کمک بلاعوض دولت تأمین و پرداخت کند. به گونه‌ای که سهم دولت در اجرای عملیات آب و خاک که جنبه عمومی دارند، تا صد در صد (100%) تعیین می‌شود.
«کارآفرین آزاری» به سبک کارشکنی
اما انگار برخی متولیان قصد دست برداشتن از «کارآفرین آزاری» ندارند چرا که بر همگان آشکار شده که معدودی از ادارات دولتی، کارآفرینان و سرمایه‌گذاران را با گرفتار کردن در بروکراسی پُر پیچ و خم اداری آزار می‌دهند و هر قدر هم قانون و سران سه قوه تاکید می‌کنند، باز هم بدنه اجرایی کشور، از «کارآفرین آزاری» دست بر نمی‌دارد.
آنگونه که آقای بهارلو به خبرنگار ایلنا می گوید: از این باغ سالیانه حدود 1500 تن زیتون مرغوب برداشت می‌شود که اگر سیستم آبیاری این باغ تعویض و نوسازی و بهینه‌سازی شود، افزایش بهره‌وری تا 10 هزار تن در سال می رسد.
این گزارش در حقیقت مرثیه ای برای بزرگترین باغ زیتون یکپارچه کشور و فریادی برای نجات یک گنجینه رو به زوال است که برای احداثش میلیاردها تومان سرمایۀ بخش خصوصی هزینه شده است.
این مجری درختکاری کشور معتقد است: توجه به سرمایه‌گذاری هدفمند در بخش تولید، می‌تواند به عنوان راهکاری راهبردی برای رشد اقتصادی و توسعه پایدار مورد توجه قرار گیرد.
علیرضا بهارلو، تاکید می‌کند که سرمایه‌گذاری در بخش تولید، نه‌تنها موجب افزایش ظرفیت‌های اشتغال، کاهش وابستگی به واردات و تقویت تولید ملی می‌شود، بلکه زمینه‌ساز افزایش بهره‌وری، توسعه فناوری و جهش صادراتی نیز می شود.
این باغدار استان فارسی این مزرعه را با درخواست وزیر وقت کشاورزی در سال 1380(مهندس حجتی) از زراعی به باغ تبدیل می‌کند، تا بزرگترین طرح ملی زیتون یکپارچه کشور در این خطه از کشور احداث شود. حالا در این باغ 12 حلقه چاه کار آبرسانی به درختان را انجام و در کنار آن یک بند سنگ و سیمانی برای کنترل سیلاب و تغذیۀ منابع آبی زیرزمینی به ظرفیت 700 هزار متر مکعب طراحی و احداث شده که سیلاب‌های بالادست را کنترل می‌کند.
فاجعه بزرگترین باغ زیتون کشور با سبقت اجرا بر تحقیق
احداث این باغ موجب کاهش نرخ بیکاری در شهرستان محروم زرین دشت شده است.
گزافه نیست اگر بگوییم علیرضا بهارلو کاری کرده کارستان. چرا که برای اجرای این طرح نه زمینی از دولت گرفت و نه تسهیلاتی که شتاب دهنده تولید باشد.
آقای بهارلو می‌گوید: از بنده به‌عنوان کسی که در رشته کشاورزی در کشور پیشرو بود، خواستند تا در این زمینه ورود کنم، بنده به این مسأله تاکید کردم که این طرح نیازمند نیروهای کارا، فهمیده و با دانشی است که به اطلاعات روز دنیا دسترسی و آگاهی داشته باشد، آنها هم به ما قول دادند که نیروی مسلط و دارای دانش لازم به این پروژه در اختیار بگذارند اما در عمل اجرا نشد و سبقت اجرا بر تحقیق برای بالا بردن آمار، کاری کرد که اصل قضیه منحرف و طرح زیتون را با این فاجعه روبرو کرد. این باغدار استان فارسی با اشاره به اینکه طرحش زمینه اشتغال بالغ بر هزار و دویست نفر را فراهم کرده، معتقد است که این باغ تاثیر بسزایی چه در رونق اشتغال و چه در حوزه محیط زیست و زیست‌بوم منطقه داشته است.
آقای بهارلو می‌گوید: کافیست تا در فصل برداشت زیتون شمار کارگرانی که با خودروهای به صف شده به سمت باغ روانه‌اند را مشاهده کنید. بیش از هزار نفر کارگر فصلی در فصل برداشت در میان درختان به کار زیتون چینی مشغولند، کارگرانی که قاطبه آنان زنان سرپرست خانواری هستند که آمده‌اند تا از این باغ، نانی بر سر سفره معیشت خانوارهایشان ببرند.
آموزش همزیستی مسالمت آمیز در بزرگترین باغ زیتون یکپارچه کشور
طرحی که علاوه بر افزایش اشتغال، باعث مهار سیلاب‌ها، حفظ سلامت زیستی منطقه و زیستگاهی ارزشمند برای انواع گونه‌های جانوری و ... شده است. آقای بهارلو با احداث آبشخورهای متعدد در این باغ، از گله‌ گُرازها، قوچ و میش‌های وحشی و سایر پرندگان، خزندگان و جانداران رفع عطش می‌کند. در اکوسیستم این باغ همزیستی مسالمت‌آمیز به خوبی آموزش داده می‌شود، بطوریکه تا به حال هیچ اتفاق ناخوشایندی مبنی بر حمله گرازها به انسانها و یا سایر موجودات در این باغ گزارش نشده است.
بر اساس داده‌های هواشناسی در سال زراعی جاری در زرین دشت تنها 33 میلیمتر باران باریده است. همین آمار به خوبی نشان می‌دهد که این شهرستان با تنش آبی شدید روبرو و خشکسالی‌های پیاپی، باعث پایین رفتن سطح ایستابی شده و کشاورزان را با خطر جدی روبرو کرده اما اقدام هوشمندانه آقای بهارلو در مهار سیلاب‌ها، باعث شده تا تراز آبی این باغ تا دو متر افزایش یابد و با وجود همه خشکسالی‌های حاکم بر منطقه، سفره‌های آب زیرزمینی این باغ چه به لحاظ کمی و چه به لحاظ کیفی به جای افت افزایش داشته است.
ترویج و تحویل نهال نامرغوب زیتون از سوی وزارت جهاد کشاورزی در هنگام احداث این باغ باعث خسران مالی هنگفت به این کشاورز کارآفرین شد.
او مجبور شد تا درختان نامرغوب خریداری شده از نمایندگان رسمی وزارت جهاد کشاورزی را پس از 10 سال نگهداری و صرف هرینه‌های گزاف، قطع و با نهال جدید جایگزین کنند، درختانی که حالا تا چهار الی 5 متر قد کشیده بودند.
شاید در نگاه اول این اقدام غیر ممکن به نظر برسد، اما عوامل این باغ مجبور شدند تا همه درختان غیر مثمر را ریشه کن کنند و با کاشت مجدد به ارقام مناسب برسند.

تداوم داستان پیوند زنی ارقام با سفر به دور دنیا
داستان پیوند زنی ارقام در این باغ همچنان ادامه دارد و آقای بهارلو برای خروج از این بحران، با سفر به نقاط مختلف دنیا از جمله ایتالیا و کوردوبای اسپانیا که محل توسعه و کشت زیتون است، توانست ارقام زیتون مثمر را از ایتالیا به ایران انتقال دهد تا جلوی زوال بیش از پیش این باغ را بگیرد و این حرکت عظیم ملی با توکل به خدا و عزم و ارادۀ این مرد خستگی‌ناپذیر جانی تازه بگیرد.
این مجری طرح بیابان‌زدایی و باغداری کشور با صراحت اعلام می‌کند که در احداث این باغ، واحد آب و خاک جهاد کشاورزی هیچگونه دخالتی نداشته و حتی بعد از گذشت چندین سال که سیستم آبیاری این باغ فرسوده و نیازمند تعویض است، آنچه را که بر اساس قانون حق این باغ است، اجرایی نمی‌شود.
استنکاف سازمان جهاد کشاورزی فارس از یک حکم قانونی
این در حالیست که درخواست آقای بهارلو برای تبدیل سیستم آبیاری این باغ به آبیاری نوین بارها و بارها در جلسات کارگروه رفع موانع اشتغال استان فارس مطرح شده است، اما در ادعایی تعجب برانگیز از سوی سازمان جهاد کشاورزی فارس مطرح می‌شود که شرکت خورشید بهارلو تمام یارانه تخصیصی خود را برای تعویض سیستم آبیاری نوین دریافت کرده است.
آقای بهارلو در همین رابطه می‌گوید: ما به جهاد کشاورزی استان فارس گفتیم این یارانه‌ای که می‌گویید پرداخت شده بر اساس کدام مستندات، کدام طرح و به کدام شرکت پرداخت شده است؟ جدال مالک این باغ با سازمان جهاد کشاورزی بر سر ادعای دریافت تسهیلات آبیاری تحت فشار باعث شد تا برای راستی آزمایی این موضوع؛ 5 نفر از کارشناسان خبره بانک مرکزی وارد عمل شده و در یک بازه زمانی چند ماهه و پس از تحقیق و تفحص موشکافانه در تاریخ نهم آذر سال 1401 به معاون قضایی رئیس کل دادگستری استان فارس اعلام کنند که بازگشت به نامه شماره 1230/ق1401مورخ1401/09/19 در ارتباط با تسهیلات دریافتی شرکت خورشید بهارلو در خصوص سیستم آبیاری تحت فشار، به استحضار می رساند با عنایت به مدارک و استعلامات اخذ شده و با توجه به استعلام بانک کشاورزی برای مزرعه 700 هکتاری شرکت خورشید بهارلو، صرفاً در 155 هکتار از تسهیلات محل بند ط تبصره 3 سال 1381 به مبلغ 1/200 میلیون ریال از محل تسهیلات تلفیقی طرح طوبی استفاده کرده که ماهیت آن کاملاً با «تسهیلات آبیاری تحت فشار متفاوت» است.
آقای بهارلو ادامه می‌دهد: پس از اعلام نتیجه راستی آزمایی، پیگیری دریافت یارانه مجدداً تصویب شده اما هنوز اجرا نشده است، در مصوبات قید شده می‌بینیم که جهاد کشاورزی استان فارس با هماهنگی استاندار پیشین (دکتر ایمانیه) این طرح را تصویب و معاونت قضایی دادگستری استان فارس نیز بعد از مصوبه بانک مرکزی، رسماً به مدیر جهاد کشاورزی فارس اعلام کرده که باید این طرح ظرف مدت یک هفته اجرایی شود، اما از آن زمان تاکنون مدیر جهاد کشاورزی از این حکم استنکاف و تاکنون هیچگونه اقدامی انجام نشده است.
این باغدار استان فارسی در ادامه می‌افزاید: مقامات مختلف از مراجع حاکمیتی و دولتی ملی و وزارت کشور وارد این داستان شده و تحقیقات خود را بر روی چالش‌های این باغ متمرکز کردند آنها نیز به این نتیجه رسیدند که برای رفع موانع پیش روی این باغ هیچگونه اقدامی صورت نگرفته، حتی از دفتر مقام معظم رهبری نیز خواستار اعلام وضعیت این باغ شدند که ما مدارک کامل و لازم از وضعیت این باغ را به محضر ایشان ارسال کردیم، آنها هم از استانداری وقت جویای این مسأله شدند و پاسخ نیز دریافت کرده‌اند، اما هنوز نتیجه‌ای صورت نگرفته و این طرح در پیچ خم بروکراسی دست و پا گیر اداری گرفتار شده است.
این مجری طرح زیتون ابراز تأسف می کند و می افزاید: اگر در این سرمایه ملی هماهنگی و علاقه وجود داشت، امروز باید صدها شرکت خورشید بهارلو در این مملکت تأسیس شود تا بتواند طبیعت و تولید کشور را متحول بکند ولی افسوس که تا به امروز هیچگونه همکاری انجام نشده است.
با عنایت به این موضوع که استان فارس رتبه نخست اجرای سامانه های آبیاری نوین داراست، امید می رود که چالش سیستم معیوب و فرسوده بزرگترین باغ زیتون یکپارچه کشور در این استان مرتفع شود تا مدیریت مصرف آب که یکی از سیاست های دولت به منظور تحقق کشاورزی پایدار است، تحقق پیدا کند.