بزرگنمايي:

پیام فارس - اطلاعات / «شگفتی آفرینی در روابط بین‌المللی واقعیت‌ها و پیامدها» عنوان یادداشت روز در روزنامه اطلاعات به قلم سید محمدکاظم سجادپور است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
شگفتی و عدم اطمینان، پوسته بخشی جداناپذیر از زندگی بشری در تمامی سطوح بوده است. در بین سطوح مختلف، البته سطح بین‌المللی، بسیار حائز اهمیت می‌باشد. در سطح بین‌المللی، شگفتی و عدم اطمینان پدیده‌ای در خور توجه بوده و هیچگاه، جهان سیاست بین‌المللی، بی‌شگفتی نبوده است. اما هیچگاه، چون امروز، روابط بین‌المللی، با پدیده شگفتی و عدم اطمینان روبرو نبوده است. بیش از سه دهه است که جهان، با شگفتی‌ها و عدم اطمینان‌های جدّی، ساختاری، نقطۀ عطف‌آفرینی بسیاری روبروست. از فرو ریختن دیوار برلین در 1988 (1367 شمسی)، تا فرو ریختن نظام‌های سیاسی در دنیای غرب در سال‌های اخیر در خاورمیانه و برآمدن ترامپ در دور دوم ریاست جمهوری و چرخش‌های مهم او در روابط بین‌المللی، و از سقوط بازارهای مالی دنیا در 2008 (1387) تا بیماری همه‌گیر کرونا 2019 (1398) و جنگ اوکراین در 2022 (1401) و وقایع اکتبر 2023 (1402)، شگفتی در پی شگفتی‌ گیری، دست‌اندرکاران حوزه سیاست خارجی و پژوهشگران را با این پرسش روبرو کرده است که چگونه می‌توان پدیده شگفتی و عدم اطمینان را مورد بررسی قرار داد؟ 
هرچند که در میان انبوه ادبیات تولید شده در پاسخ به این سؤال، جواب‌های قاطعی وجود ندارد ولی حداقل سه بحث مهم، قابل طرح و دقت می‌باشد: «واقعیت و فراوانی شگفتی‌ها و عدم اطمینان‌ها در روابط بین‌المللی»، «علت‌یابی عدم اطمینان‌ها در مناسبات بین‌المللی» و «مدیریت عدم اطمینان‌ها در کنش و واکنش‌های جهانی».شایان ذکر است که این عدم اطمینان به شرایط است که شگفتی‌آفرین می‌شود و رخدادی به‌وقوع می‌پیوندد که انتظار آن نمی‌رفت. به عبارت دیگر عادت به آنچه هست و دگرگونی عمدتاً ناگهانی در آن، عدم اطمینان آور شگفتی‌آفرین است. در خصوص واقعیت‌شناسی عدم اطمینان‌ها در روابط بین‌المللی باید گفت که گسترده عدم اطمینان در روابط بین‌المللی در دوران معاصر خود، پدیده‌ای شگفت‌انگیز است. 
دو تن از پژوهشگران روابط بین‌المللی به نام‌های آناستاسیا شسترنیناو میریام ماتجوا، در پژوهشی که با همکاری چندین استاد در روابط بین‌الملل با عنوان «عدم اطمینان در روابط بین‌المللی» به چاپ رسانده‌اند، پدیده عدم اطمینان در سطح جهانی را در چهار سپهر دسته‌بندی کرده‌اند: «عدم اطمینان در سیاست بین‌المللی و تأثیر آن بر مردمان عادی در گوشه و کنار جهان»، «عدم اطمینان در سیاست بین‌المللی و واکنش دولت‌ها»، «عدم اطمینان در روابط بین‌الملل و تأثیر آن در موضوعاتی چون قانون و سیاست‌گذاری» و «سطوح بین‌المللی عدم اطمینان‌ها». این چهار سپهر خود نشان می‌دهد که اولاً عدم اطمینان بسیار گسترده است و از زندگی فردی تا زندگی بین‌المللی را در بر می‌گیرد و ثانیاً حوزه‌های گوناگون زندگی در اختیار گرفته تا امنیت، متأثر از عدم اطمینان‌های ایجاد شده بین‌المللی است.کثرت و گستردگی عدم اطمینان‌ها، ریشه‌ها و علت‌های گوناگون دارد. هیچ پدیده‌ای در روابط بین‌المللی، بدون علت نیست. اما شناسایی علت‌ها و دلایل، نیز چندان ساده نیستند.
 اما چند دلیل در بین پژوهشگران روابط بین‌الملل مطرح شده است، یکی از آنها که بن‌مایه‌های نظری جدی برخوردار می‌باشد، «عدم تطابق بین ساختارهای کهن و مناسبات نوین قدرت» است. بدین معنی که ماهیت قدرت، ابعاد قدرت و دارندگان قدرت در تمامی سطوح من‌جمله در سطح بین‌المللی، دستخوش تغییر و تحول شده‌اند، اما ساختارهای موجود، این دگرگونی‌ها را برنمی‌تابند و این عدم تعادل، به شگفتی انجامیده و عدم اطمینان به شرایط موجود را برجسته می‌کند. از فروپاشی شوروی گرفته تا تحولات خاورمیانه در دو سال گذشته، نابرابری در این دو پدیده یعنی برآمدن نیروهای جدید و مناسبات جدید در قدرت و ساختارهای ناکافی برای مدیریت آنها را به نمایش می‌گذارند. نیروهای جدیدی در سیاست‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی، در چند دهه گذشته، به مرور شکل گرفته و در مواردی به بالاترین سطح قدرت دست‌ یافته‌اند. یکی از این نیروها، برآمدن راست جدید در درون بسیاری از کشورها می‌باشد که به پدیده «راست بین‌الملل» در مقابل نیروی سنتی «چپ بین‌الملل» انجامیده است.در همین راستاست که ترامپ، به عنوان یک نیروی جدید مطرح می‌گردد و این خود در شگفتی آفرینی در روابط بین‌المللی، موضوعی درخور توجه است. آیا ترامپ یک شخص است و یا یک پدیده، پرسشی جدی در شگفتی‌آفرینی‌های درونی و بین‌المللی ایالات متحده است. 
بازار
پاسخ آن است که ترامپ هم شخصیت است و هم پدیده. به عبارت دیگر او یک رئیس جمهور عادی نیست، بلکه پدیده‌ای را نمایندگی می‌کند که در داخل ایالات متحده آمریکا و برخی از کشورهای دیگر، پدیده‌ای اجتماعی و جدّی است و لذا در علت‌یابی شگفتی‌آفرینی به هر دو باید نگاه کرد. نقش و شخصیت او در پندارها، گفتارها و کردارهای غیرمتعارف و شگفتی‌آفرینی بسیار قابل ملاحظه است. در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ، دو پژوهشگر با نام‌های میشل بنتلیو آدام لرنر، مقاله‌ای در 2021، با عنوان «ترامپ و عدم اطمینان در روابط بین‌المللی» در مجله بررسی امور بین‌المللی کمبریج به چاپ رساندند که از دو جهت قابل توجه بود، یکی شناسایی پدیده عدم اطمینان در روابط بین‌المللی ناشی از رفتار ترامپ و دوم آنکه او را از نظر مقایسه با نظریه «مرد دیوانه» که به رفتار نیکسون در تشدید دیوانه‌وار جنگ ویتنام اطلاق می‌شود، مقایسه کردند. در هر صورت رفتار غیرمتعارف او، یکی از علل ایجاد شگفتی‌هاست که در دور دوم بیشتر و گسترده‌تر گردیده است.در مدیریت عدم اطمینان‌ها، کنشگران روابط بین‌المللی به شیوه‌های مختلفی رو آورده‌اند. به نظر می‌رسد در این شیوه شناسی، در مرحله اول بازنگری در چارچوب‌های سنتی تجزیره و تحلیل است که نیازمند بازبینی و دگرگونی می‌باشند و در عرصه‌ عمل، کنشگران متعدد، با عایق‌بندی و استحکام‌های داخلی و منطقه‌ای، سعی دارند عدم اطمینان‌ها را کاهش داده و مدیریت کنند.