پیام فارس

آخرين مطالب

سرمقاله فرهیختگان/ لحظه فاشیستی مقالات

سرمقاله فرهیختگان/ لحظه فاشیستی
  بزرگنمايي:

پیام فارس - فرهیختگان / «لحظه فاشیستی» عنوان یادداشت روز در روزنامه فرهیختگان به قلم سیدجواد نقوی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
برای درک لحظه فاشیستی، بحث‌های نظری زیادی امکان‌پذیر است که همین جا قول می‌دهم از منظر «امبرتو اکو» یک بحث مهم را در روز‌های آتی شرح دهم؛ اما درواقع من فردی هستم که متأسفانه یا خوشبختانه خیلی از پلتفرم‌ها برای حمل‌ونقل استفاده می‌کنم یا حتی وقتی از مترو یا اتوبوس هم استفاده می‌کنم، دوست دارم مدام با بغل‌دستی خودم ارتباط بگیرم‌. خیلی زود هم بحث‌های سیاسی - اجتماعی را مطرح می‌کنم که متوجه شوم در ذهن افراد چه می‌گذرد. 
در ماه‌ها یا بهتر بگویم در دو یا سه سال اخیر یک حس نوستالژی را در بسیاری از افراد نسبت به گذشته ایران متوجه شده‌ام؛ حسی که شبیه به ایده تونل زمان است، یعنی تونل ‌زده تا به مقصدی که خودش دوست دارد برسد، حال آنکه اصلاً مقصد مناسبی را انتخاب نکرده است و تاریخ و تحولات تاریخی هم به مثابه تونل نیست! اما این حس به شدت در حال فربه شدن است. 
بازار
حسی که دوره ایران پیشااسلام را به یکباره به دوره پهلوی وصل کرده و فقط از این دو دوره حس خوب استنباط می‌کند. به تعبیری همه گذشته را پاک می‌کند تا مثل یک نقاشی آن قسمت‌هایی که خودش دوست دارد را مجدد با شکلی دیگر و با خواسته‌های خودش نقاشی کند. مثلاً اینگونه که تصور کنید یک نفر شیفته ناصرالدین شاه باشد. بعد برای شکل امروزی او مشابه بازیگران هالیوودی بدنی طراحی کند، حال آنکه ناصرالدین شاه اصلاً در دل تاریخ چنین نبوده است! ولی ذهن شیفته شده که با حس‌های خاص دوست دارد برای خودش خاطره جمعی خلق کند، در خلق تصویر جدید چنین تحریفی را صورت می‌دهد. درواقع این حرکت مشابه همان رفتاری است که فاشیست‌ها در دوره ظهورشان صورت می‌دانند.
آن‌ها هم برای توده مخاطب احساسات جمعی از دل تاریخ خلق می‌کردند که واقعی نبود و ساخته ذهن‌ خودشان برای قدرت‌گیری و در قدرت ماندن بود. به نوعی ما مجدد با یک وضعیت تحریف شده در برخی از لایه‌های اجتماعی روبه‌رو هستیم که در دهک‌های گوناگون و ایضاً فرم‌های مختلف زندگی سعی دارند از تحریف‌های تاریخی برای خودشان دلخوشی‌های اسطوره‌گونه خلق کنند و هر آنچه را مقابل چنین روایت‌هایی باشد، ذبح می‌کنند یا با شدید‌ترین وجه با آن برخورد می‌کنند. درحقیقت ما با یک لحظه فاشیستی روبه‌رو هستیم. شما اتفاقات عید نوروز امسال را یکبار دیگر مرور کنید.
شعار‌هایی که در آرامگاه فردوسی و حافظیه شکل گرفت که ما آریایی هستیم، عرب نمی‌پرستیم! حمله به ساحل خاص هرمز و متلاشی کردن این ساحل! حک کردن اسامی بر آثار باستانی و لذت بردن از تیپ محمدرضا پهلوی به عنوان یک فرد خوشتیپ بدون در نظر گرفتن افکار و کار‌های او! همه و همه نشان می‌دهد تصویر غیرواقعی از ایران گذشته برای برخی‌ها شکل گرفته است که بیش از آنکه درکی تاریخی داشته باشند، به نوعی درکی نوستالژیک دارند! یعنی تاریخ از اهمیتی برخوردار نیست بلکه حسی که مخاطب از نوستالژی ساخته، برای او دارای اهمیت است. اینجا سه مسئله به وضوح قابل فهم است.
1- بی‌تاریخ: این وضعیت بی‌تاریخ است. ایران اصلاً در یک کلیت تاریخی و تحولات بنیادی در ذهن افراد جای ندارد. این درک فاشیستی مثلاً چون در ذهنش از قاجار لذت نمی‌برد ممکن است بخش زیادی از دوره قاجار را حذف کند یا چون اسلام را نوعی خشونت می‌فهمد، به نوعی بخش عمده اسلام را هم حذف می‌کند! ما در لحظه فاشیستی، تاریخ نداریم و جامعه بی‌تاریخ، آینده هم ندارد! 
2- سیاست هم مهم نیست: درک افکار فاشیستی علیه سیاست است. آن‌ها هر نوع افکار سیاسی را بد یا مانع لذت می‌فهمند؛ سیاست یعنی مکانی بیرون از زندگی! چنین درکی بدیهی‌ترین اتفاقات را متوجه نمی‌شود، برای همین هیچ‌گاه مسئله سیاسی ندارد و دوست دارد زندگی به خودی خود به سمت مطلوب هدایت شود! این هم از فاهمه احوالات فاشیستی است که همه‌چیز را بیرون از سیاست و خیلی ساده دوست دارد متوجه شود!
3- تحولات جهانی هم بی‌معنا هستند: افکار فاشیستی هیچ‌گاه به جهان‌نگاه نمی‌کند. در تصورات خامی که برای خودش ساخته است، خیال می‌کند جهان به جلو خواهد رفت، حال آنکه هرگونه تحولات جهانی به شدت دارای اهمیت است. مثلاً شما در اوج جنگ تعرفه و در شرایطی که بسیاری سال‌های آینده را نظم‌ گذار از دوران تک‌قطبی به چندقطبی می‌دانند، طرفداران افکار فاشیستی سعی می‌کنند ثابت کنند فردی مثل مصطفی مهرآیین طرفدار اصلاح‌طلب‌هاست و فردی مثل توماج صالحی هم احتمالاً نفوذی است! چنین درک کوتاه و عقب‌افتاده‌ای از هستی و تحولات پرسرعت دنیا به شدت وحشتناک است.
این سه مسئله‌ای که اشاره شد، نشان می‌دهد ما درواقع در سطحی، با لحظه‌های فاشیستی در حال زندگی کردنیم، اما خطر اصلی این نکته است که بی‌توجه به لحظه فاشیستی اجازه دهیم چنین خطری در لایه‌های وسیع اجتماعی فربه‌تر شود و آینده ایران را با خطر روبه‌رو کند. قطعاً ایده‌های ایران فرهنگی و تلاش برای ورود تاریخ به زندگی راهگشا هستند اما در این لحظه نیازمند تصمیم‌های مهم‌تری هستیم و باید سعی کنیم این لحظه را خیلی ساده تصور نکنیم و بدانیم که آینده ایران با گسترش چنین توهماتی با مشکلات زیادی همراه خواهد بود و کل سیستم فرهنگی کشور برای عبور از این لحظه نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و تلاش چند برابر دارد.

لینک کوتاه:
https://www.payamefars.ir/Fa/News/944489/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

نتانیاهو منزوی می شود

توهم ترامپ در مورد خلیج فارس

خیمه‌شب‌بازی برای به هم زدن مذاکرات هسته‌ای

پاکستان و افغانستان، کریدورهای جدید در نقشه حمل‌ونقل منطقه‌ای ایران

توقف کانتینرها در گمرک بندر عباس به دلیل خرابی 2 ماهه سامانه جامع تجارت

دنا پلاس در بازار چقدر گران‌تر از کارخانه است؟

خلیج فارس، خلیج مکزیک نیست

هلدینگ خلیج‌فارس، صدای اوتیسم شد

صعود یزدانی به فینال تور جهانی تنیس

سفارت آمریکا از به کار بردن نام جعلی خلیج فارس ابراز تاسف کرد + سند تاریخی

حمله کمدین معروف آمریکایی به دونالد ترامپ به خاطر خلیج تا ابد فارس؛ نمی توانی نام چیزی که متعلق به خودت نیست را عوض کنی! +فیلم

واکنش معنادار ولایتی به شایعات در مورد تغییر نام خلیج فارس/ کشوری با سابقه 250ساله نمی‌تواند مستندات ایران 22000 ساله را تغییر دهد

مطابق اسناد بین‌المللی «خلیج فارس» تنها نام پهنه آبی جنوب ایران است

شبکه فیبر نوری باید تا بهمن ماه در بیرجند اجرا شود

تفاهم‌نامه تأمین مالی احداث نیروگاه خورشیدی هلدینگ خلیج‌فارس با 2 بانک

مشاور رهبر انقلاب: تمدن 22هزار ساله ایران، بازیچه ترامپ نیست | نه تنگه هرمز پاناماست، نه خلیج فارس مکزیک!

اظهارات ولایتی به شایعات در مورد تغییر نام خلیج فارس/ کشوری با سابقه 250ساله نمی‌تواند مستندات ایران 22000 ساله را تغییر دهد

مراسم تحلیف 272 کارشناس رسمی دادگستری فارس در شاهچراغ(ع)

دیدار علمای بنگلادشی با مدیر کل کمیته امداد امام خمینی استان گلستان

ببینید| گزارش تصویری تجلیل از سبزبانان شهرداری شیراز

واعظی پیشنهاد داد: ضروری است با مدیران گوگل مذاکره شود/ تحریف عنوان تاریخی یک ناحیه جغرافیایی، مصداق بارز توهین به مردم آن کشور است

بیانیه مقام معظم رهبری نقشه راه رسیدن به تمدن اسلامی است

اسیر اسرائیلی: دستان شما به خون آلوده است، جنگ کافی است+ فیلم

برگزاری کنگره شهدای غریب در اسارت، کاری ارزشمند بود

آزادی 97 زندانی؛ ارمغان میز خدمت مقامات قضایی فارس در زندان‌های شیراز

ضرورت بودجه‌ریزی عملیاتی و حسابداری بهای تمام شده در دانشگاه‌ها

منم همون هوادار قدیمی

17 اردیبهشت 1402؛ روز سیاه رانت و اعتمادی که بازنگشت

چرا استقلال به مدیر ورزشی نیاز دارد

آینده بانک پرحاشیه

گره خوردن سرنوشت منطقه به مذاکرات ایران و آمریکا

تابوی مذاکره با امریکا شکست

خطر ابتلای کودکان به سرطان از اجاق گاز تقریبا دو برابر بزرگسالان است!

پارس‌جنوبی امسال باید روزانه 722 میلیون متر مکعب گاز تولید کند

تعرفه گمرکی واردات خودرو در 1404 اعلام شد

رسانه ترکیه‌ای: بازار فولاد ایران در آستانه خروج از رکود است

رئیس اتحادیه املاک: خانه اولی‌ها عطای وام 1.28 میلیاردی مسکن را به لقایش می‌بخشند

نتایج هجدهمین طرح نیکوکاری کلاب اسنپ / 187 هزار و 500 مرتبه مشارکت کاربران اسنپ در خرید دستگاه ماموگرافی

برای رشد اقتصادی 8 درصدی چه مقدار سرمایه‌گذاری سالانه نیاز داریم؟

روز آرام بازار سکه و طلا؛ دلار ثابت ماند

بازسازی سورئال مت‌گالا 2025 / خلیج همیشه فارس روی شانه‌های مد و تن سلبریتی ها

پانزده نقشه تاریخی از خلیج‌فارس

موزیک احساسی جدید ⁧شادمهر عقیلی⁩ به نام «خلیج فارس»

رئیس اتاق بازرگانی فارس: سرمایه گذاری به امنیت و ثبات اقتصادی نیاز دارد

معجزه در جاده مهر به ملکشاهی؛ پژو 207 له شد، اما هیچ‌کس کشته نشد! + عکس

پهپاد ایرانی 10 ساعت مداوم از ناو آیزنهاور آمریکا فیلم‌برداری کرد و کسی متوجه نشد!‍

افزایش فعالیت شبکه Avax: 280 کیلو آدرس فعال جدید و رشد چشمگیر بازار

هویت خلیج فارس را با ساخت فیلم و رمان تثبیت کنیم

کشف محموله‌های قاچاق 160 میلیارد ریالی در لارستان و کازرون

یک قدم تا تاریخ‌سازی؛ یزدانی به فینال تور جهانی تنیس رسید