پیام فارس

آخرين مطالب

سرمقاله فرهیختگان/ لحظه فاشیستی مقالات

سرمقاله فرهیختگان/ لحظه فاشیستی
  بزرگنمايي:

پیام فارس - فرهیختگان / «لحظه فاشیستی» عنوان یادداشت روز در روزنامه فرهیختگان به قلم سیدجواد نقوی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
برای درک لحظه فاشیستی، بحث‌های نظری زیادی امکان‌پذیر است که همین جا قول می‌دهم از منظر «امبرتو اکو» یک بحث مهم را در روز‌های آتی شرح دهم؛ اما درواقع من فردی هستم که متأسفانه یا خوشبختانه خیلی از پلتفرم‌ها برای حمل‌ونقل استفاده می‌کنم یا حتی وقتی از مترو یا اتوبوس هم استفاده می‌کنم، دوست دارم مدام با بغل‌دستی خودم ارتباط بگیرم‌. خیلی زود هم بحث‌های سیاسی - اجتماعی را مطرح می‌کنم که متوجه شوم در ذهن افراد چه می‌گذرد. 
در ماه‌ها یا بهتر بگویم در دو یا سه سال اخیر یک حس نوستالژی را در بسیاری از افراد نسبت به گذشته ایران متوجه شده‌ام؛ حسی که شبیه به ایده تونل زمان است، یعنی تونل ‌زده تا به مقصدی که خودش دوست دارد برسد، حال آنکه اصلاً مقصد مناسبی را انتخاب نکرده است و تاریخ و تحولات تاریخی هم به مثابه تونل نیست! اما این حس به شدت در حال فربه شدن است. 
بازار
حسی که دوره ایران پیشااسلام را به یکباره به دوره پهلوی وصل کرده و فقط از این دو دوره حس خوب استنباط می‌کند. به تعبیری همه گذشته را پاک می‌کند تا مثل یک نقاشی آن قسمت‌هایی که خودش دوست دارد را مجدد با شکلی دیگر و با خواسته‌های خودش نقاشی کند. مثلاً اینگونه که تصور کنید یک نفر شیفته ناصرالدین شاه باشد. بعد برای شکل امروزی او مشابه بازیگران هالیوودی بدنی طراحی کند، حال آنکه ناصرالدین شاه اصلاً در دل تاریخ چنین نبوده است! ولی ذهن شیفته شده که با حس‌های خاص دوست دارد برای خودش خاطره جمعی خلق کند، در خلق تصویر جدید چنین تحریفی را صورت می‌دهد. درواقع این حرکت مشابه همان رفتاری است که فاشیست‌ها در دوره ظهورشان صورت می‌دانند.
آن‌ها هم برای توده مخاطب احساسات جمعی از دل تاریخ خلق می‌کردند که واقعی نبود و ساخته ذهن‌ خودشان برای قدرت‌گیری و در قدرت ماندن بود. به نوعی ما مجدد با یک وضعیت تحریف شده در برخی از لایه‌های اجتماعی روبه‌رو هستیم که در دهک‌های گوناگون و ایضاً فرم‌های مختلف زندگی سعی دارند از تحریف‌های تاریخی برای خودشان دلخوشی‌های اسطوره‌گونه خلق کنند و هر آنچه را مقابل چنین روایت‌هایی باشد، ذبح می‌کنند یا با شدید‌ترین وجه با آن برخورد می‌کنند. درحقیقت ما با یک لحظه فاشیستی روبه‌رو هستیم. شما اتفاقات عید نوروز امسال را یکبار دیگر مرور کنید.
شعار‌هایی که در آرامگاه فردوسی و حافظیه شکل گرفت که ما آریایی هستیم، عرب نمی‌پرستیم! حمله به ساحل خاص هرمز و متلاشی کردن این ساحل! حک کردن اسامی بر آثار باستانی و لذت بردن از تیپ محمدرضا پهلوی به عنوان یک فرد خوشتیپ بدون در نظر گرفتن افکار و کار‌های او! همه و همه نشان می‌دهد تصویر غیرواقعی از ایران گذشته برای برخی‌ها شکل گرفته است که بیش از آنکه درکی تاریخی داشته باشند، به نوعی درکی نوستالژیک دارند! یعنی تاریخ از اهمیتی برخوردار نیست بلکه حسی که مخاطب از نوستالژی ساخته، برای او دارای اهمیت است. اینجا سه مسئله به وضوح قابل فهم است.
1- بی‌تاریخ: این وضعیت بی‌تاریخ است. ایران اصلاً در یک کلیت تاریخی و تحولات بنیادی در ذهن افراد جای ندارد. این درک فاشیستی مثلاً چون در ذهنش از قاجار لذت نمی‌برد ممکن است بخش زیادی از دوره قاجار را حذف کند یا چون اسلام را نوعی خشونت می‌فهمد، به نوعی بخش عمده اسلام را هم حذف می‌کند! ما در لحظه فاشیستی، تاریخ نداریم و جامعه بی‌تاریخ، آینده هم ندارد! 
2- سیاست هم مهم نیست: درک افکار فاشیستی علیه سیاست است. آن‌ها هر نوع افکار سیاسی را بد یا مانع لذت می‌فهمند؛ سیاست یعنی مکانی بیرون از زندگی! چنین درکی بدیهی‌ترین اتفاقات را متوجه نمی‌شود، برای همین هیچ‌گاه مسئله سیاسی ندارد و دوست دارد زندگی به خودی خود به سمت مطلوب هدایت شود! این هم از فاهمه احوالات فاشیستی است که همه‌چیز را بیرون از سیاست و خیلی ساده دوست دارد متوجه شود!
3- تحولات جهانی هم بی‌معنا هستند: افکار فاشیستی هیچ‌گاه به جهان‌نگاه نمی‌کند. در تصورات خامی که برای خودش ساخته است، خیال می‌کند جهان به جلو خواهد رفت، حال آنکه هرگونه تحولات جهانی به شدت دارای اهمیت است. مثلاً شما در اوج جنگ تعرفه و در شرایطی که بسیاری سال‌های آینده را نظم‌ گذار از دوران تک‌قطبی به چندقطبی می‌دانند، طرفداران افکار فاشیستی سعی می‌کنند ثابت کنند فردی مثل مصطفی مهرآیین طرفدار اصلاح‌طلب‌هاست و فردی مثل توماج صالحی هم احتمالاً نفوذی است! چنین درک کوتاه و عقب‌افتاده‌ای از هستی و تحولات پرسرعت دنیا به شدت وحشتناک است.
این سه مسئله‌ای که اشاره شد، نشان می‌دهد ما درواقع در سطحی، با لحظه‌های فاشیستی در حال زندگی کردنیم، اما خطر اصلی این نکته است که بی‌توجه به لحظه فاشیستی اجازه دهیم چنین خطری در لایه‌های وسیع اجتماعی فربه‌تر شود و آینده ایران را با خطر روبه‌رو کند. قطعاً ایده‌های ایران فرهنگی و تلاش برای ورود تاریخ به زندگی راهگشا هستند اما در این لحظه نیازمند تصمیم‌های مهم‌تری هستیم و باید سعی کنیم این لحظه را خیلی ساده تصور نکنیم و بدانیم که آینده ایران با گسترش چنین توهماتی با مشکلات زیادی همراه خواهد بود و کل سیستم فرهنگی کشور برای عبور از این لحظه نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و تلاش چند برابر دارد.

لینک کوتاه:
https://www.payamefars.ir/Fa/News/944489/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

پیش دیابت هم خطرناک است!

مراقبت های پوستی

بعد از دیدن عوارض یائسگی به پزشک مراجعه کنیم؟

پیش‌ بینی بورس شنبه 20 اردیبهشت 1404

الاغ هم‌ قیمت پراید شد

20 هزار موتور فرسوده در تهران با موتور برقی جایگزین می‌شوند

واکنش فیروز کریمی به اظهارات دونالد ترامپ در مورد خلیج فارس: ما هم به جای آمریکا می‌گوییم سرزمین اولیه سرخ‌پوست‌ها!

عمامه روحانیت ایران همان دستار فردوسی است!

واکنش محسن تنابنده در واکنش به تصمیم احتمالی ترامپ در مورد خلیج فارس + عکس

امام جمعه اصفهان: بی‌حجابی و بی‌عفتی نشانه کم‌حیایی است/ اگر انسان از درون اهل حیا باشد، این ویژگی در پوشش و رفتار او نیز تجلی می‌یابد

«گماش»؛ پایان فیلمبرداری فیلم‌کوتاهی درباره‌ی گنج افسانه‌ای خلیج فارس

پزشکیان خیال مردم را بابت تغییر نام خلیج فارس راحت کرد

هشدار امام جمعه اصفهان درباره پیامدهای بی‌حجابی

خلیج فارس؛ هویت جاودانه ایرانیان در آینه تاریخ و فرهنگ

پتروشیمی بندرامام در نمایشگاه نفت 2 تفاهم‌نامه امضا کرد

واکنش محسن تنابنده به ماجرای نام «خلیج فارس»

دولت دوم ترامپ به دنبال تغییر بنیادین در سیاست خارجی آمریکاست

چشمم خونریزی داره!

نرخ بهره در کشورهای مختلف جهان در سال 2025 چقدر است؟

پیش بینی قیمت دلار 20 اردیبهشت 1404

خلیج فارس؛ آیینه‌ای از عظمت و شجاعت ملت ایران

ترامپ در اندازه‌ای نیست که نام خلیج فارس را تغییر دهد

خلیج فارس حقیقتی تاریخی است؛ دشمنان با تحریف نام آن به دنبال تفرقه‌اند

جزییات عرضه اولیه شرکت سرمایه‌گذاری مهر در فرابورس

خلیج فارس هویت ملت ایران است

ترامپ بر نام «خلیج فارس» اعتراف کرد

سفر به ایام قدیم سال 1356؛ سفر فرح دیبا با جت شخصی به شیراز برای برپایی جشن هنر

واکنش جالب فیروز کریمی به اقدام ترامپ برای تغییر نام خلیج فارس + فیلم

نماهنگ بچه‌های خلیج فارس + فیلم

حک شدن نام خلیج فارس در گذرنامه بنیانگذار امارات+ عکس

امام جمعه دیر: نام خلیج فارس تغییرناپذیر است

خلیج فارس نماد مقاومت و مایه افتخاراست

عمامه روحانیت ایران همان دستار فردوسی است | روحانیت کتک خورد و زندان رفت، اما این لباس اصیل ایرانی را حفظ کرد

توسعه انرژی‌های‌ تجدیدپذیر در صنعت پتروشیمی

حقایق تاریخی ایران با سیاست بازی قابل حذف و انکار نیست

انبوه سازان تکالیف خود را در باب مدرسه سازی انجام دهند/ ترک فعل را پیگیری می کنیم

خطرات ماساژ عضلات ناحیه گردن

350 میلیون متر مکعب ناترازی گاز در زمستان گذشته

نماینده مجلس: باید قواعد بازی مدیریت منابع آبی را اصلاح و به روز کنیم

امام جمعه شیراز: نام خلیج فارس تاریخی با قدمت 3 هزار ساله دارد

عرضه مجموعه حدیثی 18 جلدی «جوامع الکلام» اثر علامه سیدمیرزا محمد جزائری

اکثر خودروسازان داخلی حاشیه سود منفی دارند

تاکید بر معیشت مردم در اجلاسیه خبرگان رهبری؛ بسته استانی مسکن در همدان

امام جمعه رودان: خلیج‌فارس فرهنگ، تاریخ و هویت ملی ایرانیان است‌

خلیج فارس، تا ابد به همین نام باقی خواهد ماند

خلیج فارس تا ابد، فارس خواهد بود/ حماقت ترامپ ایرانیان را متحد می‌کند

ترامپ صدای حسن شماعی زاده را هم در آورد

برگزاری همایش بزرگداشت استاد «محمد بهمن‌بیگی» در یاسوج

«خلیج‌ فارس»؛ نامی که حتی در شناسنامه اجداد مقامات عرب ثبت شده

امام جمعه اردبیل: اظهارات ترامپ بر عنوان «خلیج فارس» صحه گذاشت