بزرگنمايي:

پیام فارس - به گزارش ایرنا در آن دوران استادالبشر «ابوجعفر محمدبن محمدبن حسن» ملقب به خواجه نصیرالدین طوسی با متقاعد کردن «هلاکوخان» به ساخت این بنا، مأمنی برای دانشمندان وحشت‌زده از حمله مغول ها ایجاد کرد که این مامن به مرکزیت مراغه بعدها یکی از دوره‌های باشکوه ایران در زمینه‌های علمی و هنری را رقم زد.
این عالم و متفکر نامی اولین جایگاه معظم و پایگاه استوار آموزش علم و حکمت را بعد از ائلغار مغول در شهر مراغه بنیاد نهاد و به جرات می‌توان گفت اولین کسی است که در سده هفتم در این سرزمین دانشگاه تأسیس کرد.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
خواجه نصیرالدین نخستین فردی است که در سده هفتم در این سرزمین دانشگاه تاسیس کرد
این دانشگاه بزرگ‌ترین مرکز علمی ایران آن دوران به شمار می‌رفت و اساتید معروف عصر در آن به تدریس اشتغال داشتند؛ کتابخانه عظیمی هم که خواجه در آنجا فراهم آورد، متجاوز از 400 هزار جلد کتاب داشت که بی‌تردید خدمت بزرگی به تمدن و فرهنگ ایران و جهان اسلام بوده و او را در ردیف نامدارانی چون فارابی، ابوریحان بیرونی و ابوعلی‌سینا قرار می‌دهد.
تا جایی که «رضا منصوری» استاد بازنشسته فیزیک دانشگاه صنعتی شریف که از ابتدای شکل‌گیری طرح رصدخانه ملی تا سال 1394 مسئول طراحی و اجرای این طرح بوده است، در مقاله‌ای در جدیدترین شماره فصلنامه علمی مطالعات دانشگاه با بیان روند تاریخی تاسیس رصدخانه ملی ایران، فراز و فرودهای تحقق این طرح ملی را بیان می‌کند و می‌گوید: رصدخانه عبدالرحمن صوفی در شیراز (قرن چهارم) و رصدخانه مراغه (نیمه دوم قرن هفتم) شهرت جهانی دارند و تاثیرشان در علم نجوم شاخص بوده است.
اما اکنون از آن همه شکوه و جلال تنها یک تپه تاریخی با بناهایی مختصر قابل مشاهده است و بر همین اساس تا زمان تبدیل این تپه به پایگاه ملی و انجام پژوهش‌های باستان‌شناسی، رمز و رازهایش هم نهفته خواهد بود.
به ویژه آنکه همچنان تخریب بخش‌هایی از این تپه باستانی که اکنون آن را با عنوان رصدخانه مراغه می‌شناسیم، هرازچندگاهی به بهانه‌های بهسازی تکرار می‌شود و بیم آن می‌رود که بخش‌های مهمی از بناهای آن دوران که زیر تلی از خاک قرار دارد و می‌تواند قفل رازهای رصدخانه مراغه را بگشاید، برای همیشه از بین برود.
یک مدرس معماری و گردشگری و کارشناس حفاظت آثار باستانی در مورد اهمیت ایجاد پایگاه ملی در این رصدخانه می‌گوید: صیانت از یکپارچگی، اصالت، تمامیت و ارزش‌ برجسته آثار فرهنگی - طبیعی مراغه نخستین نتیجه ایجاد پایگاه ملی در این کهن‌شهر به ویژه در رصدخانه است.
به گفته «بابک نیلوفری» این پایگاه ملی در صورت ایجاد در چهارچوب مدیریت یکپارچه و نظام‌مند و با بهره‌مندی از ظرفیت‌ها و توان علمی و تخصصی، ضمن ارتقای حفاظت از آثار، زمینه‌ ترویج و انتقال آنها به نسل‌های آینده را فراهم خواهد کرد و به بسیاری از رازهای رصدخانه مراغه پاسخ خواهد داد.
وی به تخریب بخش‌هایی از این اثر در نتیجه آنچه که ساماندهی خوانده می‌شود، اشاره کرد و اظهار کرد: قسمت بیشتری از آب انبار مجموعه تاریخی رصدخانه و نیز تعدادی از قبور تدفینی مربوط به اقلیت‌های دینی گوردخمه‌های موجود که در جبهه‌ی جنوبی رصد داغی قبل و بعد از انقلاب کشف شده ، در سال 1376 و با یک مسیرگشایی بدون مجوز و مغایر با تمام ضوابط ملی و بین‌المللی تخریب شد.
«نیلوفری» ادامه داد: در جریان بهسازی اخیر محوطه رصدخانه که از لحاظ قانونی به دلیل تعیین نشدن کامل عرصه و حریم، از ابتدا با آن مخالفت شده بود نیز وضعیت به همین منوال است و متاسفانه در مراحل بهسازی، ماشین‌آلات سبک و سنگین در محوطه آن تردد کردند؛ محوطه‌ای که دانشگاهیان جهان چشم حسرت برای اکتشاف و پژوهش و کشف ناگفته‌های مرموزوار آن دوخته‌اند.
اذعان به ظرفیت ایجاد پایگاه ملی در رصدخانه مراغه
وزیر میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی که 16 اردیبهشت سال قبل مصادف با روز ملی مراغه به این کهن‌شهر سفر کرده بود، اذعان کرد که «ظرفیت ایجاد پایگاه ملی در رصدخانه مراغه وجود دارد و این موضوع در روزهای آینده پیگیری خواهد شد».
«عزت‌الله ضرغامی» این را هم گفت که «رصدخانه مراغه جزو 100 پایگاه اصلی کشور نیست اما معتقدم وقتی مراغه در ردیف 10 شهر برتر تاریخی ایران قرار دارد، رصدخانه‌اش در سطحی است که می‌تواند جزو پایگاه‌های ما باشد و امیدواریم بتوانیم یک پایگاهی را در اینجا مستقر کنیم».
PausePlay% buffered00:0000:00UnmuteMuteSettingsCaptionsDisabledQualityundefinedSpeedNormalCaptionsGo back to previous menuQualityGo back to previous menuSpeedGo back to previous menu0.5×0.75×Normal1.25×1.5×1.75×2×4×PIPExit fullscreenEnter fullscreenDownload «علی علیزاده» نماینده مردم مراغه‌ و عجب‌شیر در مجلس شورای اسلامی نیز در حاشیه سفر وزیر میراث فرهنگی به مراغه گفته بود که «ایجاد پایگاه ملی رصدخانه مراغه را پیگیری خواهیم کرد و در سفر وزیر میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به شهرستان نیز با ایجاد پایگاه ملی رصدخانه به صورت شفاهی موافقت کردند» اما در ادامه آنچه که از منابع رسمی و غیررسمی به گوش رسید، این بود که «ظرفیت ایجاد پایگاه ملی در کشورمان پر شده است».
به گزارش ایرنا به نقل از کارشناسان تا زمانی که پایگاه ملی رصدخانه ایجاد و کاوش‌های باستان‌شناسی در این اثر فاخر انجام نشود، رمز و رازهای مربوط به رصدخانه‌ای با شهرت جهانی، بزرگترین مکتب علمی و هنری قرن هفتم و چند و چون نخستین دانشگاه ایجاد شده در این سرزمین سر به مهر خواهد بود.
رصدخانه مراغه به شماره 1675 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و نه تنها کامل‌ترین رصدخانه‌ای است که در زمان خود ایجاد شده، بلکه نخستین رصدخانه مجهز قبل از کشف دوربین به شمار می‌رود؛ به طوری که تا 300 سال بعد رصدخانه‌ای با آن امکانات در غرب به وجود نیامد.
به گواه تاریخ این مجموعه تا سال 703 هجری قمری یعنی تا زمان سلطان محمد خدابنده فعال بود اما پس از آن بر اثر عوامل متعدد همچون تغییر پایتخت و بی‌توجهی حکام رو به ویرانی رفت و در حال حاضر آثاری اندکی از بناهای متعلق به آن باقی مانده است.
استان‌ها آذربایجان شرقی 0 نفر علی رضا فولادی برچسب‌ها رضا منصوری ایرنا عزت الله ضرغامی مراغه رصدخانه بنای تاریخی خواجه نصیرالدین طوسی