پیام فارس - فرهیختگان /متن پیش رو در فرهیختگان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
سیدمهدی طالبی| دوست و پیرو کسانی که در 11 سپتامبر 2001 با ربودن هواپیما‌های مسافربری خود را به برج‌های تجارت جهانی و ساختمان پنتاگون کوبیدند، قرار است روز دوشنبه 10 نوامبر به‌وقت آمریکا در کاخ‌سفید با رئیس‌جمهور این کشور دیدار کند.
آن‌ها دیروز مأموریتی داشتند و امروز مأموریت دیگری یافته‌اند. وظیفه دیروز خلق جنایتی بود تا زمینه‌ساز حمله آمریکا به منطقه و اشغال افغانستان و عراق شود.
مسئولیت امروز گرچه در همان راستاست؛ اما تفاوت‌هایی دارد. دیگر تشت رسوایی همکاری و ارتباط شبکه جهانی القاعده با آمریکا از تمام بام‌ها افتاده و دیگر نیازی به زمینه‌سازی غیرمستقیم این گروه برای لشکرکشی‌های واشنگتن در منطقه نیست. در وضعیت کنونی این اقدام به شکل مستقیم و آشکار صورت می‌گیرد. خبر‌های جدید حکایت از آن دارند که قرار است ارتش آمریکا در فرودگاه المزه دمشق، در حومه جنوبی این شهر، مستقر شود.
همچنین در روز‌های اخیر و پیش از دومین سفر جولانی به آمریکا، شورای امنیت سازمان ملل، او و وزیرکشور تروریستش را از لیست تروریست‌ها خارج و تحریم‌ها علیه این دو را لغو کرد.
جولانی برای بار نخست، با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در عربستان دیدار کرد، دومین دیدار که بسیار کوتاه بود در حاشیه مجمع‌عمومی سازمان ملل صورت گرفت. سومین دیدار اما سفری دوجانبه است.
سه دیدار پی‌درپی جولانی با ترامپ درحالی‌که عمر حکومت وی به یک سال نرسیده، نشان‌دهنده سرعت بالای تحولات و اهمیت پروژه‌هایی است که وی در شرف اجرای آن‌هاست.
نکات
بازار ![]()
در خصوص تحرکات بین‌المللی جولانی نکاتی وجود دارند.
1- تمام جریان تقویت جولانی به مسائل امنیتی مربوط نیست. بخش مهمی از تحولات سوریه با میادین نفت و گاز، معادن و ارزش ترانزیتی این کشور مرتبط است. در نفت و گاز، ذخایر این کشور را باید به دودسته تقسیم کرد؛ ذخایر شرق و ذخایر دریای مدیترانه.
میادین انرژی شرق مدت‌هاست مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند. ذخایر کشف شده در این منطقه شامل 2.5 میلیارد بشکه نفت و 240 میلیارد مترمکعب گاز است. این میادین که موجودی کنونی سوریه‌اند، نسبت به حجم ذخایر تولید‌کنندگان بزرگ منطقه، بسیار اندک هستند. اما آنچه مهم است منابع کشف نشده به‌ویژه در دریای مدیترانه است.
هر قدرتی به شکلی درصدد چنگ‌انداختن بر این منابع است. ترکیه قصد دارد از فرصت حضور جولانی در دمشق بهره برده و در ترسیم خطوط دریایی و توافق‌های برداشت، سهم بیشتری کسب کند. برای منابع شرق، ترکیه از گروه تروریستی موسوم به ارتش ملی سوریه استفاده می‌کند که در شمال و شمال شرق این کشور مستقر است.
روس‌ها در ساحل مدیترانه پایگاه دارند و آمریکا در شرق در اتحاد با کرد‌ها جاگیر شده است. در جنوب که برخی ذخایر گاز در آنجا قرار دارند، آمریکا درصدد ایجاد پایگاه نظامی بوده و صهیونیست‌ها خزنده در حال گسترش اشغالگری خود برآمده‌اند.
2- نباید از یاد برد که جولانی و تیم همراهش جزئی از شبکه جهانی القاعده بوده و بخش مهمی از تیم این گروه در کنار او قرار دارند. چنین گروه‌هایی که در قالب تروریستی فعالیت کرده‌اند، به همراه مشتقاتی همانند داعش به‌صورت پروژه‌ای و با دریافت پول و تسلیحات، دست به اجرای سفارش کارفرمایان مختلف می‌زنند.
ازاین‌رو بخش مهمی از روابط پنهان و آشکار دولت‌های جهان با چنین گروه‌هایی مربوط به ارائه پروژه‌های مختلف به آن‌هاست. دو پروژه مهمی که جولانی دارد؛ دخالت در تحولات لبنان و عراق است.
3- دیدار جولانی با ترامپ تقریباً هم‌زمان با ساعات برگزاری انتخابات عراق است. تنها گروه‌هایی که در سال‌های اخیر تهدید سرزمینی علیه عراق و سراسر خاک آن ایجاد کرده‌اند، القاعده و داعش هستند. پس از سقوط صدام و نیرو گرفتن شیعیان، القاعده در عراق فعال‌تر شد تا با حمله به محلات، شهر‌ها و سیاست‌مداران شیعه و همچنین کرد‌ها، آن‌ها را تضعیف کند.
این درگیری‌ها ده‌ها هزار کشته و زخمی بر جای گذاشتند تا در نهایت کار به شورش سال 2013 استان الانبار کشید. این شورش یک سال بعد به برافراشته شدن ناگهانی پرچم داعش و حمله این گروه منجر شد و می‌رفت با سقوط بغداد، عراق بار دیگر وارد مرحله‌ای تاریک از تاریخ خود شود. حالا و در سومین نوبت پس از سقوط صدام، با روی کار آمدن جولانی، عراق در معرض تهدید قرار گرفته است. همانند مراحل قبل، مرز‌های دو کشور در خطر نفوذ عناصر تکفیری و تروریست قرار گرفته است.
پیش از سقوط اسد، 80 هزار تروریست در گروه موسوم به ارتش ملی سوریه و 20 الی 30 هزار نفر در هیئت تحریرالشام عضویت داشتند. این گروه‌ها در ادلب، حلب و حسکه مستقر بودند. اگر این گروه‌ها در زمان تسلط بر بخشی از شمال سوریه دارای 100 هزار شبه‌نظامی بودند، با تسلط بر بخش‌های بیشتری از خاک و جمعیت این کشور می‌توانند استعداد خود را افزایش دهند.
عضوگیری از جمعیت بخش‌های تازه تصرف شده، ورود عناصر خارجی بیشتر، ساماندهی فراریان از عراق و ظرفیت هسته‌های تکفیری موجود در اردوگاه‌های شرق سوریه که تحت کنترل و مراقبت کرد‌ها قرار دارند، حکایت از آن دارد که جولانی و دولت‌های همسو با آن قادرند استعداد 100 هزارنفری پیشین خود را به 200، 300 و یا حتی 400 هزار نفر برسانند. دولت اسد علی‌رغم تمام مشکلات اقتصادی و از دست رفتن حوزه‌های حکومتی 300 هزار نیرو زیر پرچم خود داشت.
اگر جولانی با پشتیبانی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای از سمت شرق سوریه وارد مناطق غربی عراق در استان الانبار و موصل شود، این بار حمله‌ای شدیدتر از داعش به عراق رخ خواهد داد. وضعیت پیش رو دو تفاوت اساسی با نوبت دوم و حمله داعش دارد؛ نخست آنکه جولانی جغرافیای بهتر و امکانات بیشتری نسبت به داعش در زمان حمله به عراق در اختیار دارد و دوم آنکه متحدانش آشکارا از او حمایت می‌کنند.
گرچه در حوادث منجر به حمله داعش، پشتیبانی‌های دولتی از این گروه صورت گرفتند، اما در هنگام حمله و یا چندی بعد از آن، بخش آشکار این حمایت‌ها متوقف شدند. در خصوص جولانی اما این مسئله وجود ندارد و متحدانش تمام‌قد پشت او خواهند ایستاد تا دست به جنایت بزند. در زمان حمله داعش پشتیبانان این گروه به دلیل شدت جنایت‌ها و همچنین تردید درباره لایه‌های مدیریتی آن، حمایت خود را از این گروه کتمان کردند. بااین‌حال در وضعیتی که رژیم صهیونیستی به رهبری نتانیاهو جنایت‌های بی‌سابقه‌ای در غزه و منطقه رقم زده، حساسیت‌ها نسبت به جنایت کمتر شده است. گرچه جولانی شرایط بهتری نسبت به داعش دارد؛ اما در طرف عراق نیز اوضاع به شکل سابق نیست.
در جریان تهاجم داعش، ارتش عراق فروپاشید و این گروه‌های مقاومت عراق بودند که توانستند پیشروی تروریست‌ها را متوقف کنند. تعداد نفرات این گروه‌ها به‌زحمت به 50 هزار نفر می‌رسید. امروز تعداد نفرات نیروی حشدالشعبی به 400 هزار نفر می‌رسد و علاوه‌برآن چند گروه مقاومتی بزرگ وجود دارند که خارج از حشدالشعبی فعالیت می‌کنند. همچنین ایران به‌عنوان حامی عراق و مقاومت این کشور هم‌زمان با تشدید اوضاع توسط دشمن، جدی‌تر عمل کرده و به اقداماتشان از مرکز پاسخ می‌دهد.
اجرای چندین نوبت حملات موشکی و پهپادی از مبدأ خاک ایران علیه پایگاه گروه‌های تروریستی، داعش، آمریکا و حمله به رژیم صهیونیستی طی 10 سال اخیر این رویکرد و توانمندی را نشان می‌دهد.