بزرگنمايي:

پیام فارس - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
لغو مراسم نکوداشت هادی خانیکی و حمله به شیخ حسین انصاریان به خاطر دیدار با سیدمحمد خاتمی همگی نشان از یک موضوع دارد؛ علی‌رغم گذشت نزدیک به دو دهه از رخدادهای بعد از انتخابات سال 1388 کینه ماجرا هنوز در بین جریانی زنده است
بازار
16 سال بعد از رخدادهای خرداد و تیر ماه سال 1388 و حوادث بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری در این سال هنوز کینه ماجرا برای طیفی از جریان راست که بعضا از جانب خود اصولگرایان نیز تندروها و افراطیون خوانده می‌شوند، تمام نشده است. در تمام طول سال‌های گذشته در بسیاری از برهه‌های حساس انتخاباتی یا بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی در مجلس مساله نوع نسبت و نسبیت با انتخابات سال 1388 میزانی از سبک و سنگین کردن افراد بود. حالا نیز لغو مراسم نکوداشت هادی خانیکی و حمله به شیخ حسین انصاریان به خاطر دیدار با سیدمحمد خاتمی همگی نشان از یک موضوع دارد؛ کینه 88 برای این جریان تمام نشده است. در هفته‌ای که گذشت خبری بر این اساس منتشر شد که علی‌رغم مجوز قانونی در گناباد برای برگزاری مراسم بزرگداشت هادی خانیکی به دلیل برگزاری تجمعی در این شهر که به 100 نفر هم نمی‌رسید مراسم لغو شده است. لغو مراسم بزرگداشت چهره‌ای همچون هادی خانیکی با مداخله گروه‌های فشار، تنها یک رخداد محلی یا فرهنگی نیست؛ بلکه نمادی است از تنشی حول محور افرادی که به نوعی با دولت اصلاحات یا این جریان در ارتباط بودند. نکته عجیب‌تر عقب‌نشینی ستاد برگزاری این همایش است. آن‌طور که پایگاه خبری رویداد24 گزارش داده است؛ عبدالله لطفی، دبیر اجرایی ستاد برگزاری همایش گفته است که «درخواست تجمع‌کنندگان، لغو مراسم بود و ما هم به دلیل مصالح و حفظ آبروی شهر و پرهیز از جدال‌های غیرضروری و وفاق‌شکن، مصلحت دیدیم این درخواست اجرا شود و برنامه به تعویق بیفتد.» او در پاسخ به این سوال که تجمع معترضان به برگزاری بزرگداشت، با حمایت چه کسانی شکل گرفته، می‌گوید: ظاهرا با نام تشکل خاصی نبوده. امام‌جمعه محترم گناباد که همیشه خواستار پرهیز از اختلاف و دوقطبی‌سازی هستند، از ستاد برگزاری مراسم بابت قبول درخواست تجمع‌کنندگان و لغو مراسم تشکر کردند. مشابه چنین رفتار تنگ‌نظرانه‌ای را می‌توان در هجوم رسانه‌ای افراط‌گرایان به خطیب و واعظ محبوب و مردمی، شیخ حسین انصاریان، به خاطر دیدار با رییس دولت اصلاحات هم شاهد بود. حجم این تعرض‌ها تا جایی بود که حجت‌الاسلام انصاریان، گلایه‌های تلخی بر زبان آورد و از این موضوع انتقاد کرد. انصاریان درخصوص این دیدار در توضیحاتی تاکید کرده است که «منع قانونی در کار نبوده زیرا اگر بود توسط آن کسی که به دیدار من آمد، رخ نمی‌داد. پس منع قانونی نداشته است.» او همچنین تاکید کرده است که «من آدم آزادی هستم و جزو ‌دار و دسته و حزبی نبودم و قبول هم ندارم. در منابر هم اعلام کردم که من فقط با حزب ابی‌عبدالله‌الحسین علیه‌السلام در دنیا و آخرت هستم.افرادی به دیدن من آمدند و من بنا به ادب اسلامی بازدید آنها رفتم. آقای سلطان حسین تابنده قطب سلسله گنابادی دیدن من آمد، من بازدید رفتم. این دلیل بر این نیست که تمام مواضع را قبول دارم، بلکه انتقاداتی داشتم و با چند نامه آنها را بیان کردم.»
یک دهه تمییز و تفکیک براساس رخدادهای تابستان 88
در سال‌های نخست دهه 90 مساله تمییز و تفکیک سیاسی براساس رخدادهای بعد از انتخابات سال 1388 بازار گرمی داشت. با تمام شدن دولت محمود احمدی‌نژاد و علی‌رغم موضع‌گیری بسیار تند طیف وسیعی از اصولگرایان علیه او اما کلیدواژه فتنه همواره در ادبیات سیاسی طیفی از اصولگرایان به خصوص جبهه پایداری بود. در زمان بررسی صلاحیت وزرای حسن روحانی در سال 1392 بخش مهمی از مباحث و درگیری‌ها در جلسات بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی به خط و ربط وزرای معرفی شده در آن مقطع زمانی اختصاص داشت. نام سیدمحمد خاتمی در همان سال‌ها به اندازه‌ای جزو خطوط قرمز بود که انتشار هر عکس یا روایت هر دیدار و گفتمانی برای اینکه پرونده وزیر پیشنهادی را در مجلس اصولگرای نهم ببندد، کافی بود. مرداد سال 1392 مشروح مذاکرات جلسات علنی بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی حسن روحانی مملو از روایت‌ها و اتهامات و دفاعیات مربوط به بازه زمانی بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1388بود. در حقیقت بخش مهمی از گفت و شنود‌ها در این جلسات بر چند محور متکی بود؛ « انتخابات 88، عملکرد دولت احمدی‌نژاد و پرونده هسته‌ای.» در آن سال سه وزیر پیشنهادی روحانی با توجه به آنچه مخالفان «همراهی با فتنه» می‌خواندند، رای اعتماد نگرفتند؛ محمدعلی نجفی، مسعود سلطانی‌فر، جعفر میلی‌منفرد و وزیران دیگری چون محمود حجتی، بیژن نامدارزنگنه و عباس آخوندی با همین اتهام با آرایی شکننده به وزارت رسیدند. همین اتهام یکی از دلایلی شد که رضا فرجی‌دانا که به سختی برای تصدی وزارت‌ علوم رای آورده بود هم چند ماه بعد به دلیل «منصوب کردن عناصر دارای سابقه مشخص در فتنه 88» استیضاح و برکنار شود. او جعفر میلی‌منفرد و جعفر توفیقی را کمی پس از آغاز وزارتش به ترتیب به عنوان مشاور عالی خود و سرپرست دانشگاه تهران منصوب کرد که با اعتراض گسترده نمایندگان منتقد دولت روبه‎رو شد. چهار سال بعد البته حساسیت‌ها به این ماجرا کمتر شد اما در سال 1396 هم زمانی که حسن روحانی در همان روزی که برای نخستین‌بار به عنوان رییس‌جمهور ایران در مجلس سوگند یاد کرده بود دوباره در بهارستان با همان سد و چالش قبلی رو‌به‌رو بود؛ استدلال و اسم رمز اصولگرایان مبنی بر «فتنه» البته از جانب تعداد کمتری از نمایندگان مجلس دهم.
ردصلاحیت علی لاریجانی با بهانه‌سازی از سال 1388
شنبه 27 آذر سال 1400 نامه‌ احمد جنتی دبیر وقت شورای نگهبان درباره دلایل عدم احراز صلاحیت علی لاریجانی در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم منتشر شد. در میان لیست موارد عجیبی که شورای نگهبان برای ردصلاحیت لاریجانی لیست کرده بود یک نکته توجه زیادی را به سمت خود جلب می‌کرد: «‌حمایت از افراد ردصلاحیت شده و دفاع از عملکرد آنها و به کارگیری برخی آنان در مناصب تحت امر خود و مواضع سیاسی و اظهارات در موضوعات و مقاطع مختلف از جمله فتنه سال 1388.» نامه‌نگاری بین علی لاریجانی و شورای نگهبان البته تا چند ماه بعد ادامه داشت و در‌نهایت لاریجانی با رد ادعاهای شورای نگهبان در پاسخ خود نوشت: «یک کلام بگویید بنا داشتیم شما را حذف کنیم... مساله بین من و شما بماند برای یوم‌تبلی‌السرائر! علی لاریجانی در انتخابات دور بعدی نیز رد صلاحیت شد اما ایفای نقش او در جایگاه مشاور رهبری و بازیگری در بحران منطقه‌ای و ماجراهای سوریه و لبنان در سال گذشته نشان داد که مساله رخدادهای سال 88 تنها برای بخشی از ساختارهای نظام تمام نشده است.»
پاسکاری مسوولیت رخدادهای سال 1388
با این وجود سیر طبیعی روند حوادث در سال‌های بعد برای بخش زیادی از جریان‌های سیاسی ماجراهای بعد از انتخابات سال 1388 را کمرنگ کرد، به خصوص که برخی معتقد بودند طرف دیگر آن غائله یعنی محمود احمدی‌نژاد در بروز تنش‌ها نقش داشت. کار حتی به جایی رسید که چهره‌های نو رسانه‌های اصولگرا در ماه‌های اخیر در بازخوانی حوادث بعد از سال 1388 برای نخستین‌بار برای چهره‌های غیراصلاح‌طلب نیز سهم قصور تعیین کردند. همین چند ماه گذشته بود که علی لاریجانی در گفت‌وگویی با خبرگزاری خبرآنلاین درباره «برنامه و ایده سخنرانی میرحسین موسوی در صداوسیما در تابستان سال 1388» روایت کرد که در آن مقطع زمانی قرار بوده تا میرحسین موسوی در صداوسیما حاضر شده و صحبت کند تا تنش‌های بعد از ایام انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1388 مدیریت شود، اما این مساله با مخالفت دبیرخانه وقت شورای عالی امنیت ملی-‌سعید جلیلی- رو به‌رو شده است. رجانیوز-‌رسانه‌ای که تا پایان دولت سیزدهم به جبهه پایداری منسوب بود و حالا زیرنظر داماد رییس دولت سیزدهم مدیریت می‌شود‌- از ابتدای امر با رد ادعای علی لاریجانی نقش سعید جلیلی در این ماجرا را انکار کرد. چند روز بعد رجانیوز در مطلب دیگری مدعی شد که میرحسین موسوی به این برنامه تلویزیونی رضایت داده بود، اما درز خبر این توافق با ادبیاتی تند توسط روزنامه کیهان باعث شد که میرحسین از این تصمیم منصرف شود. رجانیوز در عمل نقش تنش‌زایی در این ماجرا را از گردن سعید جلیلی برداشت و عجیب اینکه بر گردن کیهان انداخت. کیهان در تمامی دو دهه گذشته راست‌ترین رسانه اصولگرایان شناخته می‌شد و تمامی مدت صدای خالص جبهه انقلاب و نیرو‌های آن بود. حالا، اما برادر کوچک‌تر رسانه‌ای کیهان در بازخوانی رخداد‌های سال 1388 انگشت اتهام را به سمت کیهان می‌گیرد.
اصرار برای کینه ورزی؛ ایدئولوژی یا راهبرد؟
به نظر می‌رسد طیفی از نیروهای اصولگرا و بخشی از جریانی که از جانب خود اصولگرایان نیز سوپرانقلابی یا حتی تندروها شناخته می‌شوند اصرار دارند تا با ادامه فایل و باز نگه داشتن پرونده انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1388 بتوانند از این موضوع اهرمی برای حذف و اضافه و برخورد با افراد در دست داشته باشند. این جریان طی نزدیک به دو دهه گذشته موضع‌گیری‌های مختلفی حتی جلوتر از موضع‌گیری‌های کلی حاکمیت در موضوعات سیاست داخلی و خارجی داشتند و حتی اخیرا با ادبیاتی طلبکارانه خود را حلقه سخت نظام می‌خوانند برای نظام خط و نشان می‌کشند. به نظر می‌رسد آنچه هنوز ذیل عنوان عمومی ارتباط دادن افراد به رخدادهای تابستان 1388 یا حتی دولت اصلاحات برای این طیف تعریف می‌شود نه از سر باورهای سیاسی که نوعی راهبرد برای حذف و منزوی کردن طیف مقابل و ایجاد نوعی از فضای انحصارطلبی باشد. این رویکرد البته چندان کارایی ندارد، چرا‌که از سال 1388 بسیاری از معادلات سیاسی تغییر کرده و در نوع خود بروز و ظهور چند جنبش اعتراضی دیگر فضای جدیدی را در کنش و واکنش‌های سیاسی ایجاد کرده است. چنگ انداختن به تاریخی که تاریخ مصرف آن گذشته شاید بتواند تنش‌زا باشد اما اثرگذار، بعید است.