بزرگنمايي:

پیام فارس - این شماره برای منی که ادبیات خوانده‌ام، بوی اصالت می‌دهدودراین بی‌مرزی زبان وادبیات گفتار حس ناسیونالیستی‌ام را بالا آورده است و سر انتخاب این موضوع روی ابرها سیر می‌کردم اما بعضی درد‌ها توی زبان فارسی امروز درمان ندارد و ما را هم دچار کرده است و دارد می‌بردش به پرتگاه نابودی. مثلا استفاده از واژه های انگلیسی و بی‌توجهی به گویش و لهجه‌ها.
همین چند روز پیش هم رهبر انقلاب در بازدید از نمایشگاه کتاب یک تذکر بزرگ دادند. کتاب را شارژ می‌کنیم اشتباه است!
مدرسه بدون لهجه
احساس تعلق به جایی و چیزی حس عجیبی است و شما همین حس را توی زبان می‌بینید. انگار به یک جغرافیا وصل هستید، هرچند کوچک به اندازه شهری که اولین بار در آن گریه کردید. چشم که باز کرده‌ای یا ترکی حرف زده‌ای یا با لهجه ناز بوشهری جملات را کنار هم گذاشته‌ای و کنار رود کارون عربی صحبت کرده‌ای اما توی مدرسه قاعده فرق می‌کند. همه فارسی می‌خوانند و انگار می‌پری در جهانی که دیگر خبری از زادگاهت نیست و درس زبان فارسی که 12 سال مدام تو را از زبان و گویشت دور می‌کند و باز هم غفلت مسئولان دلیل دارد.اولین دلیلی که می‌شود آورد، تمرکز بر زبان رسمی کشور است. مدارس به عنوان محیطی برای آموزش زبان رسمی و استاندارد معمولا تمرکزشان روی زبان فارسی است. این باعث می‌شود گویش و لهجه به دسته‌ زبان‌های محلی تعلق گیرد و در برنامه‌های آموزشی کمتر جایی داشته باشد. دومین دلیل محدودیت‌های زمانی برنامه‌های آموزشی مدارس است که معمولا باعث می‌شود نتوانند به تمامی جنبه‌های زبان‌شناسی پرداخته و همه‌ گویش‌ها را آموزش دهند. تمرکز بر مهارت‌های دیگر، سومین علت دوری مدارس از زبان و فرهنگ آن است. مدارس به طور عمده بر توانایی‌های خواندن، نوشتن، شنیداری و گفتاری تمرکز دارند. به عبارت دیگر، تمرکز بر مهارت‌های زبانی استاندارد، می‌تواند از توجه به گویش‌ها، مدرسه را دور کند.
نگرش فرهنگی چهارمین علت است. گویش‌ها و لهجه‌ها به عنوان زبان‌های محلی و غیررسمی در‌نظر گرفته می‌شو‌د و ممکن است توجه کمتری به آنها شود و خلاصه دلیل اصلی دوری مدرسه از فرهنگ زبانی هر جغرافیا اینها بود که نام بردیم.
زبان بین‌المللی را دریاب
هیچ‌وقت توی مخم نمی‌رفت که زبان انگلیسی راجدی بگیرم.همیشه می‌گفتم زبان ما کامل‌تر است و آنها باید فارسی یاد بگیرند نه ما انگلیسی. ولی همه اطرافیانم سفت وسخت ازبچگی دنبال یادگرفتن زبان و دیدن وحفظ کردن کلمات وگرامر بودند. یادم نمی‌رود توی مدرسه زنگ یادگیری زبان انگلیسی راکه بیشتر کردند ومعلم ازبیرون می‌آوردند، می‌پیچاندم ومی‌رفتم توی یکی ازاتاق‌های مخروبه مدرسه یک زنگ را قایم می‌شدم و به در و دیوار نگاه می‌کردم تا بگذرد یا به زور اجازه می‌گرفتم برای کارهای فرهنگی مدرسه از کلاس بیرون بزنم.نه که راضی باشم، الان که به دردم می‌خوردوبلدش نیستم، کلی باخت داده‌ام اما این اجباری بودن، آن هم صرفا زبان انگلیسی،به‌نظرم همیشه اشتباه بود.بحث ایجاد تنوع درآموزش زبان‌های خارجه،سابقه‌ای طولانی دارداماکمتر مدرسه‌ای سراغ این موضوع رفته یا کمتر شاهد ارائه این اختیاربه دانش‌آموزان هستیم تا زبان خارجه خودراانتخاب کنند،علت اصلی این موضوع هم کمبود معلم متخصص است.25تیر1402فاطمه رمضانی؛دبیر کمیسیون برنامه درسی و تربیتی شورای عالی آموزش و پرورش درباره آموزش هفت زبان خارجه دیگر درکنارزبان انگلیسی درمدارس گفت:دانش‌آموزان باید یک زبان خارجه را دردوران تحصیل دردوره متوسطه‌اول‌ودوم بخوانندامااین زبان الزاماانگلیسی نیست‌وآنهامی‌توانندازبین زبان‌های انگلیسی،فرانسوی، آلمانی، ایتالیایی، روسی،عربی،چینی واسپانیایی دست به انتخاب بزنند. اما زبان عربی چون زبان قرآن هم هست، اجباری است.
سلطان چاقوی ایران
انگار حتما باید برویم آن سر دنیا که دل‌مان برای صنایع‌دستی شهرهای خودمان لک بزند. از فرش دستباف تبریز و کاشان تا حصیر و ترمه و ظرف مسی و چاقوی زنجان. هر کدام یک هویت دارد. همان رنگ و بوی اصالت که اول حرفش را زدم. همان که باعث می‌شود باد به غبغب بیندازی و بگویی اهل کجایی. تازه گاهی شما را سلطان مس و چاقو و ترمه کشور هم می‌دانند و طبیعی است دل‌تان بخواهد با صنایع‌دستی‌تان شناخته شوید اما باز هم مدرسه وقتی برای آموزش کارگاهی صنایع هر شهر نمی‌گذارد و تمام تمرکزش را گذاشته روی آموزش همان دروس مقرری. حتی روپوش و پوشش مدرسه‌ها هم همه جای کشور یکی است در حالی که می‌شود همچنان لباس یک فرهنگ را که با خود تا الان آورده‌اند، حداقل در مدارس حفظ کرد. رفتن به سمت بومی‌سازی جایش خیلی خالی است. این ‌که دانش‌آموز بتواند در مدرسه ساخت صنایع شهرش را یاد بگیرد و در شهرش بماند و درآمد کسب کند، نکته مهمی است اما او در جزء به جزء فرهنگ شهرش دارد از همه چیز دور می‌شود.
تا تهران
راه دور برویم. مثلا تا تهرانی که این روزها دارد ازجمعیت منفجر می‌شود و ساعات پیک رفت وآمد، نه توی خیابان ونه توی مترو و بی آر تی یک جای خالی پیدا نمی‌کنی.به قول راننده تاکسی‌ها، تهران فقط عید‌ها خوب است که همه برمی‌گردند شهرشان. مدرسه، نهاد‌های فرهنگی، وزارت ارشاد در قاعده تهرانیزه شدن درس و مدرسه و فرهنگ زیادی تاثیر گذارند. ازتولیدات تصویری و فیلم و سریال بگیر که تازه دارد نبض پرداختش به فرهنگ و شهرهای دیگر می‌زند تا زیستی که در مدرسه جاری است با چاشنی فضای مجازی. قضیه جوری وخیم شده است که نوجوان بیش ازاین‌که دوست داشته باشد به جغرافیای تولدش بنازد دوست دارد زودتر کنکور بدهد و شده دانشگاه آزاد باشد ولی تهرانی بشود. دلایل این اتفاق رادرهمان بخش اول مرور کرده‌ایم و حالا تاثیر فضای مجازی را هم باید به آن اضافه کنیم. درحال حاضر پایتخت نشین و تهرانی بودن شده است یک امتیاز مثبت و سر و دست می‌شکنند پشت اسم این شهر هویت‌شان را رها کنند.همه شده‌ایم یک‌شکل. انگار هیچ جای ایران تفاوت عجیب و توی چشمی ندارد و شابلون گذاشته‌اند وآدم و زبان و لباس را از روی هم از مارک‌های معروف وکار ترک کپی گرفته‌اند. ما درخطریم. خطر تهرانی شدن حتی در شهرهای خودمان.
خود واقعی شهرستانی‌ام
احتمالا زیاد شنیده‌اید طرف بگوید: نه، من که ترک نیستم، پدر پدر پدربزرگم ترک بوده. ما در مواجهه با خود شهرستانی واقعی‌مان خجالت‌مان می‌آید گرچه فرهنگ‌مان هرچه جلو می‌رویم بیشتر پذیرش غیرتهرانی بودن را ندارد. از مسأله رفاقت با تهرانی جماعت بگیر تا ازدواج و...هنوز الگوی تمسخر فرهنگ و آداب و رسوم و زبان شهرهای مختلف روی اخلاقیات‌مان نصب است و عادت زشت‌مان را ترک نکرده‌ایم. همه چیزبه خودمان برمی‌گردد.اول به پذیرش محل زندگی و زبان‌مان و دوم به قبول کردن فرهنگ‌های مختلف در جامعه. جوک درست کردن و برچسب چسباندن قوم و قبیله‌ای خیلی وقت است در فرهنگ جامعه ما باب است و هنوزهم با این همه ارتقا در ابعاد مختلف فرهنگی و اجتماعی ترک نشده است و هنوز دارد خیلی‌ها را می‌رنجاند.
بیایید همدیگر را جاج نکنیم!
یکی از عجیب‌ترین مواجهه‌هایم در بی‌مرزی زبان نوجوان نسل جدید این کلمه بودکه راحت می‌شد به جای جاج از قضاوت استفاده کرد و باعث شد دهانم باز بماند. نوجوان نسل زدی به بی‌مرزی معروف است. در روابط، در جغرافیا و در زبان اما فکر می‌کردم این بی‌مرزی صرفا خلاصه شود درجاست فرند ولانگ دیستنس وازاین اصطلاحات بین‌المللی. اما داستان آنجا تلخ می‌شود که متوجه ضربه‌های مهلک به زبان نمی‌شویم. فرهنگستان زبان و ادب فارسی را که کنار بگذاریم این چند وقت آقای جلوداریان کم برای حفظ زبان فارسی و استفاده نکردن از لغات انگلیسی زحمت نکشیده است.