بزرگنمايي:

پیام فارس - به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، دهم اردیبهشت ماه هر سال به مناسبت روز ملی خلیج فارس نامگذاری شده است. در همین راستا، پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی نشستی با چند رسانه محدود برگزار کرد.
دکتر مرتضی توکلی رئیس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی در این نشست گفت: ما کشور دریایی هستیم که با اقیانوس هند ارتباط داریم و همین باعث می شود که رابطه تمدنی قوی با کشور‌های حاشیه اقیانوس هند تقوین شود.
وی با بیان اینکه چهار مرکز چابهار، نوشهر، بوشهر و بندر عباس، حوزه انحصاری پژوهشگاه است که رقیبی از این بابت نداریم، افزود: در ایام نوروز، کاوشگر خلیج فارس موفق شد در اقیانوس هند و دریای عمان در عمق 2500 تا 3000 متر نقشه برداری را برای اولین بار در کشور انجام دهند.
به گفته توکلی، این نوع نقشه برداری در این عمق کار بسیار نادری بوده که در انحصار چند کشور است. این مسئله اهمیت زیادی برای ما دارد زیرا با اقدامات پژوهشی می توانیم به سمت ناشناخته ها به خصوص تنوع زیستی، معادن و ذخایر زیر آبی برویم.
رئیس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی با بیان اینکه 70 درصد سطح کره زمین را آب فرا گرفته و صورتی که نتوانیم در این عرصه به مطالعه و اکتشاف و کاوش بپردازیم دستمان از این 70 درصد منابع دریایی کوتاه است، عنوان کرد: در حوزه خلیج فارس که منابع نفتی و گازی است که 90 سال بهره برداری می‌کنیم، اما حوزه‌های جدید که مثلا چین تا عمق دوازده هزار را مورد مطالعه قرار می‌دهند و از ذخایرش استفاده می‌کنند، دست شان را باز گذاشته تا بتوانند در آینده از منابعی که در این حوزه وجود دارد به خصوص در فلزات ارزشمند و سایر منابع معدنی که ذی‌قیمت هستند استفاده بیشتری ببرند. 
وی در تشریح برنامه‌های 10 اردیبهشت و روز خلیج فارس گفت: پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی به مناسبت روز ملی خلیج فارس برنامه‌های خاصی دارد، برگزاری کارگاه‌ها و فعالیت‌های پژوهشی مرتبط با تغییرات اقلیمی و اقیانوس نگاری خلیج فارس در چند هزار سال گذشته، ارزیابی میزان کربن در کل آب‌های خلیج فارس، آلایندگی‌های نوظهور در حوزه میکرو پلاستیک‌ها که برای محیط زیست دریای خلیج فارس ضرر دارد و بررسی اثر النینو روی سفید شدن مرجان هاست که معضلی جهانی از جمله این برنامه هاست.
42 پارامتر در اطلس اقیانوس شناسی
وی با اشاره به اطلس اقیانوس شناسی خلیج فارس و دریای عمان گفت: این اطلس قبلا تهیه شده و در آن حدود 160 نقشه در 88 صفحه تهیه شده است. در این اطلس فاکتور‌های مختلفی در فاکتور فیزیکی مثل دما، شوری، چگالی، کدورت و اکسیژن محلول، کلروفیل و سرعت صوت، عمیق شفافیت، مصرف اکسیژن ظاهری، و در حوزه شیمیایی مواد مغذی محلول در آب شامل نیترات‌ها، فسفات، سیلیکات، ذرات معلق در آب، نیتروژن و ... و در حوزه زیستی هم فیتوپلانکتون‌ها و داینوفلاژ‌ها در حوزه کفزیان ساکن این خلیج فارس مورد مطالعه قرار گرفته اند.
وی افزود: در این اطلس بیش از 42 پارامتر اقیانوس شناسی در حوزه خلیج فارس به معرض نمایش قرار می‌دهد که هیچ کشور انجام نداده است. یک سفر تابستانی و یک سفر زمستانی داشتیم که 76 ایستگاه را در سفر زمستانی و 67 ایستگاه در طول سفر دریایی تابستانه بررسی کردیم که با کاوشگر و از دهانه رود اروند تا کنار چابهار انجام شد. 
وی با اشاره به اینکه این گزارش مورد استفاده محققان و حوزه سیاستگذاری و دانشگاه‌ها قرار بگیرد گفت: ارزش و اهمیت این گزارش از این نظر است که قبلا داده‌های خلیج فارس توسط کویت جمع آوری می‌شد که به سختی در اختیار ما قرار می گرفت.
وی گفت: در اطلس انجام شده با توجه به سورس داده‌ها در کشور خودمان است قدرت مانور و تصمیم گیری راهبردی مان را افزایش داده، اما قبل از این پروژه در کویت انجام می‌شده است و دیتا‌ها را در اختیار ما قرار نمی‌دادند. 
وی در پاسخ به اینکه این اطلس به استناد کشور‌های منطقه هم رسیده است گفت: کشور‌ها از وجود اطلس مطلع نبودند و مدت زمان زیادی از انتشار این اطلس نگذشته است.
وی گفت: پارامتر‌های این اطلس برای مطالعات علمی و در حوزه سیاست‌گذاری مورد استفاده قرار می گیرد. هدف ما استفاده از مشارکت مردمی بود به خصوص اینکه از ظرفیت بسیج در کاشت درخت‌ها و پرورش و نگهداری شان استفاده کنیم. در حوزه کشت مانگرو‌ها متولی خاصی نداریم و سازمان جنگل‌ها و مراتع و حفاظت محیط زیست مدنظرشان است و سازمان حفاظت محیط زیست پروتکل‌هایی دارد که برای این اقدامات محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند، اما بسیاری از مکاتبات اداری که در این حوزه انجام می‌شود و کسی به روی خودش نمی‌آورد این اتفاق خوشایندی می‌تواند باشد.
وی درباره مکران گفت: مکران که نام اصلی آن مکوران است، جمعیت آنچنانی ندارد و جز چند شهری است که به تازگی توسعه پیدا می‌کنند و سواحل بکر و بی نظیری دارد. هیچ کجای دنیا وجود ندارد یک منطقه ساحلی به این اندازه ظرفیت اما پس کرانه فقیری داشته باشد.
توکلی گفت: در این منطقه، بیشترین ظرفیت مشارکت مردمی و جهش تولید را دارد. مضافا اقتصاد دریا یکی از ناشناخته‌ترین بخش هاست که بیشترین سنخیت را با این شعار دارد. در حوزه اقتصاد بازار مصرف جمعیت 85 میلیون نفری است، یا در حوزه تولید باغات و شیلات و رودخانه‌ای ظرفیت محدود است، اما انچه ظرفیت جهش تولید را دارد حوزه دریایی است.
وی با اشاره به اینکه پژوهشگاه نهاد تحقیقاتی است، اما در مورد سیاست‌های توسعه اقتصادی که رهبری سال گذشته اعلام کردند چه کار‌هایی انجام داده اند یا مشاوره‌هایی به دستگاه‌های اجرایی داده شده است، گفت: با توجه به رسالتی که در حوزه پژوهشی و تحقیقاتی داریم اولین گام مان این بوده که ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های اساسی را برای تصمیم گیری فراهم کنیم.
مرکز ملی فراداده دریایی راه اندازی می شود
وی افزود: به عنوان مثال، شورای عالی صنایع دریایی به ریاست رئیس جمهور این ظرفیت را برای ما قائل شدند که مرکز ملی فراداده‌های دریایی را داشته باشیم. مجوز اعطا شده و برای بودجه در حال پیگیری هستیم. سازمان‌های مختلف مشارکت خوبی داشتند و انتظار داریم بیشتر شود، داده هایشان را در اختیار قرار دهند تا بتوانیم در تصمیم گیری‌ها موثر باشد. 
وی ادامه داد: مسئله بعدی مطالعات مربوط به قطب جنوب بوده که ارتباط خوبی با نیروی دریایی داریم و موضوع را جلو می‌بریم تا بتوانیم به اهدافی که مدنظرمان است برسیم.
رئیس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی گفت: در مورد سونامی که مربوط به مدیریت بحران است ارتباطات خوبی با مرکز سونامی جنوب شرق آسیا که در اندونزی داریم. با نهاد‌های امنیتی مانند نیروی دریایی ارتش و نیروی دریای سپاه فعالیت‌هایی داشتیم به خصوص درباره دیتا‌هایی که برای رفع نیاز‌های راهبردی کشور کمک می‌کند. در زمینه‌های آر او وی و زیردریایی با د انشگاه صنعتی اصفهان مشارکت داشتیم.
اولین مرکز رشد حوزه تخصصی دریایی راه اندازی می شود
توکلی از اخذ مجوز اولین مرکز رشد حوزه اقیانوسی تخصصی دریایی خبر داد و گفت: این مجوز را وزارت علوم به ما داده و در نوشهر ایجاد خواهد شد. در زمینه‌های مختلف سعی کردیم به نوعی با توجه به توانایی پژوهشی که داریم سهم داشته باشیم. در سند ابلاغی مقام معظم رهبری که در حوزه تولید و توسعه دریا محور مطرح شده به صورت ترویجی و راهبردی در حوزه علمی و پژوهشی گام‌هایی را برداشته ایم که امیدواریم در این زمینه فعالیت‌های بیشتری داشته باشیم.
انتهای پیام/