پیام فارس - کودک و نوجوان به همراه والدینشان برای تهیه ملزومات سال تحصیل در بازار‌ها خرید می‌کنند، کار و کاسبی در بازار نیز رونق گرفته و از کیف و کفش گرفته تا مداد و قلم همه خریدار دارند.
مسئولان نیز برای آغاز باشکوه این ماه اقداماتی داشته اند از اداره آموزش و پرورش گرفته تا پایانه‌های حمل و نقل عمومی.
شهرداری، اما در حوزه‌های مختلف فعالیت‌هایی برای ایجاد نظم و آسودگی برای شهروندان داشته است.
فعالیت‌های عمرانی که در امر عبور و مرور ایجاد اختلال می‌کنند تا قبل از شروع ماه مهر به پایان می‌رسند این گفته محی الدینی شهردار یزد است.
به گفته محی الدینی تعدادی هم کارت رایگان استفاده از حمل و نقل عمومی برای دانش‌آموزان صادر می‌شود.

همچنین با هدف بهبود بصری فضای آموزشی در سطح شهر و توسعه شادابی در شروع سال تحصیلی، بهسازی، رنگ آمیزی و زیباسازی دیوار مدارس برخی از مدارس (بهادری، مطهری، رسولیان، فجر، فقیه خراسانی و...) درسطح مناطق پنج گانه شهرداری درحال انجام است.
اما در سوی دیگر حمید رضا رحیمدل، معاون خدمات شهری شهرداری یزد نیز گفت: در طرح گل مهر گلدان گل به تمام دبستان‌های سطح شهر یزد اهدا می‌شود.
او افزود: مدیریت شهری به مناسبت بازگشایی مدارس اقدامات دیگری همچون شستشوی مدارس، رنگ آمیزی دیوار مدارس، خط کشی معابر پیاده اطراف مدارس و لکه گیری آسفالت اطراف مدارس، جمع آوری خاک و نخاله در قالب ستاد مهر انجام داده است.
به گفته رحیمدل: تا کنون 33 مدرسه در سطح منطقه 1، 39 مدرسه در سطح منطقه 2، 53 مدرسه در سطح منطقه 3، 19 مدرسه در سطح منطقه 4 و 24 مدرسه در
سطح منطقه بافت تاریخی شهرداری یزد اعلام نیاز نمودند که اقدامات فوق برای آن‌ها انجام شده است.
این مسئول در خصوص اهدا گلدان در طرح گل مهر گفت: 200 مدرسه ابتدایی در سطح مناطق شهر یزد شناسایی شده است که گلدان گل به مدارس اهدا می‌شود.
اداره کل تعزیرات حکومتی استان یزد نیز برای آسایش خاطر خانواده‌هایی که برای خرید به بازار می‌روند و برای جلوگیری از هر گونه تخلف و گران فروشی اقداماتی دارد.
در این باره سیدمحمد مهدی مهاجریان مقدم، مدیر کل تعزیرات حکومتی استان یزد می‌گوید: طرح نظارتی ویژه بازگشایی مدارس از ابتدای شهریور آغاز و تا نیمه مهر امسال ادامه دارد.
او می‌افزاید: در این طرح بازرسانی از دستگاه‌های متولی و نظارتی از جمله سازمان صمت، بسیج اصناف، اتاق اصناف، و اتحادیه مربوطه باهم همکاری لازم را برای جلوگیری از هر گونه تخلف را دارند.
مهاجریان مقدم ادامه می‌دهد: در صورت مشاهده تخلف‌هایی همچون گرانفروشی، نداشتن نرخنامه صنفی، صادر نکردن فاکتور و دیگر تخلفات صنفی، خارج از نوبت رسیدگی و متخلفان بدون هیچ گونه اغماض و مماشاتی بر اساس مصوبه سران قوا علاوه بر اشد مجازات مثل تعطیلی واحد صنفی و نصب پارچه بعنوان متخلف، به چند برابر برابر شدن جریمه، محکوم می‌شوند.
از فعالیت مسئولان و تکاپوی آنان برای شروع سال تحصیلی جدید گفتیم، اما والدین برای ورود فرزندشان به اولین مرحله دبستان چه اقدامات و برنامه‌هایی باید داشته باشند و چه مهارت‌هایی به فرزندشان آموزش دهند.
حسینی تبار، رئیس اداره سلامت و تندرستی اداره کل آموزش و پرورش استان یزد می‌گوید: با آغاز سال تحصیلی جدید دانش آموزان مورد غربالگری قرار می‌گیرند که بر اساس آمار عده زیادی از آنان به شپش سر مبتلا هستند.
او می‌گوید: متاسفانه این باور غلط وجود دارد که مدرسه کانون سرایت شپش است در حالی که این باور اشتباهی است و بچه‌ها با رفت و آمد به مکان‌های بسیاری همچون کلاس‌های ورزشی، استخرها، کلاس‌های آموزشی و ... ممکن است به این معضل دچار شوند پس باید والدین برای بررسی ابتلای فرزندان خود به شپش و درمان آن در صورت نیاز، به مراکز بهداشت مراجعه کنند.
همه ما می‌دانیم کودکان ما برای ورود به یک مکان جدید به منظور رشد بهتر و سریع‌تر او و برقراری بهتر ارتباط با مسائل آموزشی نیاز به آمادگی و مهارت‌هایی دارد. والدین چگونه فرزندان خود را برای ورود به دبستان آماده می‌کنند و چه مهارت‌هایی را به آنان آموزش می‌دهند؟
برای شناخت این مهارت‌ها با زهرا حیدری، آموزگار پایه اول ابتدایی به گفتگو نشستیم.
به گفته حیدری: هر کودک برای ورود به دبستان نیاز به مهارت‌های آموزشی و مهارت‌های فردی و شناختی دارد.
این آموزگار می‌گوید: اگر محصل کلاس اول ابتدایی دوره پیش دبستانی را پشت سر گذاشته باشد این مهارت‌ها را به دست آورده است اما برای شناخت بیشتر خانواده‌ها به بیان آن‌ها می‌پردازیم.
حیدری ادامه می‌دهد: هماهنگی چشم و دست می‌تواند مثال خوبی برای مهارت‌های آموزشی باشد، برای اینکه دانش آموز مطلبی را از روی تخته بنویسد و مدام سرش را بالا و پایین می‌کند داشتن سرعت عمل بین چشم و دستانش و جا نماندن از مطلب مهارت مهمی است.
او ادامه می‌دهد: برای تقویت این مهارت‌ها بازی‌هایی وجود دارد، برای هماهنگی چشم و دست بازی نشانه گیری مهم است مثلا توپی را در سبد بیندازد که در این بازی کودک هم از دست استفاده می‌کند هم از چشم.

حیدری می‌گوید: برای افزایش سرعت عمل می‌توان برای کودک وقت گرفت تا مسیر مشخصی را برود وبرگردد، در مرحله بعدی از او بخواهید مثلا لیوان آبی را به دست پدر بدهد بدون اینکه قطره‌ای آب بروی زمین بریزد در این بازی علاوه بر افزایش سرعت، دقت و تمرکزش نیز افزایش می‌یابد.
این آموزگار با تجربه بیان می‌کند: داشتن دقت و حافظه دیداری و دقت و حافظه شنیداری نیز از مهارت‌های مهم دیگر است که باید به او آموزش داد.
او می‌گوید: برای بالا بردن دقت و حافظه دیداری می‌توان با کمک کاربرگ‌ها از کودک خواسته شود اختلاف دو تصویر را مشخص کند، یا اینکه چند تصویر را جلوی کودک قرار دهیم سپس یکی را بدون اینکه او ببیند جابجا کنیم و از او بخواهیم تشخیص دهد کدام تصویر جابجا شده است.
حیدری ادامه می‌دهد: یا اینکه از کودک بخواهیم چند ثانیه به تصویری نگاه کند سپس بدون نگاه کردن بگوید در تصویر چه چیزی هست، یا اینکه چند وسیله را جلوی کودک قرار داد سپس آن‌ها را بپوشاند و از او بخواهیم بگوید چه چیزی پوشانده شده این نیز فعالیت‌ها و بازی‌ها برای تقویت حافظه دیداری مناسب است.
او می‌افزاید: برای تقویت حافظه شنیداری نیز می‌توان صحبت کردن با صدای آرام، تماشای تلویزون با صدای کم را تمرین کرد.
حیدری ادامه می‌دهد: حرکات ظریف بچه‌ها نیز باید تقویت شود مثلا بندی که مروارید دارد را پاره کنیم و از کودک بخواهیم نخ را دوباره درون دانه‌ها بگذارد یا ظرف حبوبات را قاطی کنیم و از او بخواهیم هر نوع از حبوبات را در ظرف مخصوص خود بگذارد.
هماهنگی چشم و دست، سرعت عمل، دقت و حافظه دیداری و شنیداری، و حرکات ظریف مهارت‌هایی است باید قبل از ورود به دبستان به کودک آموزش داده شود و این مطالب تجربیاتی است که من به عنوان معلم در سال‌های تدریسم به دست اورده ام.
داشتن مهارت‌های فردی برای برقراری ارتباط با محیط اجتماعی امری ضروری است، اما جز این مهارت چه مهارت‌های دیگری به عنوان مهارت فردی شناخته می‌شوند؟
برای پاسخ به این سئوال با امینه قلی پور روانشناس کودک به گفتگو نشستیم.
قلی پور می‌گوید: کنترل احساس، هیجان و مدیریت خشم از جمله مهارت‌های فردی به شمار می‌روند همچنین توانایی برقراری ارتباط و دوستیابی، دفاع از حق خود، نه گفتن نیز دیگر مهارت‌های مهم است.
به گفته این کارشناس: مهارت تصمیم گیری مهم است یعنی در صورتی که کودک دچار مساله‌ای شد، راه حل یابی کند و بتواند تصمیم بگیرد یک راه حل را انتخاب کند. این می‌شود مهارت تصمیم گیری.
اما این مهارت‌ها را چگونه می‌توان به کودک آموزش داد، قلی پور می‌گوید: نقطه آغاز این مهارت‌ها والدین هستند، والدینی که نتوانند احساسات خود را کنترل کنند، والدینی که مدیریت خشم ندارند و در صورت عصبی شدن کودک را کتک می‌زنند این اشخاص با رفتارشان به کودک می‌گویند که تو نیز مجاز هستی که در صورت عصبانی شدن دیگران را کتک بزنی.
او می‌افزاید: والدینی که حرف زشت و ناسزا می‌زنند این را به کودک می‌رسانند که تو نیز در صورتی که ناراحت شدی ناسزا بگویی!
این کارشناس ادامه می‌دهد: وقتی کودک می‌بیند که مادر کار‌های بسیاری دارد، اما خاله تماس گرفته و مادر با وجود کار فراوان نتوانسته به خاله نه بگوید و مجبور می‌شود که برخلاف میلش و با وجود مشغله فراوان با او بیرون رود، کودک نیز درمیابد باید مثل مادر باشد و به کسی نه نگوید و دیگران را از خود نرنجاند.
قلی پور می‌گوید: اگر والدین این مهارت‌ها را ندارند حتما از یک درمانگر کمک بگیرند تا بتوانند الگوی مناسبی برای کودک باشند، زیرا این مهارت‌ها مواردی هستند که در صورت فقدانشان نمی‌توان آن‌ها را به کودک آموزش داد، زیرا کودکان رفتار‌های پدر و مادر را می‌بینند به حافظه می‌سپارند و تکرار می‌کنند.
پس باید دانست برای رشد اجتماعی فرزندانمان ابتدا باید خود را رشد داده و مهارت‌های اجتماعی و فردی خود را تقویت کنیم تا بتوانیم به عنوان والد تاثیر گذار الگوی مناسبی برای کودکی که وارد مرحله جدیدی از زندگی اجتماعی و آموزشی خود شده، باشیم.
به گفته رضایی، معاون ابتدایی آموزش و پرورش استان امسال 31 هزار دانش آموز به پایه اول ابتدایی وارد می‌شوند و نزدیک به 168 هزار دانش آموز در مقطع ابتدایی، تحصیل خواهند شد.
بی شک برخی از این کودکان برای ورود به دبستان دچار مشکلاتی می‌شوند که اگر پیش از این مرحله پیش دبستانی را پشت سرگذاشته باشند کمتر دچار مشکل می‌شوند.
یکی از مشکلات اساسی که می‌خواهیم به آن بپردازیم اضطراب جدایی است، در این مرحله کودک به سختی می‌تواند از مادر جدا شود که در این رابطه با قلی پور توضیحاتی را بیان کرد.
امینه قلی پور روانشناس کودک در خصوص اختلال اضطراب جدایی می‌گوید: کودکانی که می‌خواهند وارد محیط دبستان یا مهد کودک بشوند باید از لحاظ روانی آمادگی لازم را داشته باشند، زیرا این کودکان باید وارد محیط جدید به دور از خانواده و با تعداد بالای افراد شوند.
او می‌گوید: این مساله تجربه‌ای از اضطراب را برای کودکان دارد و کاملا طبیعی است چرا که کودک از محیط امن و چه بسا خلوت خانه و خانواده خود به یکباره وارد محیط شلوغ، به دور از والدین و افراد ناشناس می‌شود.
این کارشناس ادامه می‌دهد: پیشنهاد می‌شود از قبل مادر با خواندن کتاب، با گفتن خاطراتی که حکایت از دبستان رفتن خودش و یا افرادی که کودک آن‌ها را می‌شناسد ذهنش را با محیط جدید و اتفاقات جدید آماده سازد.

قلی پور می‌گوید: هر چند اضطراب جدایی بیشتر برای کودکانی است که در مرحله مهد و پیش دبستانی است و در مرحله اول دبستان این اضطراب کمتر دیده می‌شود، اما بهتر است برای کودکان قبل از ورود به مدرسه آمادگی ذهنی ایجاد شود.
به گفته قلی پور: والدین با خواندن کتاب‌هایی با موضوع و تصاویر مناسب می‌توانند به این آمادگی کمک کنند.
این کارشناس ادامه می‌دهد: روش دیگر می‌تواند آشنایی کودک با مرکز جدید آموزشی باشد به این صورت که کودک را چند بار به آن مدرسه ببرید تا با مسیر مدرسه آشنا شود، وارد محیط آموزشی شده و دست در دست کودک کلاس‌ها را ببینید و در حضور او با مدیر و معلمش صحبت کنید.
در جلسات بعدی مادر در دید کودک بنشیند و از او بخواهد وارد کلاس شود و با معلمش ارتباط بگیرد کم کم زمانش را بیشتر کند و در مرحله بعد به کودک بگوید می‌خواهد کاری را انجام دهد از کودک جدا شود سپس بعد از دو سه دقیقه برگردد.
در گام بعدی به بهانه خرید خوراکی مدت این جدایی را بیشتر کند تا به صورت مستمر مدت این جدایی افزایش یابد و کودک به صورت کلی مادر را نبیند و به این ندیدن عادت کند.
به گفته این کارشناس: باید توجه داشت این نکات برای کودکان معمولی است، اما اگر کودک به مادر خود چسبیده باشد و مدام گریه کند، حالت تهوع دارد و ... این‌ها علائم اختلال اضطراب جدایی است و نیاز به درمان دارد و نمی‌توان با حساسیت زدایی منظم آن را کاهش داد.

آمادگی خانواده‌ها و نهاد‌های مختلف برای شروع سال تحصیلی پر شور در حالی است که آموزش و پرورش استان یزد در خصوص تامین نیرو به منظور تعلیم و تربیت دانش آموزان آمادگی لازم را ندارد و دچار کمبود‌های بسیاری است.
گزارش از الهام وادی
باشگاه خبرنگاران جوان یزد یزد