پیام فارس- یک کارشناس ارشد بهداشت و ایمنی موادغذایی در علوم پزشکی شیراز، به
ایسنا گفت: انواع مختلفی از رژیم غذایی گیاهی وجود دارد؛ در بعضی از این
رژیم‌ها، استفاده از موادغذایی با منشاء حیوانی منعی ندارد اما در بعضی
دیگر، افراد کلا از مصرف مواد حیوانی، امتناع می‌کنند.
زهره فیروزی گفت: در رژیم غذایی گیاهخواران، از ماهی گیاهخواری،
ماکیان گیاهخواری، شیر _ تخم‌مرغ گیاهخواری تا انواعی که نه تنها گیاهخوار
هستند، بلکه گیاهان را به صورت خام مصرف می کنند، وجود دارد، اما یکی از
متعادل ترین رژیم‌های گیاهخواری، شیر _ تخم‌مرغ گیاهخواری است که در آن
فرد لبنیات و تخم مرغ را به عنوان منبع پروتئینی دریافت می کند.
این کارشناس ارشد بهداشت و ایمنی موادغذایی خاطرنشان کرد: اگر برای
رژیم گیاهخواری درست برنامه ریزی شود، می تواند رژیم کاملی باشد؛ اما اگر
در آن زیاده روی شود، فرد را در معرض خطر کم خونی فقر آهن، کاهش وزن و
برخی کمبودهای دیگر قرار می دهد.
او اضافه کرد: این نوع رژیم های غذایی شاید بتواند ویتامین B12
موردنیاز بدن را به خوبی تأمین کند، اما فرد دچار کمبود آهن می شود که این
امر مشکلاتی مانند کم‌خونی، خستگی زودرس و اختلال در فعالیت های سیستم
عصبی فرد را به دنبال دارد.
فیروزی گفت: مشکل فقر آهن در بانوانی که گیاهخوار هستند، بیشتر است و
در کودکان گیاهخوار نیز فقر آهن منجر به اختلال شدید در قدرت یادگیری می
شود. آهن یکی از مواد مغذی است که نیاز به توجه خاص در رژیم غذایی دارد.
اعتقاد عمومی این است که گوشت بهترین منبع آهن است و رژیم گیاهخواری کمبود
آن را افزایش می دهد.
این کارشناس ارشد بهداشت و ایمنی موادغذایی ادامه داد: آهن مهمترین
عامل حمل و نقل اکسیژن از ریهها به تمام سلول های بدن است. وجود آهن برای
تولید لکوسیت ها و همچنین برای متابولیسم سلولی و تنفس مناسب سلولی ضروری
است.
فیروزی افزود: غذا تنها منبع آهن برای بدن است و آن را در هر دو شکل
«هم» و «غیرهم» عرضه میکند. یک سوم آهن موجود در گوشت آهن هم، دو سوم
باقیمانده و نیز محتوای آهن محصولات گیاهی نیز از نوع غیر هم است.
او گفت: طبق مطالعات انجام شده مقدار آهن هم جذب شده از یک رژیم
ترکیبی (حاوی گوشت) بین 14 تا 17 درصد است؛ این در صورتی است که مقدار آهن
غیرهم جذب شده از یک رژیم گیاهخواری بین 5 تا 12 درصد است. 18 درصد آهن، از
یک رژیم غذایی مخلوط و 10درصد آن از رژیم غذایی گیاهی به دست می آید.
فیروزی با بیان اینکه کارشناسان توصیه می‌کنند که هر فرد سه تا 5 وعده
سبزی در رژیم غذایی خود داشته باشد و یک وعده از منابع غنی ویتامین A
مانند کاهو و اسفناج باشد، گفت: توصیه می‌شود که در روز دو تا چهار وعده
میوه مصرف شود و یک وعده آن متشکل از منابع ویتامین C مانند کیوی و توت
فرنگی باشد.
این کارشناس تغذیه اضافه کرد: غذاهای گیاهی به علت چربی پایینی که
دارند در پیشگیری از بیماری هایی مثل زخم روده و زخم معده که در اثر
ناراحتی‌های عصبی به وجود می‌آید، می‌تواند مفید باشد، اما باید در کنار
آنها شیر، تخم‌مرغ و گوشت هم مصرف و نیاز بدن به آهن و B12 تأمین شود.
فیروزی خاطرنشان کرد: پروتئین در غذا به دو دسته «کامل» که تنها در
منابع حیوانی یافت می شود و «غیرکامل» که شامل منابع گیاهی است، تقسیم
می‌شود؛ اما این بدان معنا نیست که برای تأمین نیاز روزانه پروتئین بدن
تنها باید منابع حیوانی مصرف شود. برای تامین پروتئین روزانه بدن باید
مخلوطی از حبوبات و غلات و یا مقداری پروتئین حیوانی در کنار یکی از این دو
گروه غذایی مصرف شود.
این کارشناس ارشد بهداشت و ایمنی موادغذایی گفت: برخی از پروتئین‌های
گیاهی، اسیدهای آمینه محدود کننده‌ای در خود دارند که هنگام پروتئین‌سازی
می‌تواند روند پروتئین‌سازی بهینه را مختل کند؛ بنابراین پروتئین‌های گیاهی
را باید با دقت و به طور مؤثر و به میزان کافی دریافت کرد.
فیروزی تاکید کرد که عوارض گیاهخواری در نوجوانان و مادران در دوران
بارداری و شیردهی بیشتر از سایر گروه‌های سنی است. همچنین کمبود B12 و فقر
آهن در سالمندان نیز مساله مهمی است که مانع از گیاهخواری آنها می‌شود.