پیام فارس - روزنامه جوان /متن پیش رو در جوان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
دور پنجم مذاکرات ایران و امریکا در رم ایتالیا در میانه اختلافات دو طرف برسر غنی‌سازی، کندتر از دور‌های قبلی ادامه یافت. مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا، ظاهراً برای دور ششم نیز ادامه خواهد یافت ولی به نظر می‌رسد خوش‌بینی سابق بر آن حاکم نیست. استیو ویتکاف، نماینده ترامپ، زودتر از دیگران از اتاق مذاکره بیرون رفت و وزیر امور خارجه ایران گفته که مذاکرات به‌مراتب پیچیده‌تر از آن است که بتوان در دو یا سه جلسه به نتیجه نهایی رسید، هرچند که عراقچی این را هم رد نکرده که در یکی دو جلسه آینده بتوان به راهکار‌هایی دست یافت که زمینه‌ساز پیشرفت مذاکرات باشد.
مذاکرات هسته‌ای ایران و امریکا برخلاف دفعات قبل، روی دور کند افتاده و دیگر مثل چهار دور قبلی، نمی‌توان درباره خوش‌بینی به نتیجه‌بخشی آن صحبت کرد. عصر دیروز استیو ویتکاف، سرپرست تیم امریکایی مذاکره‌کننده در رم، زودتر از دیگران محل مذاکره را ترک کرد و همین باعث شد که حدس و گمان‌ها درباره به دست‌انداز افتادن مذاکرات تقویت شود. رویترز گزارش کرد که ویتکاف به دلیل موضع سرسختانه ایران درباره غنی‌سازی میز مذاکرات را ترک کرده و حتی برخی منابع هم گفتند که مذاکرات بین امریکا و ایران در آستانه شکست است و ویتکاف با عصبانیت از مذاکرات در رم خارج شده است. تا زمان تنظیم این گزارش، مقام‌های امریکایی موضع رسمی خودشان را درباره دور پنجم اعلام نکرده‌اند، ولی از موضع‌گیری طرف ایرانی می‌توان به مختصاتی از وضعیت مذاکرات دست پیدا کرد. بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان اولین نفری بود که درباره فضای دور پنجم مذاکرات صحبت کرد و ترجیح داد از عبارت «مقداری پیشرفت، اما بدون نتیجه‌گیری نهایی» برای آن استفاده کند. او گفته است: «امیدواریم در روز‌های آینده مسائل باقی‌مانده را روشن کنیم تا بتوانیم به سوی هدف مشترک دستیابی به توافقی پایدار و محترمانه پیش برویم.»
بازار
![]()
در حالی که مقام‌های امریکایی از جمله استیو ویتکاف مذاکره‌کننده امریکایی طی روز‌های گذشته بار‌ها بر «غنی‌سازی صفر» اصرار کرده، طبیعتاً این انتظارت وجود داشت که دور پنجم مذاکرات بین طرفین مانند ادوار قبلی چندان مثبت نباشد.
کرولاین لویت، سخنگوی وزارت خارجه امریکا روز سه‌شنبه قبل گفته بود که غنی‌سازی خط قرمز ایالات متحده است و همین باعث شد که از قول عراقچی نقل شود که موضع طرف امریکایی «با هیچ منطقی سازگار نیست و مذاکرات را با مشکل مواجه می‌کند» و اینکه «به همین دلیل است که ما دور بعدی مذاکرات را هنوز تعیین نکرده‌ایم.» به رغم همه این بگومگو‌های علنی بین طرفین، امریکا پنج‌شنبه‌شب، پیش از شروع دور پنجم مذاکرات تأکید کرد که اگر به پیشرفت مذاکرات امیدی نداشت، دور پنجم برگزار نمی‌شد. سخنگوی کاخ سفید که پنج‌شنبه‌شب درباره تماس تلفنی دونالد ترامپ با بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل درباره توافق احتمالی با ایران توضیح می‌داد، گفت که ترامپ معتقد است اوضاع در مسیر درست پیش می‌رود. کارولین لیویت، البته لفاظی مکرر واشینگتن را تکرار کرده و گفته بود که «رئیس‌جمهور به من و به همه شما گفته است، توافق با ایران می‌تواند به دو صورت به پایان برسد: می‌تواند به یک راه‌حل دیپلماتیک بسیار مثبت منجر شود، یا می‌تواند به یک وضعیت بسیار منفی برای ایران منجر شود.»
تامی بروس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا نیز در یک مصاحبه مطبوعاتی در واشینگتن ابراز خوش‌بینی کرده بود که دور پنجم مذاکرات هسته‌ای با ایران به نتیجه برسد. او نیز پیش از دور پنجم، در موضعی که شبیه به موضع سخنگوی کاخ سفید بود، گفته بود: «ما در مورد هر پروژه‌ای که روی آن کار می‌کنیم، مثل روسیه و اوکراین، روشن کرده‌ایم که مشارکت ما واقعاً به این دلیل است که احساس می‌کنیم می‌توانیم تغییری ایجاد کنیم و به همین دلیل است که این کار را انجام می‌دهیم. اگر امیدی به احتمال موفقیت مذاکرات نداشتیم، این نشست برگزار نمی‌شد.»
زمان مذاکرات برجام نیز وضع همین بود
وال‌استریت‌ژورنال می‌نویسد امریکا بر حذف کامل غنی‌سازی اورانیوم در ایران اصرار دارد و آن را شرط کلیدی هرگونه توافق جدید می‌داند، در حالی‌که تهران این خواسته را مغایر با حق حاکمیتی خود، و فاقد وجاهت حقوقی توصیف کرده است. به نوشته وال‌استریت‌ژورنال، از منظر مقامات ایران، موضوع غنی‌سازی فراتر از یک بحث فنی یا انرژی‌محور است. این فناوری به‌عنوان دستاوردی علمی، راهبردی و نماد استقلال ملی تلقی می‌شود. تحت چنین شرایطی، مشخص نیست که ایران و امریکا به رغم رسیدن اختلافات‌شان به نقطه حساس، چرا قبل از دور پنجم همچنان درباره رسیدن به توافق خوش‌بین بوده‌اند، ولی به نظر می‌رسد، دو طرف همچنان امیدوارند روی لبه باریک اختلافات یک راه میانه پیدا کنند. عباس عراقچی پنج‌شنبه شب در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری، با تأکید بر اینکه تا زمانی که طرفین احساس کنند ممکن است راه‌حلی یافت شود، مذاکرات و دیپلماسی ادامه خواهد داشت، گفت: دیپلماسی هیچ‌گاه به‌طور کامل متوقف نمی‌شود. اکنون نیز با وساطت عمان، تلاش‌هایی صورت گرفته و از ما خواسته شده در دور جدید مذاکرات شرکت کنیم، با این امید که راه‌حلی حاصل شود.» او گفته که در دوره مذاکره بر سر برجام نیز مذاکرات به نقطه حساس خط قرمز‌های طرفین رسیده بود: «من به‌خوبی به یاد دارم که در دوره قبلی مذاکرات، موضوعاتی وجود داشت که خط قرمز ما محسوب می‌شد و همان زمان نیز طرف مقابل خطوط قرمز خود را اعلام کرده بود. در همان شرایط، رویکرد این بود که ما تا جایی به مذاکره ادامه می‌دهیم که یا طرف مقابل کوتاه بیاید یا ما. این ماهیت مذاکره است.» او گفت: «تا زمانی که طرفین احساس کنند ممکن است راه‌حلی یافت شود، مذاکرات و دیپلماسی ادامه خواهد داشت.»