چاپ

پیام فارس - 25 اردیبهشت، روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، تنها ادای احترام به شاعر حماسه‌سرا نیست؛ بلکه فرصتی است برای نگریستن به وضعیت زبان فارسی که در میان هجمه واژگان بیگانه و بی‌توجهی متولیان فرهنگی، نیازمند حمایت و احیاست. شیراز و استان فارس، با پیشینه‌ای غنی در فرهنگ و ادب فارسی، در صف نخست این وظیفه تاریخی قرار دارند.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
شیراز نه تنها زادگاه دو ستون ادب فارسی یعنی حافظ و سعدی است، بلکه شهری است که هنوز کوچه‌های آن بوی واژه‌های ناب فارسی می‌دهد. از انجمن های ادبی گرفته تا نشست‌های شبانه شاعران جوان در کتاب‌فروشی‌ها و فرهنگ‌سراها، شیراز همچنان می‌تواند پایتخت شعر و زبان فارسی باشد؛ اگر حمایت شود.
فارس، گهواره‌ای برای ماندگاری واژه‌ها
استان فارس با گستره‌ای از شاعران بومی، داستان‌نویسان معاصر و پژوهشگران ادبی، یکی از مهم‌ترین مراکز حفظ زبان فارسی است. لهجه‌ها و گویش‌های بومی فارس، نیز خود سرمایه‌ای زبانی‌اند که باید ثبت و حمایت شوند. همچنین مدارس، دانشگاه‌ها و مراکز فرهنگی در این استان باید بستری باشند برای آموزش درست زبان فارسی به نسل جدید.
نقش انجمن‌های ادبی و حلقه‌های فرهنگی در احیای زبان
انجمن‌های ادبی در شیراز و شهرهای دیگر فارس، با وجود کمبود منابع مالی و فضایی، همچنان پرشور فعال‌اند. این انجمن‌ها تنها محفل شعرخوانی نیستند؛ بلکه پایگاه‌های مقاومت فرهنگی‌اند در برابر فراموشی زبان. اما کم‌توجهی متولیان فرهنگی به آن‌ها، خطر خاموشی‌شان را افزایش داده است.
ضرورت ورود سیاست‌گذاران فرهنگی به میدان عمل
حمایت عملی از انجمن‌های ادبی، تأمین فضاهای فرهنگی، ارائه بودجه مشخص برای برنامه‌های زبانی و تشویق به انتشار آثار ادبی بومی، از جمله اقداماتی است که می‌تواند زبان فارسی را در این منطقه دوباره زنده نگه دارد. همچنین باید زبان فارسی به‌عنوان یک عنصر هویتی، نه صرفاً آموزشی، در نگاه نهادهای دولتی جایگاه یابد.
شاعران و نویسندگان امروز فارس؛ حلقه اتصال گذشته و آینده
شاعران معاصر فارس، با تکیه بر میراث غنی حافظ و سعدی، می‌توانند پرچم‌دار زبان فارسی باشند. معرفی آثار آنان، دعوتشان به رسانه‌ها و جلسات رسمی، و حمایت از نشر محلی، از مهم‌ترین کارهایی‌ست که برای اتصال فرهنگ دیروز به زبان امروز باید انجام شود.
انجمن‌های ادبی مردمی و ضرورت شناسایی و حمایت از آن‌ها
فارس و به خصوص شیراز همواره مهد فعالیت‌های ادبی و فرهنگی است منطقه‌ای که مردمانش عشق به زبان و ادب فارسی را در خانه یاد می‌گیرند و به میان اجتماع می‌برند. با نگاهی به گعده‌های ادبی در فضاهای فرهنگی و حتی کافه‌های شیراز با نشست‌هایی برمی‌خوریم که خود مردم برگزار کرده و در این مسیر خودخواسته قدم گذاشته‌اند. از اماکنی چون مجموعه فرهنگی «آبی» که برنامه‌های هنری، ادبی و فرهنگی هفتگی با حضور چهره‌هایی شاخص برگزار می‌کند و توانسته پرچم پاسداشت لقب شهر فرهنگ و ادب شیراز را بالا نگه دارد تا جمع‌های صمیمانه و دوستانه‌ای که در کافه‌های کوچک شهر و با حضور پیر و جوان برگزار می‌شود. اما وظیفه متولیان فرهنگی و مدیران شهری برای حمایت از این جمع‌های غیررسمی چیست؟ بلاشک با نگاه حمایتگرانه این نهادهاست که می‌توان به ماندگاری و ادامه حیات این انجمن‌های مردمی امید داشت.
معاون فرهنگی، رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد فارس در گفت‌وگو با «خبر جنوب» با بیان این که حمایت از این انجمن‌ها که به نوعی ارکان پاسداشت و حفظ زبان ادبی به حساب می‌آیند از جمله وظایف ماست گفت: برپایی این گونه انجمن‌های ادبی در شیراز سابقه دیرینه‌ای داشته کما این که براساس اسناد مکتوب از سال 988 هجری قمری این گونه انجمن‌ها فعالیت می‌کردند و نقش مهمی داشته‌اند.
حسن دهقان افزود: این گونه گعده‌های ادبی که انجمن «طرحی» متعلق به میرمحمود طرحی یکی از آن‌هاست، با حضور چهره‌های ادبی برپا می‌شده که یکی از اعضای آن عرفی شیرازی است.

پیام فارس

وی با اشاره به پیشینه ریشه‌دار این موضوع ادامه داد: در حال حاضر حداقل 50 انجمن ادبی رسمی و محفلی در شیراز در حال فعالیت است که با برپایی جلسات نقد و محفلی باعث رونق شعر و آثار ادبی می‌شوند و در حفظ زبان می‌کوشند.
این پژوهشگر ادبیات اظهار کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد با برگزاری جشنواره‌هایی مانند جشنواره ملک الشعرای بهار در تلاش برای کمک به این انجمن‌هاست.
دهقان گفت: اداره کل فرهنگ و ارشاد فارس نیز درصدد است با شناسایی این انجمن‌ها آن‌ها را ساماندهی و ارزیابی و از طرح‌های آن‌ها حمایت کند.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر برخی موسسات فرهنگی هنری که در حوزه ادبی کار می‌کنند و فعالیت آن‌ها در راستای ترویج ادبیات فارسی با برگزاری حافظ خوانی، گلستان خوانی، شاهنامه خوانی، نقالی و حتی شیرازی‌خوانی است نقش مهمی در ترویج زبان و حفظ آن به خصوص برای کودکان دارند که اداره ارشاد از این موسسات نیز حمایت می‌کند.
معاون فرهنگی، رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد فارس با بیان این که یکی از اتفاقات مهم و پررنگ رونق اقتصاد فرهنگ و هنر است گفت: امروزه با برپایی جلسات حافظ خوانی و سعدی خوانی و شاهنامه خوانی سرگرمی‌های فاخر رونق گرفته و ما نیز با حمایت از تولید آثار ادبی و رونمایی از آن‌ها سعی در پشتیبانی داریم.
دهقان افزود: برای شروع نیز در هفته جاری رونمایی کتاب آیین آیینه‌ها اثر دکتر خالصی را برگزار کردیم و برنامه «شاخ سخن» را با محوریت بزرگداشت فردوسی و خیام در 29 اردیبهشت برگزار خواهیم کرد که در آن نقالان شاهنامه کودک و نوجوان تقدیر خواهند شد.
روز بزرگداشت فردوسی، روزی‌ست برای یادآوری اینکه زبان فارسی، ستون هویت ایرانی ماست. شیراز و فارس، به‌عنوان خاستگاه ادب فارسی، وظیفه‌ای تاریخی در حفظ و توسعه این زبان دارند. وظیفه‌ای که بدون همکاری نهادهای فرهنگی، حمایت از انجمن‌ها و دلگرمی دادن به شاعران جوان، ممکن نیست.