چاپ

پیام فارس - آرمان امروز / «راه‌های تضمین مذاکره» عنوان یادداشت روز در روزنامه آرمان امروز به قلم حسن بهشتی پور است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
ایده اقدام در برابر اقدام می‌تواند راهگشای مناسبی باشد. این رویکرد می‌تواند به طرفین کمک کند تا با انجام اقدامات همزمان و متقابل، اعتماد بیشتری ایجاد کنند و از این طریق گام‌های بعدی را بردارند. در شرایطی که جو بی‌اعتمادی حاکم است، این روش می‌تواند به کاهش تنش‌ها و افزایش همکاری‌ها کمک کند. به این معنا که هر دو طرف به صورت همزمان اقداماتی را انجام خواهند داد که همخوانی و توازن داشته باشد. به عنوان مثال، اگر امریکا در مسیر لغو یا تعلیق تحریم‌ها گام بردارد، ایران نیز می‌تواند اقدامات مشابهی را در راستای تعهدات خود انجام دهد.
واقعیت این است که مذاکرات هسته‌ای به دلیل پیچیدگی‌های حقوقی، سیاسی و امنیتی نیاز به زمان و مراحل متعدد داشت. بنابراین، اگر موقت به معنای مرحله‌ای بودن و فراهم کردن زمان لازم برای حل تدریجی مشکلات است، این رویکرد می‌تواند منطقی و قابل قبول باشد.‌
به نظر می‌رسد با توجه به پیچیدگی، چندلایه بودن موضوع و نداشتن تضمین کافی و نداشتن اعتماد کافی، بهترین کار این است که دو طرف اقداماتشان را مرحله‌ای انجام دهند. اگر انجام شد، مطمئن شدند تحقق پیدا کرد، بروند برای اجرای گام بعدی.
در توافقی هم که به دست می‌آید، می‌توانند پیش‌بینی کنند که اولاً اجرای تعهدات همزمان باشد، ثانیاً اگر به هر دلیلی، در هر مرحله، آن توافق توسط طرف مقابل انجام نشد، پیش‌بینی کنند چه اقداماتی انجام شود. اقداماتی روشن و دقیق که هزینه‌زا برای طرفی باشد که تعهداتش را اجرا نکرده است. یعنی هر طرفی که بخواهد بزند زیر توافق – چون در موضوع برجام بیشتر احتمال می‌دادند اگر کسی بزند زیر توافق، طرف ایرانی خواهد بود، نه طرف مقابل – ولی این آمریکا بود که از برجام خارج شد.
بازار
بنابراین علاوه بر اجرای همزمان تعهدات ، اقدامات باید همگن هم باشند. همگن بودن یعنی اگر مثلاً آن‌ها تعلیق می‌کنند تحریم را، ما هم اقدامات خودمان را تعلیق کنیم. اگر آن‌ها لغو می‌کنند، ما هم لغو کنیم. و بعد معلوم باشد که آن اقدام، همگن و هم‌وزن اقدام ماست.
به نظرم این تمهیدات اگر انجام شود تا حدود خیلی زیادی می‌توانیم اطمینان داشته باشیم که دیگر آن تجربه تلخ برجام تکرار نشود.