پیام فارس - اکو ایران /متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
زمان تهدیدات جدید تلآویو را نمیتوان از تشدید سیاسی در داخل اسرائیل و فعالیت دیپلماتیک در منطقه جدا کرد و این پرسش مطرح میشود که این تحولات مقدمهای برای اقدام نظامی است یا صرفاً فشار سیاسی برای انتخابات آینده.
بازار ![]()
در شرایطی که هفته گذشته نیروهای اسرائیلی طی بزرگترین عملیات ترور خود پس از آتشبس در لبنان و در اولین حمله به بیروت از ماه ژوئن، چهره ارشد جنبش حزبالله لبنان، هیثم علی طباطبایی، معروف به ابوعلی را هدف قرار دادند، به نظر میرسد تنشها در این منطقه رو به فوران است.
بازگشت به اقدام نظامی یا فشار برای انتخابات آینده؟
در چنین وضعیتی، اسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، تهدیدهای خود علیه لبنان را تشدید کرده و با صدور پیامهای مستقیم خواستار خلع سلاح حزبالله قبل از پایان سال یا «بازگشت به اقدام نظامی» شده است. در همین شرایط، نواف سلام، نخستوزیر لبنان، گفته برآوردهایی وجود دارد که نشان میدهد تشدید تنش اسرائیل علیه لبنان در هفتههای گذشته ادامه خواهد یافت. در شرایطی که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل هم در روزهای اخیر ادعا کرده در ماه های آینده در خاورمیانه وقایع خارقالعاده و بسیار غیر عادی رخ خواهد داد، برخی رسانه ها مدعی شدهاند که لبنان پیامهای هشداردهندهای درباره احتمال حمله اسرائیل دریافت کرده و حتی ممکن است حملهای پس از پایان سفر پاپ لئو چهاردهم رخ دهد.
به نوشته الجزیره، زمان تهدید کاتز را نمیتوان از تشدید سیاسی در داخل اسرائیل و فعالیت دیپلماتیک در منطقه جدا کرد و درک نیات واقعی تلآویو این پرسش را مطرح میکند که این تحولات این مقدمهای برای اقدام نظامی است یا صرفاً فشار سیاسی برای انتخابات آینده.
به باور محمود یزبک، کارشناس امور اسرائیل، اظهارات کاتز در درجه اول ماهیت انتخاباتی دارد، زیرا او تلاش میکند تا پس از شکست در انتخابات داخلی، وجهه خود را در حزب لیکود احیا کند. یزبک ضربالاجل کاتز را بخشی از یک استراتژی برای تلفیق توافق دریایی منقضی شده با موضوع خلع سلاح حزبالله و آمادهسازی افکار عمومی اسرائیل برای یک عملیات نظامی بالقوه، در زمانی که موضع نظامی اسرائیل هنوز نامشخص است، دانست.
سه انگیزه اصلی
با این همه، به اعتقاد جانی منیر، نویسنده و تحلیلگر سیاسی لبنانی، تهدید کاتز نشانهای آشکار از قصد اسرائیل برای انجام یک «عملیات نظامی بزرگ» است. منیر در مورد تهدید کاتز برای بررسی توافقنامه مرز دریایی، آن را اقدامی میداند که صحنه لبنان را آشفته کرده است. او سه موضوع را در این زمینه دخیل میداند: فشار داخلی اسرائیل، تلاشی برای اختلال زودهنگام در روند تعیین مرز زمینی، یا سوق دادن لبنان به مسیر مذاکره سیاسی گستردهتر که میتواند شامل عادیسازی باشد.
لبنان و اسرائیل در سال 2022 با میانجیگری ایالات متحده، توافقی برای تعیین مرز دریایی خود امضا کردند. سوریه تنها همسایهای است که لبنان هنوز مرز دریایی خود را با آن تعیین نکرده است. منیر نتیجه میگیرد که اسرائیل در حال حاضر تصویر مبهمی از نیات خود ارائه میدهد، اما در واقع در تلاش است تا بهانههایی برای تشدید تنش در لبنان ایجاد کند، به ویژه که اکنون فراتر از جنوب رودخانه لیتانی، به دنبال خلع سلاح حزبالله در تمام خاک لبنان است. به گفته منیر، واشنگتن در صورت سرخوردگی به تلاشهای خود ادامه نخواهد داد و میدان را برای اسرائیل باز خواهد گذاشت تا عملیات نظامی خود را تا پایان سال انجام دهد.
هشدار به بغداد؟
در همین شرایط، رسانه سعودی الحدث مدعی شده که تام باراک، فرستاده دولت ایالات متحده، در سفر به عراق به نخستوزیر این کشور، محمد شیاع السودانی، هشدار داده که در صورت کمک گروههای عراقی به حزبالله لبنان، عراق با حمله شدید اسرائیل مواجه خواهد شد. به نوشته دویچهوله، این گزارش مدعی شده که باراک در سفر ناگهانی خود به بغداد تأکید کرده که عملیات اسرائیل علیه حزبالله لبنان تا زمان «خلع سلاح کامل» این گروه ادامه مییابد. طبق همین گزارش، او به سودانی هشدار داده که هرگونه حمایت نظامی یا مالی گروههای عراقی از حزبالله، میتواند عراق را به هدف مستقیم اسرائیل تبدیل کند.
با این حال، منابع سیاسی نزدیک به دفتر نخستوزیر عراق در گفتوگو با شبکه لبنانی المیادین، گزارش الحدث را بیاساس خوانده و اظهار داشتند که باراک هیچ هشدار یا اولتیماتومی درباره لبنان یا حزبالله به بغداد منتقل نکرده و محور اصلی دیدار تنها «ثبات سوریه و جلوگیری از گسترش بحران» بوده است. به گفته این منابع، آمریکا نه حامل پیامی تهدیدآمیز برای عراق بر سر لبنان، بلکه خواستار ادامه نقش «سازنده» بغداد در آرامسازی وضعیت سوریه بوده است.
یک سفر غیرعادی
با این همه، یک منبع در دولت عراق به العربیالجدید گفته که باراک پیامی را به اعضای چارچوب هماهنگی شیعیان (ائتلاف حاکم بر عراق) ابلاغ کرد که مربوط به کنترل گروههای مسلح و توقف هرگونه اقدامات در حمایت مالی یا نظامی از حزب الله لبنان و تاکید بر دور نگه داشتن عراق از هرگونه تشدید تنش یا صفبندی در منطقه بوده است. این منبع افزود که امریکاییها از عراق میخواهند که در امور سوریه و لبنان به ویژه گروههای متحد ایران دخالت نکند.
منقذ داغر، کارشناس امور سیاسی عراق در گفتوگو با العربیالجدید با اشاره به سفر ناگهانی باراک به بغداد گفته این یک سفر عادی نبوده و دلیل آن زمان، مکان و زمینهای است که درست پیش از سفر مارک ساوایا فرستاده امریکا به عراق، رخ داده است. به گفته داغر، از لحاظ اهمیت، این مرد نقشی محوری در سیاستهای امریکا در منطقه بازی میکند که مشابه نقشی است که برت مک گورک، فرستاده پیشین امریکا در دوره جو بایدن داشته است. نوال الموسوی، پژوهشگر عراقی، هم باور دارد باراک در دیدار با سودانی حامل پیامهایی بود که با نقش وی در لبنان تفاوتی نمیکند. به گفته او، زمان این دیدار بیانگر مرحله دشواری است که منطقه شاهد آن است و فشار امریکا به اعضای چارچوب هماهنگی به بالاترین حد خود رسیده و دیدار با السودانی بدون هیچ ابهامی، گویای تمام ماجرا است.
شروط واشنگتن برای تشکیل دولت
در چنین شرایطی، به نظر میرسد صحنه سیاسی عراق در انتظار ورود مارک ساوایا، فرستاده رئیسجمهور امریکا به بغداد است.
به نوشته میدلیست نیوز، این سفر در حالی انجام میشود که ابهامی نسبت به ماهیت اختیارات ساوایا وجود دارد و ناظران پیشبینی کردهاند، ساوایا دیدارهایی با سران سیاسی عراق داشته باشد تا شروط واشنگتن برای تشکیل دولت آتی عراق را منتقل کند. به باور آنها، سفر فرستاده ویژه امریکا به عراق ممکن است آغاز مرحله جدیدی از درگیری قدرتهای خارجی بر سر نفوذ در عراق باشد و دولت امریکا ترجیح میدهد از ابزارهای فشار اقتصادی و دیپلماتیک به جای رویارویی مستقیم استفاده کند.
به باور غالب الدعمی، تحلیلگر امور عراق، احتمالا ساوایا با برخی از نیروها و فراکسیونهای سیاسی عراق دیدار کند تا دیدگاه امریکا را به صورت مستقیم ارائه دهد. به گفته او، مأموریت ساوایا پیشبرد امور به سمت تشکیل دولتی خالی از نفوذ ایران است؛ امری که واشنگتن آن را شرطی اساسی برای ثبات عراق و ورود به مرحله سیاسی آتی میداند. الدعمی تصریح کرد که ساوایا اختیار واضحی از دولت امریکا گرفته و در این سفر تاکید خواهد کرد که آمریکا با هر دولت نزدیک به تهران همکاری نخواهد کرد.