بزرگنمايي:
پیام فارس-سید محمد جعفر ناظم السادات چهارشنبه در پاسخ به
این پرسش که چرا با وجود خشکسالی سال‌های اخیر، چنین حوادثی با این بزرگی
از خسارت جانی در استان‌فارس اتفاق می‌افتد، گفت: کشور ما در موقعیت
جغرافیایی قرار دارد که میزان تغییرپذیری هوا در آن بسیار زیاد است و حتی
می‌توان گفت در برخی مناطق آن، هوا بیشترین تغییرپذیری را در سطح جهان
دارد.
روند افزایشی پدیده مانسون در 30 سال گذشته
مدیر مرکز پژوهش‌های علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه ادامه داد: ما در
جنوب کشور با پدیده جوی مانسون و بارش‌های تابستانی روبه‌رو هستیم. این در
حالیست که بارندگی در بخش بزرگی از کشور هم در فاصله زمانی مهرماه تا
اردیبهشت‌ماه رخ می‌دهد.
ناظم‌السادات با بیان اینکه پدیده مانسون می‌تواند بارش‌های بزرگی را
به وجود بیاورد، اظهار کرد: البته باید وقوع این پدیده را به فال نیک
بگیریم چراکه با بروز این پدیده رطوبت وارد کشورمان می‌شود؛ ما باید این
ویژگی مثبت را به درستی مدیریت کنیم تا بتوانیم از فواید آن به خوبی بهره
ببریم.
وی با اعتقاد به اینکه بارش‌های سیل آسای تابستان بسیار مفید هستند،
گفت: ما باید خود را برای مدیریت بهینه آب حاصل از بارش‌های تابستانی و
کاهش خسارات ناشی از این بارش‌ها آماده کنیم چراکه میزان آب حاصل
از بارش‌های سامانه جوی مانسون که در تابستان رخ می‌دهد بیشتر از
بارش‌های زمستانه است.
ناظم‌السادات افزود: در حال حاضر کشورهایی مانند هندوستان با جمعیتی
دو میلیارد نفری، معیشت و زندگی مردم خود را از طریق همین بارش‌های
تابستانی تأمین می‌کنند. ما نیز می‌توانیم با بهره‌گیری از این فرآیند
کمبود آب در استان یا کشورمان را جبران کنیم.
وی با اشاره به اینکه پدیده مانسون در 30 سال گذشته یک روند افزایشی
داشته است، گفت: در طول سال‌های اخیر افزایش رطوبت در فصل تابستان روند
مثبت داشته و امسال نیز میزان رطوبتی که از جنوب وارد کشور شد بیش از سال
گذشته بود.
او گفت: تغییر پذیری هوا در کشور نیازمند این است که بیش از پیش از ظرفیت متخصصان در این زمینه استفاده شود.
چرا پیش از وقوع سیل اخیر هشدار قرمز صادر نشد؟
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز در پاسخ به این پرسش که چرا پیش از وقوع
سیل اخیر در استان فارس هشدار قرمز یا نارنجی صادر نشده بود گفت: اینکه
هشدار نارنجی یا قرمز صادر نشد به این دلیل است که پدیده‌های هواشناسی
معمولا با احتمال پیشبینی می‌شود. در واقع این پدیده‌ها را به صورت صد در
صد نمی‌توان پیشبینی کرد.
ناظم‌السادات با بیان اینکه بسیاری از پدیده‌های طبیعی به درستی قابل
پیشبینی نیستند، گفت: انتظارات ما از پیشبینی وضعیت آب و هوا باید در حد
معقول باشد. درصدی از خطا در پیشبینی حوادث طبیعی قابل پذیرش است. اما
بایستی تلاش شود تا این پیش‌بینی‌ها از دقت بالاتری برخوردار شوند
اما مسئله‌ای که وجود دارد این است که آیا به اندازه کافی سرمایه‌گذاری
برای پیشرفت در حوزه هواشناسی و پیشبینی آب و هوا در کشور انجام شده است؟
این استاد دانشگاه عنوان کرد: در حال حاضر حدود 80 تا 90 درصد از
پیش‌بینی‌هایی که برای وقوع رخدادهای طبیعی در کشور انجام می‌شود بر اساس
مُدل‌های اروپایی و آمریکایی است. این در حالی است که بسیاری از
این مُدل‌ها به دلیل اینکه در مقیاسی بزرگ تعریف شده‌اند برای پیشبینی
پدیده‌های آب و هوایی در برخی مناطق کشور ایران مناسب نیستند.
ضرورت مدلسازی بومی برای پیشبینی علمی آب و هوا
وی اضافه کرد: متأسفانه در ایران برای ساخت مُدل بومی پیشبینی
پدیده‌های آب و هوایی سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی صورت نگرفته است. همان طور
که گفتم درصدی خطا در پیش‌بینی‌ها پذیرفتنی است اما می‌توان گفت پوشش ما
برای پیشرفت و توسعه مُدل‌های پیشبینی کافی نیست.
ناظم‌السادات عنوان داشت: همه مسئولان استانی و کشوری برای وقوع حادثه
سیل در استهبان و تلف شدن جان هموطنان در این حادثه پیام فرستادند و حتی
نمایندگان مجلس اعلام کردند که مقصرین این حادثه باید مجازات شوند اما
هیچ‌یک از مسئولان به این مسئله مهم توجه نکرد که پیشگیری از وقوع این
حوادث نیازمند استفاده از فناوری در پیشبینی بهتر وضعیت آب و هوا است.
او افزود: در شرایط کنونی ابزار علمی برای پیشبینی نیاز به توسعه و پیشرفت دارد و باید بر روی پیش‌بینی‌های علمی سرمایه‌گذاری کنیم.
وی بیان کرد: چرا باید در امر پیشبینی آب و هوا شرایط برای ورود برخی
کشورها از جمله آمریکا و اروپا مهیا باشد اما ما نتوانیم در این زمینه
برای خودمان سرمایه‌گذاری علمی انجام دهیم؟
بومی‌سازی مدل‌های پیشبینی نیازمند اعتبارات و فراهم شدن زیرساخت‌ها
وی با اشاره به اینکه تاکنون اعتبارات کافی در اختیار سازمان هواشناسی
و دانشگاه‌ها برای بومی‌سازی مدل‌های پیشبینی قرار نگرفته است، گفت:
بومی‌سازی مدل‌های پیشبینی نیازمند تخصیص اعتبارات است اما زمانی که این
مسئله را با برخی مسئولان در میان می‌گذاریم معمولا با این پاسخ روبه‌رو
می‌شویم که وقتی کشورهای پیشرفته، این کار را به صورت رایگان انجام می‌دهند
دیگر نیازی به سرمایه‌گذاری و هزینه کردن در دانشگاه‌های کشور و در نظر
گرفتن اعتبارات نیست.
ناظم‌السادات اضافه کرد: در حال حاضر کشورهایی مانند عربستان سعودی و
ترکیه سرمایه‌گذاری قابل توجهی در این زمینه انجام داده‌اند اما در کشور ما
اقدامات اساسی در این زمینه انجام نشده است. متأسفانه مسئولان استان و
کشور باور ندارند که می‌توان در این زمینه سرمایه‌گذاری کرد و به نتیجه
رسید.
وی گفت: اگر بخواهیم به روند فعلی ادامه دهیم باید انتظار وقوع چنین حوادث پیشبینی نشده را داشته باشیم.
این استاد دانشگاه افزود: ما در آینده نیز ممکن است با سرمازدگی یا
خشکسالی رو به رو شویم. لذا نیاز است که راهکارهای اساسی برای پیشگیری از
وقوع حوادث طبیعی بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد.
وی پیشنهاد داد: در استان فارس یا منطقه جنوب توان علمی برای ساخت
مدل‌های پیشبینی بومی وجود دارد اما نیاز به فراهم شدن زیرساخت‌هایی برای
تحقق این امر داریم.
ناظم‌السادات یادآور شد: برای پیشبینی پدیده‌های آب و هوایی باید
مانند سایر کشورهای جهان، به راه‌اندازی شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه
هواشناسی و پیشبینی وضعیت آب و هوا بپردازیم تا این شرکت‌ها با نظارت
سازمان هواشناسی در شهرستان‌های مختلف فعال شوند. نباید مسئولیت تمام
شهرستان‌ها بر عهده سازمان هواشناسی باشد.
نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم سازمان هواشناسی تمام اطلاعات را بدون نقص در اختیار ما قرار بدهد
وی با بیان اینکه نباید از دستگاه دولتی توقع زیادی داشت،
گفت: نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که سازمان هواشناسی تمام اطلاعات را
بدون نقص در اختیار ما قرار بدهد. متأسفانه هنگام وقوع حوادث طبیعی و بروز
خسارات ناشی از این حوادث هرکس مسئولیت را به دوش دیگری می‌اندازد و پس از
آن هم با گذر زمان، این اتفاق و کاستی‌هایی که منجر به وقوع اینگونه حوادث
می‌شود به فراموشی سپرده خواهد شد.
لزوم ورود بخش خصوصی به حوزه هواشناسی و پیشبینی وضعیت آب و هوا
ناظم‌السادات ادامه داد: باید به جای برخوردهای احساسی و مقصر شناختن
همدیگر کمک کنیم تا این مشکلات به حداقل برسد. ساختار دولتی نمی‌تواند به
تنهایی در این زمینه پاسخگو باشد و باید این کار به بخش خصوصی واگذار شود.
وی اظهار داشت: در کشورهایی مانند آمریکا برخی از شرکت‌های خصوصی از
دولت قوی‌تر هستند و این شرکت‌ها از تجهیزات و امکانات خوبی بهره می‌برند.
ما نیز باید شرایط حضور بخش خصوصی را در این عرصه فراهم کنیم.
ناظم‌السادات عنوان کرد: باید در استان‌های مختلف از تجربه متخصصان
برای پیشبینی و مواجه شدن با پدیده‌های گوناگونی که ناشی از بارش‌های
مدیترانه‌ای، مانسونی و حتی سرمازدگی هستند بهره ببریم و شرکت‌های
دانش‌بنیان را هم در مناطق مختلف کشور فعال کنیم.
وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه استان فارس نبار به رادار
هواشناسی دارد، گفت: با وجود همه هزینه‌های سنگینی که برای راه‌اندازی
رادار هواشناسی در شیراز پرداخت شده است اما متأسفانه این رادار کارآیی
لازم را ندارد.
کاهش خسارت‌های ناشی از رخدادهای طبیعی در گرو حل مشکل رادار هواشناسی شیراز
این استاد دانشگاه افزود: باید اعتباراتی در اختیار سازمان هواشناسی
قرار بگیرد تا این سازمان بتواند این رادار را به طور کامل در مدار قرار
دهد. همچنین بایستی شرایط و امکانات لازم برای پردازش داده‌های این رادار
فراهم شود.
وی گفت: چندین بار تلاش شده که اعتباراتی به این رادار اختصاص یابد
اما متأسفانه تاکنون موفق نشدیم. لذا ضروری است که اعتبارات ملی به
راه‌اندازی هر چه بهتر این رادار اختصاص داده شود.
مدیر مرکز پژوهش‌های علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز با بیان اینکه
حل مشکل رادار هواشناسی شیراز به کاهش خسارت‌های ناشی از حوادث طبیعی کمک
می‌کند، اظهار کرد: اگر مشکل رادار هواشناسی شیراز حل شود بسیاری از مسائلی
که در حال حاضر به دلیل تشکیل توده‌های هوایی یا سامانه بارشی ایجاد
می‌شود را می‌توان کنترل و هشدارهای لازم هواشناسی لازم را صادر کرد.